Historia

Big Ben - 162 lata temu ruszył najsłynniejszy zegar świata.

Ostatnia aktualizacja: 31.05.2021 05:40
Big Ben został uruchomiony 31 maja 1859 roku, czyli dokładnie 162 lata temu. Jednak bicie jego dzwonu usłyszano po raz pierwszy kilka tygodni później. 
Widok na Tamizę, parlament i wieżę z Big Benem.
Widok na Tamizę, parlament i wieżę z Big Benem. Foto: Europeana.eu/Tekniska museet/dp

W archiwach Parlamentu Brytyjskiego - szeroko dostępnych w Internecie pod adresem "parliament.uk", każdy ma niepowtarzalną szansę przeczytać, że 31 maja 1859 roku ruszył zegar, jeszcze nie bijąc... a pierwsze uderzenie w dzwon nazwany Big Benem nastąpiło dopiero 11 lipca. 

Skoro jednak, drodzy czytelnicy, zajrzeliście na tę stronę warto przeczytać kilka ciekawostek, bo o tym słynnym dzwonie słyszał prawie każdy... wszak jest to chyba najpowszechniejszy na świecie symbol Londynu. Sami Anglicy spierają się co do pochodzenia nazwy dzwonu. Jedni wywodzą ją od głównego komisarza robót sir Benjamina Halla, drudzy od imienia słynnego wówczas boksera wagi ciężkiej Benjamina Caunta. Niezależnie od różnić między jednym i drugim "panem" imię się zgadza, a to najważniejsze. Natomiast określenie "Big" z dużą dozą pewności odnosi się nie do postury któregokolwiek z nich, lecz do wielkości dzwona - najcięższego i największego w całej Brytanii. Jego wymiary to waga 13,5 tony, wysokość 2,3 metra i średnica 2,9 metra.

Choć większość z nas całość budowli kojarzy z nazwą "Big Ben", to jednak wieża, na której został on umieszczony, w całej swojej historii nosiła różne nazwy, lecz nigdy "Big Ben". Wieża od 12 września 2012 nosi nazwę Wieża Królowej Elżbiety" (Elisabeth Tower) dla upamiętnienia 60 lat panowania Królowej. Wcześniej nazwana była Wieżą Zegarową (Clock Tower), a później Wieżą św. Szczepana (St. Stephen’s Tower). Co ciekawe, odbudowując po tragicznym pożarze w połowie października 1834 roku, kiedy to spłonęła duża część Pałacu Westminsterskiego, nie planowano ani zegara ani dzwona na szczycie wieży. Dopiero w trakcie przedłużającej się odbudowy podjęto decyzję o umieszczeniu na jaj szczycie wielkiego zegara - jak się okazało największego w Wielkiej Brytanii.

Tarczę zegara zaprojektował Augustus Pugin, mechanizm zaś powstał wg pomysłu zegarmistrza amatora Edmunda Becketta Denisona oraz matematyka George’a Airy’ego. Tarcze, w liczbie czterech, mają 7,5 metra średnicy, a wskazówki mierzą 2,7 metra i 4,2 metra. Co ciekawe, na każdej z czterech tarcz widnieje napis "Domine salvam fac reginam nostram Victoriam primam" - "Panie zachowaj naszą królowę Victorię I". Ciekawostką jest też waga mechanizmu zegarowego równa 5 tonom. Mechanizm musi być zasilany siłą mięśni ludzkich trzy razy w tygodniu, a to ręczne nakręcanie trwa 1,5 godziny. Należy też stwierdzić, że zegar est niezwykle dokładny... a wpływ na to mają także jedno-pensówki, których dodanie lub odjęcie na szczycie wahadła powoduje zmianę prędkości zegara o 0,4 sekundy na dobę.

Warto wiedzieć także, że  pierwszy dzwon ważył aż 16 ton, ale przy próbie dźwięku popękał. Obecny dzwon już w drugim miesiącu działania też pękł... z winy zbyt ciężkiego i dużego młota. Big Ben zamilkł na 4 lata. Młot wymieniono na mniejszy i lżejszy, dzwon obrócono o 90°, by łot uderzał w inne miejsce, a rysę zakończono wycięciem niewielkiego kwadracika, by nie powiększała się. Dzwon słychać w promieniu 10 kilometrów co godzinę... a oprócz niego dzwonią także 4 mniejsze dzwony. Wszystko nagrywane jest i emitowane przez BBC.

Big Ben– symbol Londynu obecny jest nie tylko na pocztówkach, w licznych folderach, przewodnikach, czy w filmach – doczekał się swoich profili w mediach społecznościowych. Nieoficjalne twitterowe konto @big_ben_clock śledzi 419 tys. obserwujących – mimo tego, że tweetuje jedynie słowo "BONG", tyle razy, ile właśnie wybił dzwon na wieży.

PP