35 lat po katastrofie w Czarnobylu. Co wyjaśniono?

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2021 14:54
26 kwietnia obchodźmy Międzynarodowy Dzień Pamięci o katastrofie w Czarnobylu. Ta katastrofa jest jednym z najtragiczniejszych wypadków radiacyjnych według skali, która informuje o rozmiarze danego zdarzenia. W tym roku mija od niej 35 lat. 
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjne Foto: shutterstock/Roberts Vicups

czarnobyl 1200 shutterstock.jpg
Czarnobyl - Święty Graal podróżnika

- Promieniowanie to zjawisko stosunkowo młode. Zostało odkryte niewiele ponad 100 lat temu - mówi Zuzanna Podgórska z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej i Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki. - Zjawisko to zdążyło już przejść w swojej historii od czasu nadmiernego entuzjazmu w erze tzw. radowego szaleństwo, kiedy pokładano w radioaktywności nadzieję na uniwersalny lek na wszelkie dolegliwości, aż do tzw. radiofobii czyli wyolbrzymionego lęku przed promieniowaniem - dodaje. 


Posłuchaj
05:00 czwórka stacja nauka 20.04.2021 czarnobyl.mp3 O promieniowaniu i rocznicy katastrofy w Czarnobylu opowiada Zuzanna Podgórska (Stacja nauka/Czwórka)

 

- Katastrofa w Czarnobylu określana jest jako zdarzenie siódmego, czyli najwyższego stopnia w międzynarodowej skali zdarzeń jądrowych i radiologicznych - wyjaśnia specjalistka. - Zgodnie z definicją o takim zdarzeniu mówimy wtedy, kiedy po pierwsze: konieczna jest ewakuacja terenów skażonych, podjęcie działań odkażających, usuwających skażenie, możliwe są ofiary śmiertelne, długotrwałe skażenie terenu, a co więcej to skażenie może przekroczyć granice kraju, w którym znajduje się jego źródło. Występują też długotrwałe skutki dla środowiska. Tak właśnie było w 1986 roku w Czarnobylu - dodaje. 

Po 35 latach naukowcy znają już odpowiedzi na liczne pytania: czy dziś tam jest bezpiecznie, co bezpośrednio doprowadziło do wybuchu: reakcja łańcuchowa czy błąd ludzki, ile osób zginęło, czy w wyniku przedostania się substancji radioaktywnych do środowiska zwiększyła się na tych terenach np. liczba nowotworów.

Czytaj także:


- Niezależnie od wyników badań naukowych w strefie i na terenie Europy, do której dotarła radioaktywna chmura, wokół Czarnobyla zrodziło się wiele mitów i ubarwionych historii używanych w dyskusjach przeciwko rozwojowi współczesnej energetyki jądrowej - zauważa gość Czwórki. - Zwolennicy tego rozwiązania są jednak zgodni - dziś podobne zdarzenie nie mógłby się powtórzyć - podkreśla. 

Zdaniem przedstawicielki Rzeczników Nauki nie wolno mówić o katastrofie w Czarnobylu w zupełnym oderwaniu, bez poznania specyficznych czasów i miejsca - latach 80. i realiów w jakich osadzona była ta historia. - Nie można mówić tylko o liczbach i statystykach. Warto poświęcić chwilę na przyjrzenie się losom ludzi wysiedlonych ze strefy - podkreśla. - Od kilku lat strefa wokół Czarnobyla jest celem wyjazdów turystycznych osób, które są zafascynowane historią katastrofy jądrowej - dodaje. 


Opuszczona klasa w szkole w Prypeci, w której mieszkała większość pracowników czarnobylskiej elektrowni jądrowej. Miasto zostało wysiedlone po katastrofie z 1986 roku Opuszczona klasa w szkole w Prypeci, w której mieszkała większość pracowników czarnobylskiej elektrowni jądrowej. Miasto zostało wysiedlone po katastrofie z 1986 roku

W internecie można znaleźć liczne zdjęcia z tamtych terenów. Tam czas się zatrzymał. - Widzimy zakurzone zabawki, pusty basen, szpital, opuszczone wesołe miasteczko - wymienia Zuzanna Podgórska. - To Prypeć - miejsce stworzone po to, by pracownicy elektrowni jądrowej i ich rodziny żyły wygodnie. Elektrownia znajdowała się zaledwie 4 km od tego miasteczka. Nikt nie spodziewał się, że po 16 latach od założenia miasto będzie opustoszałe - dodaje. 

Bezpośrednio po katastrofie zapadła decyzja o czasowej ewakuacji 50 tysięcy mieszkańców miasta Prypeć. Niedługo po tym okazało się, że do miasta nie ma już powrotu. Dziś niektórzy twierdzą, że było to zbyt stanowcze posunięcie, zauważa Podgórska i zaprasza do zapoznania się z propozycją popularno-naukową "Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje", książki która ma swoją premierę 21 kwietnia, a Rzecznicy Nauki objęli ją swoim patronatem. 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz

Gość: Zuzanna Podgórska (Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej i Stowarzyszenie Rzecznicy Nauki)

Data emisji: 20.04.2021

Godzina emisji: 12.35

pj

Czytaj także

Życie po życiu. Jak dziś wygląda Czarnobyl?

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2015 19:50
W przyszłym roku minie 30 lat od katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Niedawno wybrali się tam Jacek Podemski i Armin Kurasz, a efektem ich podróży jest film dokumentalny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Matura 2021. Język polski - praktyczne kompendium wiedzy

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2021 18:43
Zapraszamy do wspólnej nauki. Specjalnie dla Was powtarzamy zadania maturalne z języka polskiego z ubiegłych lat i tłumaczymy podstawowe zagadnienia, które będą mogły przydać się tegorocznym abiturientom.
rozwiń zwiń