Trzecia z serii architektonicznych map, które mają zachęcić do spacerów po "nieistniejącym mieście" – przedstawia Warszawę taką, jaką miała być w 1944 roku.

To wtedy w stolicy miała się odbyć Powszechna Wystawa Krajowa, która miała ściągnąć do stolicy 4 miliony gości. Na ich przyjazd, prócz terenów wystawowych w okolicy Saskiej Kępy, ukończony miał być nowy Dworzec Centralny i towarzyszący mu Centralny Dworzec Pocztowy – największy na świecie obiekt tego typu. Przebudowany miał też zostać plac Piłsudskiego wraz z okolicami. Projekty te miały uczynić Warszawę miastem wygodnym i przyjaznym mieszkańcom

- Warszawa miała być miastem nie tylko nowoczesnym, ale miała pokazywać bogactwo i siłę militarną Rzeczpospolitej - mówił w Czwórce współtwórca mapy Jarosław Trybuś.

Jednym z największych przedsięwzięć urbanistycznych II Rzeczpospolitej miała być ulokowana na Polach Mokotowskich dzielnica Marszałka Józefa Piłsudskiego. - Tam miały się skupić najwyższe urzędy państwowe, łącznie z siedzibą Parlamentu, Biblioteką Narodową i siedzibami ambasad - opowiadał Trybuś.

Centralnym punktem tej dzielnicy miała być Świątynia Opatrzności Bożej, w której pochowany miał być Józef Piłsudski. W dzielnicy miała też się znaleźć okazała siedziba Polskiego Radia.

Więcej na temat Archimapy dowiesz się słuchając nagrania audycji.

Tym razem, w naszym cyklu "Z Archiwum Polskiego Radia" przenieśliśmy się w lata 70. A wszystko po to, by przyjrzeć się budowie Dworca Centralnego w Warszawie - obiektu, który był i jest wizytówką stolicy.

– Jeszcze pozostaje tu do zrobienia wiele elementów, nie są gotowe elewacje, które będą kamienne i bardzo ładne. W tej chwili jest surowy beton – relacjonował wprost "spod ziemi", czyli z jednego z dwóch czynnych wówczas peronów, w audycji "Na warszawskiej fali" z listopada 1974 roku, reporter Polskiego Radia.

– W tej chwili prowadzone są prace wykończeniowe hali peronowej – opowiadała wówczas inż. Anna Młotkowska, kierownik grupy robót Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Numer 7. – Pracujemy przy konstrukcji ściany południowej, zawieszamy płyty z kamienia płukanego, które wykonujemy sami, we własnym zakresie.

W tym czasie również słuchacze mieli szansę liznąć odrobinę ówczesnego folkloru budowlanego, bo do rozmówczyni naszego reportera zakradł się jeden z robotników, który zapytał, czy "cegły mają być wożone w dalszym ciągu, po godzinach pracy…"

Posłuchaj pozostałych nagrań sprzed lat z archiwum Polskiego Radia na antenie Czwórki!

Ponieważ jednak historia lubi się powtarzać, już wówczas, jak przyznała pani inżynier, podróżni utrudniali życie robotnikom, a robotnicy - podróżnym. – Niestety musimy się z tym pogodzić – pointuje rozmówczyni reportera Polskiego Radia.

Etapy budowy stołecznego Dworca Centralnego prześledziliśmy aż wizyty Leonida Breżniewa, pierwszego gościa zbudowanego specjalnie salonu VIP. Posłuchaj relacji Dominika Olędzkiego, który w "Czwartym Wymiarze" cofnął się w czasie do lat 70.

- Zależało mi na tym, żeby pokazać osoby, które animują to środowisko - wyjaśnia w "Poranku OnLine" dobór przedstawionych postaci autorka. - Jest tutaj 25 osób, są wątki takie jak Masa Krytyczna jako taki najbardziej znany ruch w Warszawie, ale i dużo innych grup.
Książka powstała między innymi w związku ze stale powiększającym się gronem osób, które decydują się na jazdę na rowerze - tak na co dzień, jak i rekreacyjnie, sporadycznie. W Warszawie ta wzrostowa tendencja jest zauważalna od kilku lat i wciąż przybiera na sile. - W latach 90. na trasie Mokotów - Grochów, którą jeździłam do pracy, widziałam tylko pojedyncze osoby. Teraz zmieniło się to diametralnie i to był jeden z powodów, dla których zrobiłam tę książkę - wyjaśnia Magdalena Stopa.
Współautorem pozycji jest Federico Caponi. Odpowiada on za zawartość graficzna, jest autorem większości zdjęć. Te pozostałe to zawartość archiwalna. A archiwów nie brakuje, bo też historia warszawskich cyklistów sięga 1866 roku, zaś otworzył ją Edmund Perl. Dwadzieścia lat później powołano zaś do życia Warszawskie Towarzystwo Cyklistów.
Twórcy "My, rowerzyści z Warszawy" zdecydowali się wydać pozycję własnym sumptem, bez wsparcia dużego wydawcy. - Dużo czynników się na to złożyło, ale to myślę nie jest specjalnie interesujące - mówi Stopa. - Ciekawe jest za to, jak się to wszystko potoczyło. Opisałam ten projekt na portalu wspieramkulture.pl i w ciągu miesiąca trwała zbiórka funduszy na tę książkę. Wszystko się powiodło, udało i jest to fascynujące.
Obecnie pozycja dostępna jest nie tylko w dystrybucji internetowej, ale i warszawskich księgarniach. W związku ze sporym zainteresowaniem, lista miejsc stale się powiększa.
(ac)