Aleksiej Wajcen powiedział o tym w wywiadzie dla czeskiego publicznego radia. Jego wypowiedź może mieć istotny wpływ na przebieg procesu Demjaniuka, oskarżonego o udział w zamordowaniu w obozie 28 tysięcy osób.

Aleksiej Wajcen powiedział moskiewskiej korespondentce radia, że jest w stanie zidentyfikować Demjaniuka jako strażnika obozu w Sobiborze. 87-letni były jeniec i spadochroniarz Armii Czerwonej stwierdził, że bardzo dobrze pamięta Demjaniuka jako strażnika obozowego. Wajcen dodał, że widział jak Demjaniuk prowadził grupę więźniów do lasu nieopodal obozu.

Nie wiadomo na razie czy niemiecki wymiar sprawiedliwości skorzysta z ewentualnych zeznań Wajcena. Jak dotąd akt oskarżenia Johna Demjaniuka opiera się jedynie na poszlakach. Gdyby okazało się, że zeznania Wajcena są wiarygodne, mógłby w procesie nastąpić zasadniczy zwrot.
Przed sądem w Monachium nie odbyła się dziś kolejna rozprawa w procesie Johna Demjaniuka. Sąd odroczył ją z powodu choroby oskarżonego.

Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)

Biegły porównywał legitymację Demjaniuka z trzema innymi legitymacjami SS. Ekspert Bawarskiego Urzędu Kryminalnego Anton Dallmayer orzekł o zbieżności cech wszystkich przedłożonych mu dokumentów. Oznacza to, że legitymacja wystawiona na nazwisko Iwan Demjaniuk jest autentyczna. Dallmayer zastrzegł jednak, że istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że wszystkie cztery dokumenty zostały wystawione w późniejszym czasie.

89-letni John Demjaniuk jest oskarżony o zamordowanie w 1943 roku w obozie koncentracyjnym w Sobiborze prawie 28 tysięcy osób. Ponieważ nie ma świadków, którzy mogliby potwierdzić jego zbrodnie, prokuratura opiera akt oskarżenia na dwóch dowodach. Pierwszym jest właśnie legitymacja z numerem 1393 potwierdzająca służbę Demjaniuka w SS. Dokument zawiera odręczną notatkę, że w marcu 1943 roku został on odkomenderowany do Sobiboru. Drugim dowodem jest lista przekwaterowanych z marca 1943 roku, z której także wynika, że Demjaniuk został przeniesiony do Sobiboru. Oskarżony odrzuca stawiane mu zarzuty.

to, Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)

Prokuratura zarzuca mu, że jako strażnik obozu koncentracyjnego w Sobiborze w 1943 roku przyczynił się do zamordowania 27 900 osób. Podczas kolejnej rozprawy w procesie, który od listopada 2009 roku toczy się przed sądem w Monachium, prokurator Hans-Joachim Lutz powiedział, że nie ma wątpliwości, iż zasiadający na ławie oskarżonych Demjaniuk pracował jako strażnik w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.

Oprócz monachijskiej prokuratury, Demjaniuka oskarżają również występujący w roli oskarżycieli posiłkowych bliscy ofiar obozu w Sobiborze - przede wszystkim holenderscy Żydzi. Nie wiadomo, kiedy zapadnie wyrok. Kolejną rozprawę zaplanowano na 12 maja. W latach osiemdziesiątych Demjaniuk został skazany w Izraelu na karę śmierci.

Jednak Sąd Najwyższy Izraela uchylił ten wyrok, nie znajdując wystarczających dowodów na to, że to on był osławionym "Iwanem Groźnym" - strażnikiem słynącym ze szczególnego okrucieństwa.

IAR, sm

- Skazany jest wolny - powiedział sędzia, niedługo po tym jak skazał Demjaniuka na pięc lat więzienia.

Demjaniuk był obecny na ogłoszeniu wyroku. Siedział nieporuszony na fotelu inwalidzkim, na twarzy miał ciemne okulary.

Pochodzący z Ukrainy Demjaniuk jako żołnierz Armii Czerwonej trafił do niemieckiej niewoli. Zdaniem śledczych, po przeszkoleniu przez SS zaczął służbę w Sobiborze, gdzie miał dobrowolnie brać udział w zagładzie Żydów.

