- Znakomita większość nagrań została zniszczona w trakcie pożogi wojennej. To nieodżałowany ubytek w naszej historii i kulturze. Na szczęście z wielu dziedzin zachowało się po jednej lub po kilka perełek. Musimy je traktować z dużą atencją ponieważ to prawdziwa rzadkość - mówił radiowej Jedynce Waldemar Listowski, dyrektor archiwum Polskiego Radia.

Waldemar Listowski/źr. PR

W tej chwili w bazie archiwum znajduje się około miliona zinwentaryzowanych nagrań. Docelowo będzie ich jednak jeszcze więcej. - Czeka nas jeszcze praca nad około 400 tysiącami płyt gramofonowych. W sumie wszystkie nasze nagrania znajdują się na ok. 700 tysiącach nośników - wyliczał gość Jedynki.

<<< Zapraszamy do kanału Drogi do Niepodległej >>>

We wspomnanym już nagraniu z 1924 roku marszałek Józef Piłsudski pokusił się o pewnego rodzaju proroctwo związane z techniką radiową. Nie pomylił się również w kwestii owych trzech groszy, o których wspomina na końcu. - Postanowiliśmy spełnić testament marszałka i w naszym sklepie internetowym udostępniamy ten dźwięk za 3 grosze - poinformował Waldemar Listowski.

W audycji zaprezentowano również archiwalne nagranie "Bajki o koguciku i kurce" w interpretacji aktora i recytatora Polskiego Radia, Mariusza Maszyńskiego oraz koncert Ignacego Jana Paderewskiego z Lozanny z 1938 roku - posłuchaj nagrania!

<<< Część archiwów Polskiego Radia dostępna jest w naszym sklepie internetowym >>>

Rozmawiała Sława Bieńczycka.

pg

Dominik Olędzki na radiowych regałach, wśród wielu tajemniczych taśm nie raz już znalazł wspaniałe dźwiękowe perełki. Tym razem przypomina o prężnej działalności naszych stoczni przed półwieczem.

W audycji "7 dni w kraju i na świecie" z 1963 roku radiowi dziennikarze podsumowują 15 lat działalności Stoczni Gdańskiej. - Wybito ostatnie podpory. Tradycyjna formuła: spieniony szampan spływa po burcie, a statek MS Mironyt spływa na wodę. Tak uświetniono 15. rocznicę Stoczni Gdańskiej - słychać głos reportera. Przytaczane dane zapierają dech w piersiach: w tym okresie załoga Stoczni Gdańskiej zbudowała 336 statków pełnomorskich.

Natomiast w 1969 roku radiowi dziennikarze przypominali, że nasi stoczniowcy nie od dziś liczą się na światowym rynku producentów. - W tym tygodniu mieliśmy dwa kolejne dowody prężności naszego przemysłu. Na szerokie wody wypłynął statek w Szczecinie, a Gdynia rozpoczęła budowę kolejnego morskiego kolosa.

Warto zaznaczyć, że zawód stoczniowca nie jest wcale zajęciem typowo męskim, co potwierdza fragment audycji "Gdańskie białogłowy". Wysłuchaj załączonej audycji "Czwarty Wymiar" i dowiedz się, co nazywano "ukochanym jamniczkiem", a także odkryj inne sukcesy polskich stoczni.

(pj)

Tym razem, w naszym cyklu "Z Archiwum Polskiego Radia" przenieśliśmy się w lata 70. A wszystko po to, by przyjrzeć się budowie Dworca Centralnego w Warszawie - obiektu, który był i jest wizytówką stolicy.

– Jeszcze pozostaje tu do zrobienia wiele elementów, nie są gotowe elewacje, które będą kamienne i bardzo ładne. W tej chwili jest surowy beton – relacjonował wprost "spod ziemi", czyli z jednego z dwóch czynnych wówczas peronów, w audycji "Na warszawskiej fali" z listopada 1974 roku, reporter Polskiego Radia.

– W tej chwili prowadzone są prace wykończeniowe hali peronowej – opowiadała wówczas inż. Anna Młotkowska, kierownik grupy robót Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Numer 7. – Pracujemy przy konstrukcji ściany południowej, zawieszamy płyty z kamienia płukanego, które wykonujemy sami, we własnym zakresie.

W tym czasie również słuchacze mieli szansę liznąć odrobinę ówczesnego folkloru budowlanego, bo do rozmówczyni naszego reportera zakradł się jeden z robotników, który zapytał, czy "cegły mają być wożone w dalszym ciągu, po godzinach pracy…"

Posłuchaj pozostałych nagrań sprzed lat z archiwum Polskiego Radia na antenie Czwórki!

Ponieważ jednak historia lubi się powtarzać, już wówczas, jak przyznała pani inżynier, podróżni utrudniali życie robotnikom, a robotnicy - podróżnym. – Niestety musimy się z tym pogodzić – pointuje rozmówczyni reportera Polskiego Radia.

Etapy budowy stołecznego Dworca Centralnego prześledziliśmy aż wizyty Leonida Breżniewa, pierwszego gościa zbudowanego specjalnie salonu VIP. Posłuchaj relacji Dominika Olędzkiego, który w "Czwartym Wymiarze" cofnął się w czasie do lat 70.

Już w 1974 roku, w audycji "7 dni w kraju i na świecie" w Polskim Radiu relacjonowano obchody święta Barbórki. – Niech żyje nam górniczy stan! – mówił spiker w asyście żeńskiego chóru. – Piękne akcenty miała tegoroczna Barbórka. Półmilionowa rzesza pracowników przemysłu górniczego zasłużyła sobie na szczególne uznanie i podziękowanie od nas wszystkich, całego społeczeństwa.

 Posłuchaj pozostałych nagrań sprzed lat z archiwum Polskiego Radia na antenie Czwórki!

Zdaniem dziennikarza bowiem "rekordowe wydobycie naszego czarnego złota, dodatkowe tony miedzi, siarki, soli i innych kopalin, to wspaniały dar dla ojczyzny", a "trwałym pomnikiem jubileuszowej Barbórki w Polsce Ludowej było oddanie do eksploatacji dwóch najnowocześniejszych kopalń: Śląsk i XX-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej".

Posłuchaj relacji z obchodów święta Barbórki w 1974 roku, a także m.in. nagrań z 1969 roku, ze Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu, która powstała 100 lat temu i była jedną z pierwszych na świecie instytucji tego typu. 

Dziennikarze "Czwartego wymiaru" zaglądają do Archiwum Polskiego Radia w każdą środę po godz. 18.30. Zapraszamy!

(kd)