"Jedyna kobieta, która dokonała skoku z Cichociemnymi". Historyk wspomina postać Elżbiety Zawackiej

Z 316 cichociemnych, w czasie wojny zginęło 102, w tym 9 podczas lotu lub skoku, 8 zażyło truciznę po aresztowaniu. Jak podkreślił historyk Elżbieta Zawacka, "była jedyną kobietą, która dokonała skoku z cichociemnymi". - Wówczas w nocy z 9 na 10 września 1943 roku jako jedyna kobieta wśród cichociemnych przyjęła pseudonim "Zo". Urodziła się w Toruniu znajdującym się pod pruskim zaborem - mówił Rafał Brodacki. 

19 marca 1909 roku urodziła się Elżbieta Zawacka, matematyk oraz profesor nauk humanistycznych. W wieku 30 lat jako żołnierz Lwowskiego Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej brała udział w obronie Lwowa. W tym samym roku wstąpiła do "Służby Zwycięstwu Polski", gdzie na Górnym Śląsku zajęła się współorganizowaniem struktury wspomnianej organizacji konspiracyjnej.

Zawacka kurierem AK

Od 1940 roku była kurierem Komendy Głównej AK. Przewoziła pocztę, wyznaczając szlak kurierów podążających do Londynu przez Niemcy. Brała udział w Postaniu Warszawskim, następnie po kapitulacji przedostała się do Krakowa. Tam odbudowywała łączność ze Sztabem Generalnym Naczelnego Wodza.

Po wojnie Zawacka była członkiem zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Pracowała jako nauczycielka, w 1951 roku została aresztowana i skazana na 10 lat pozbawienia wolności. Zwolniona - po 4 latach wróciła do zawodu, równocześnie uzupełniając swoje wykształcenie.

Szykanowana przez UB

Obroniła doktorat na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i podjęła pracę jako adiunkt w WSP w Gdańsku. W 1996 roku została profesorem Nauk Humanistycznych. Szykanowana przez Urząd Bezpieczeństwa przeszła dwa zawały serca.

Bohaterka audycji jest odznaczona dwukrotnie Orderem Wojennym Virtuti Militari, ponadto pięciokrotnie - Krzyżem Walecznych, a także najwyższym odznaczeniem w wolnej Polsce Orderem Orła Białego. W 2002 r. otrzymała nagrodę "Kustosz Pamięci Narodowej", a w 2006 roku Prezydent Lech Kaczyński awansował ją do stopnia generała brygady. Została drugim generałem - kobietą w historii Wojska Polskiego.

Więcej w nagraniu. 

Posłuchaj

Rafał Brodacki o Elżbiecie Zawackiej ("Społeczeństwo obywatelskie - reaktywacja") 22:15

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Audycja: "Społeczeństwo obywatelskie: reaktywacja" 

Prowadzący: Maciej Woźniakiewicz

Gość: Rafał Brodacki (historyk z Instytutu Historycznego UW)

Data emisji: 4.09.2022

Godzina emisji: 7.06

PR24/nt