Uważał, że nie ma w literaturze światowej większego niż "Dziady" utworu wymierzonego w despotyzm carskiej Rosji.

Przedstawienie wywołało niezadowolenie władz PRL. Zarzuciły mu antyradzieckość i religianctwo. Cenzura zatrzymała większość recenzji, a I sekretarz PZPR Władysław Gomułka oskarżył Dejmka o "wbicie noża w plecy przyjaźni polsko-radzieckiej". Po 11 przedstawieniach, a w rzeczywistości po 9, bo trzy były zarezerwowane dla aktywu partyjnego, zapadła decyzja o zakazie dalszego grania "Dziadów".

W powojennej historii Polski "Dziady" Adama Mickiewicza, wyreżyserowane przez Kazimierza Dejmka, były jednym z najważniejszych wydarzeń - tak artystycznych, jak i politycznych. Premiera i szybki zakaz wystawiania Dejmkowskiej inscenizacji uruchomił ciąg zdarzeń znany dziś jako Marzec '68.

Znane są reperkusje tych wydarzeń - masowe aresztowania wśród rodzącej się dopiero antykomunistycznej opozycji. Ujawniły się też w całej pełni pęknięcia wewnątrz ekipy sprawującej wówczas władzę, co w konsekwencji doprowadziło do odsunięcia ówczesnego pierwszego sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki i postępującej erozji komunistycznego reżimu.

- Jakoś z pola widzenia tych, którzy badali sprawę Marca '68 schodziło coś, co było praprzyczyną, cośś co przelało czarę goryczy, a było to przedstawienie teatralne - mówi współautor książki "Kryptonim "Dziady". Teatr Narodowy 1967-1968" Tomasz Mościcki. To skłoniło autorów do napisania książki. Przytacza opinie, że nie było to dobre przedstawienie, ale z powodu uwikłania politycznego tego spektaklu. "Dziady" Dejmka nie zaistniały w przestrzeni artystycznej. Dlatego dokonali szczegółowej analizy. - Książka przypomina polityczny thriller z wątkami politycznymi - ocenia prowadząca audycję Magda Mikołajczuk. Rozmówcy przytaczają też parę anegdot z ówczesnych czasów.

W audycji "Moje książki" Tadeusz Lewandowski, jak co tydzień, recenzował najnowsze pozycje, jakie ukazały się na literackim rynku.

.

***

Tytuł audycji: Moje książki w paśmie Kulturalna Jedynka

Prowadzi: Magda Mikołajczuk

Gość: Tomasz Mościcki (współautor książki "Kryptonim "Dziady". Teatr Narodowy 1967-1968")

Data emisji: 7.03.2018

Godzina emisji: 21.07

ag/kh

50 lat temu, 8 marca 1968 roku, wybuchł w Polsce zapoczątkowany studenckimi demonstracjami w Warszawie, ale także i w Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i wielu innych miastach, dwutygodniowy kryzys polityczny.

Czytaj więcej:

Zobacz serwis specjalny: Marzec 1968

- Z mojego punktu widzenia, Marzec 1968 to jest przede wszystkim bunt pokoleniowy. Bunt młodzieży, widoczna była głównie młodzież studencka - podkreślił w audycji "Debata Jedynki" prof. Włodzimierz Suleja.

- Młodym ludziom przestała się podobać ta wersja socjalizmu, która zaczęła się kształtować po 1956 roku. Wydaje się, że przedstawiciele tego pokolenia nie chcieli obalać socjalizmu czy komunizmu, natomiast chcieli go udoskonalić - wskazał prof. Henryk Domański.

Jak zauważył Jan Lityński, pokolenie Marca 1968 odegrało bardzo istotną rolę później, zarówno w opozycji demokratycznej, jak i w "Solidarności". - Co ciekawe, wcześniej to pokolenie w badaniach było określane jako pokolenie najbardziej bezideowe ze wszystkich - powiedział.

Zapraszamy do wysłuchania całej debaty.

***

Tytuł audycji: Debata Jedynki

Prowadzi: Marek Mądrzejewski

Goście: prof. Henryk Domański (socjolog z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN), Jan Lityński (uczestnik wydarzeń marcowych, działacz opozycji demokratycznej w PRL), prof. Włodzimierz Suleja (uczestnik wydarzeń marcowych, dyrektor Biura Badań Historycznych IPN)

Data emisji: 8.03.2018

Godzina emisji: 17.25

Jedynka/PAP/kk

6 marca Sejm wybrał 15 sędziów na członków Krajowej Rady Sądownictwa. Dziewięć kandydatur wskazał klub PiS, sześć - klub Kukiz'15. Pozostałe kluby nie skorzystały z prawa wskazania kandydatur. - To wybór sędziów marcowych, powiązanych z Ministerstwem Sprawiedliwości - komentowała z mównicy sejmowej Kamila Gasiuk-Pihowicz z Nowoczesnej.

- To są nadużycia, które robią mi dużą przykrość. To znaczy, że Ci ludzie nie wiedzą czym był marzec. To odnosi się do "docentów marcowych", którzy awansowali tylko dlatego, że była komunistyczna kampania antyintelektualna. To są Ci ludzie, którzy wyrzucali mądrzejszych od siebie, zawłaszcza na wydziałach humanistycznych - powiedziała Irena Lasota.

Publicystka pytana o ustawę degradacyjną stwierdziła, że "pozbawienie stopni gen. Jaruzelskiego powinno być odsunięte do 21 sierpnia". - To właśnie wtedy doszło do inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Moim zdaniem była to największa hańba tamtych lat i dlatego przy okazji tej rocznicy w sierpniu, można by go zdegradować. Dla mnie to był zdrajca, który poniżył nasz naród - dodała Lasota.

Zachęcamy do wysłuchania całej audycji.

***

Tytuł audycji: W samo południe

Prowadzący: Jerzy Jachowicz

Gość: Irena Lasota (publicystka, uczestniczka wydarzeń marcowych 1968)

Data emisji: 09.03.2018

Godzina emisji: 12.12

koz/kh