Burzliwe losy obrazu "Dama z Gronostajem" Leonarda da Vinci
2017-07-29, 14:29
„Dama z gronostajem" to jeden z najpiękniejszych portretów na świecie, najważniejszy i najcenniejszy obraz w polskich zbiorach. Jest jednym z zaledwie kilkunastu namalowanych przez Leonarda da Vinci obrazów. Od 19 maja prezentowany jest w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie. O losach obrazu w audycji Utracone, Odzyskane mówił Marek Kozubal z Rzeczpospolitej.
Posłuchaj
Gość podkreślił, że cała kolekcja Czartoryskich przechodziła burzliwe momenty w swojej historii. – To nie tylko kwestia ostatniej wojny światowej, ale i czasów po powstaniu listopadowym, gdy kolekcja ta, zgromadzona przez Izabelę Czartoryską w Puławach była tropiona przez wojska carskie. Już wtedy złupiona została przez okupantów, zaborców, a część kolekcji do dziś nie wróciła do kraju – tłumaczył.
W sierpniu 1939 roku z inicjatywy gen. Mariana Kukiela „Dama z gronostajem” została ukryta w siedzibie ordynacji w Sieniawie nad Sanem. – Niestety skrytka ta została szybko odkryta przez żołnierzy Wehrmachtu, ściana rozbita, obrazy wyrzucone ze skrzyń, część artefaktów zrabowana. Wtedy niemiecki żołnierz odcisnął swój but na tym obrazie – mówił Marek Kozubal. Dodał, że szczęśliwie, iż żołnierze Wehrmachtu niemal od razu przenieśli znalezione dzieła do Jarosławia. – Te tereny zostały zajęte w kilka dni później przez wojska sowieckie, nie wierzę w to, żeby Sowieci oddali nam wówczas przejęte dzieła sztuki – ocenił.
Jak przypomniał gość, wielka trójka, czyli „Portret młodzieńca”, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” oraz „Dama z gronostajem” w 1939 roku znalazły się na celowniku nazistów. Ich fanem był m.in. Hans Frank. – Były to obrazy, które chciał mieć w swojej kolekcji i ozdobić swoje pałace – wyjaśniał.
W związku ze zbliżaniem się na tereny Polski wojsk sowieckich, Hans Frank razem ze swoim pełnomocnikiem ds. zabezpieczenia tych dzieł sztuki zdecydowali o przeniesieniu części najcenniejszych dzieł na teren Dolnego Śląska. – Wyznaczone są 3 albo 4 pałace, w których mogą być składowane i pod koniec 1944 roku pierwsze transporty jada na zachód – mówił gość. W 1946 roku obraz ponownie sprowadzono do Krakowa.
Więcej w nagraniu.
Gospodarzem programu była Magdalena Ogórek.
Polskie Radio 24/ip
Utracone, odzyskane w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje
____________________
Data emisji: 29.07.2017
Godzina emisji: 13:15