Obrona przekonywała jednak, że nie można udowodnić, iż oskarżony faktycznie był strażnikiem w Sobiborze. Podkreśla się, że proces w tej sprawie już raz toczył się w Izraelu. Z braku dowodów Demjaniuka uniewinniono. Teraz adwokat także domagał się uniewinnienia oraz dodatkowo wypłaty odszkodowania za bezzasadne przetrzymywanie w areszcie.

Proces przed sądem w Monachium trwał 18 mięsięcy. Ze względu na zły stan zdrowia oskarżonego rozprawy wielokrotnie przerywano lub odraczano. Demjaniuk ma obecnie 91 lat. Prokuratura domagała się dla niego sześciu lat więzienia.

Nie wiadomo czy Demjaniukowi zaliczy się do odbywania kary czas, który spędził w areszcie. SS-man przebywał w areszcie odkąd został ekstradowany ze Stanów Zjednoczonych.

Po II Wojnie Światowej Demjaniuk żył w USA, gdzie pracował w fabryce samochodów w Ohio.

IAR, Reuters, dpa, sg

Dla Efraima Zuroffa, szefa Centrum Wiesenthala, najważniejsza jest symbolika uznania winy Demjaniuka. W jego opinii skazanie 91-letniego SS-mana pokazuje, że na sądzenie nazistowskich zbrodniarzy nigdy nie jest za późno. -0 Wyrok stanowi bardzo ważny sygnał, że nawet dzisiaj można postawić przed sądem ludzi odpowiedzialnych za Holokaust. Mamy nadzieję, że sukces tego procesu pozwoli ukarać kolejnych zbrodniarzy, którzy nadal żyją w Niemczech i w innych krajach - powiedział szef największej i najstarszej instytucji ścigającej zbrodniarzy wojennych.

Skazany, ale wolny

- To triumf niemieckiego wymiaru sprawiedliwości. Jeśli orzeczona mu kara 5 lat więzienia będzie wykonana, w rzeczywistości będzie to wyrok dożywocia z uwagi na wiek skazanego. Można mówić o akcie sprawiedliwości dziejowej - komentował profesor Witold Kulesza, widocznie nie wiedząc że sąd nie zdedycował się na wykonanie kary, którą nałożył na mordercę z Sobiboru. Niemiecki sędzia wprawdzie uznał Demjaniuka winnym i skazał go na pięć lat więzienia, ale jednocześnie uwolnił go z aresztu uznając, że jest za stary na siedzenie za kratkami.

Były szef Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu podkreślił trud, jaki włożyli niemieccy prokuratorzy w zebranie dowodów pozwalających w efekcie na skazanie Ukraińca. Wcześniej sądy w Polsce i Izraelu nie uznawały zebranych dowodów za dostateczne.

Mordował tych, którzy nie mieli sił wejść do komory gazowej

Jako żołnierz Armii Czerwonej Demianiuk trafił do niemieckiej niewoli. Wiele wskazuje na to, że był więźniem Stalagu 319 ulokowanego w Chełmie. Tu najprawdopodobniej zdecydował się przejść na stronę hitlerowską.

Egzekucja kijowskich Żydów, skąd Demjaniuk pochodzi, przez Einsatzgruppen            Fot. Wikipedia

Z relacji tych co przeżyli Sobibór wynika, że był bardzo okrutny - mówi historyk doktor Andrzej Rybak. Miał strzelać do tych, którzy o własnych siłach nie mogli wejść do komór gazowych, był motorniczym silnika, produkującego gaz.

John Demjaniuk został skazany za współudział w zamordowaniu 27800 Żydów w nazistowskim obozie w polskim Sobiborze.

Doktor Rybak obawia się o wynik zapowiadanego przez obrońców Demianiuka wniosku o rewizję wyroku. Ocenia, że dowody przeciw niemu są płytkie, istnieją opinie, że jego karta żołnierza SS jest sfałszowana.

Podstawą uniewinnienia Demianiuka we wcześniejszym procesie w Izraelu była wątpliwość, czy dokument nie jest sfałszowany przez KGB.

sg