"Nie miał innego wyjścia". Żołnierz Wyklęty Tadeusz Radwański ps. Kostek
2022-04-16, 18:00
- Postanowiłem skupić się na szeregowych żołnierzach podziemia niepodległościowego. Życiorys "Kostka" pokazuje naturalność tamtych czasów - mówił w Polskim Radiu 24 historyk Rafał Surdacki, autor książki "Tadeusz Radwański ps. Kostek. Wyklęty z Annopola (1925-1948)".
Książka przedstawia losy Tadeusza Radwańskiego ps. Kostek, żołnierza podziemia niepodległościowego z Annopola na Lubelszczyźnie. Działalność konspiracyjną rozpoczął w 1943 r. w strukturach 1 Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ pod dowództwem Leonarda Zub-Zdanowicza ps. Ząb. Po wkroczeniu Sowietów pozostał w konspiracji i kontynuował walkę z komunistycznym aparatem represji. Najpierw w oddziale NSZ Stanisława Młynarskiego ps. Orzeł, a później pod rozkazami Bolesława Świątka ps. Jerzy ze zgrupowania oddziałów DSZ mjr. cc Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora.
Gość Polskiego Radia 24 tłumaczył, że badacze opisując historię danego oddziału zwykle skupiają się na dowódcach. - Postanowiłem skupić się na szeregowych żołnierzach. Życiorys "Kostka" pokazuje naturalność tamtych czasów. Po zakończeniu wojny wstąpił do nowego Wojska Polskiego, ale będąc niewygodnym politycznie zostaje aresztowany. Udaje mu się uciec, dla niego zaczyna się walka z kolejnym okupantem. Tym razem z Sowietami reżimem komunistycznym - powiedział Rafał Surdacki. - Nie miał innego wyjścia - dodał.
PORTAL SPECJALNY POLSKIEGO RADIA POŚWIĘCONY PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH
W maju 1947 roku, w ramach gry operacyjnej Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego we Wrocławiu, "Kostek" został aresztowany i skazany, początkowo na karę śmierci, zamienioną następnie na 15 lat więzienia. - Jednym z jego sędziów był człowiek, który nie posiadał wykształcenia prawniczego. Został prawnikiem, bo przed wojną pełnił funkcję protokolanta w sądzie grodzkim - tłumaczył Surdacki.
Posłuchaj
Tadeusz Radwański "Kostek" nie odzyskał wolności – zmarł w więzieniu w Sztumie 20 stycznia 1948 r. Został pogrzebany na placu więziennym, ale dzięki staraniom rodziny jego ciało ekshumowano i pochowano w rodzinnym Annopolu.
W 2021 r. został awansowany pośmiertnie na stopień podporucznika Wojska Polskiego oraz odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości.
Więcej w nagraniu.
* * *
Audycja: Temat dnia / Gość PR24
Prowadzi: Tadeusz Płużański
Gość: Rafał Surdacki (historyk)
Data emisji: 16.04.2022
Godzina emisji: 16.33
PR24