Współcześni naukowcy zdołali dokonać, dzięki nowoczesnym przyrządom pomiarowym, tego, co udało się Kordylewskiemu w latach sześćdziesiątych za pomocą obserwacji nieba gołym okiem. Tym samym potwierdzili istnienie księżyców odkrytych przez polskiego naukowca. Swoje badania opublikowali w renomowanym czasopiśmie "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society".

Księżyce polskie

Sam Kordylewski nazywał je księżycami polskimi, jednak ta nazwa się nie przyjęła. Są to obłoki pyłu kosmicznego znajdujące się w tzw. punktach libracyjnych. Takie punkty to w układzie dwóch ciał o silnej grawitacji (w tym przypadku Ziemi i Księżyca) miejsca, w których mniejsze ciała mogą pozostać w spoczynku względem układu dwóch dużych obiektów. Obłoki pyłu krążą po orbicie okołoplanetarnej wokół Ziemi, co czyni z nich kolejne naturalne satelity planety.

- Poszukiwałem gołym okiem plamy na niebie, która by wędrowała z dnia na dzień, z wieczora na wieczór, z miejsca na miejsce, tak, jak to robi Księżyc - tak astronom wspominał obserwacje, jakich dokonywał w wysokich Tatrach.

Zaufania własnym oczom, bardziej niż instrumentom astronomicznym, nauczył się jeszcze przed wojną, kiedy dzięki takim obserwacjom odkrył gwiazdę T Corvi.

Pierwszej obserwacji dokonał w 1956 roku. Kolejnej - w 1961 roku. Początkowo hipoteza Kordylewskiego spotkała się ze sceptycyzmem ze strony środowisk naukowych. Uznano, że odkrycie oparte obserwacji nieba mogło być tylko złudzeniem optycznym.

Wizualizacja położenia księżyców Kordylewskiego (fot. Wikimedia Commons/dp)

Astronom nie zraził się krytyką. Zorganizował grupy obserwatorów.

- Zwróciłem uwagę na to, że nasze polskie statki oceaniczne pływają po oceanach w strefie podzwrotnikowej. Dowiedziałem się, że takie statki w trakcie rejsu na pełnym morzu płyną zupełnie zaciemnione. Były to idealne warunki do obserwacji tych księżyców – wyjaśnił Kazimierz Kordylewski.  

Badania dokonane przez zespół, który astronom zgromadził na statkach, potwierdziły wcześniejsze hipotezy Kordylewskiego. Pyłowe księżyce (nazywane też księżycami Kordylewskiego) zaobserwowali też naukowcy amerykańscy.

Na zdjęciu: Kazimierz Kordylweski przy chronokinematografie na tarasie Obserwatorium w Krakowie w 1926 roku. Zdjęcie zamieszczamy dzięki uprzejmości rodziny astronoma. źr. archiwum rodzinne/kordylewski.pl

Kordylewski urodził się 11 października 1903. Astronomią zainteresował się w wieku 10 lat. Studiował ją na uniwersytecie w Poznaniu, ale jego kariera naukowa przez lata była związana z Uniwersytetem Jagiellońskim. W trakcie okupacji naukowiec (był wówczas adiunktem) ocalił od zniszczenia cenne i zabytkowe przyrządy astronomiczne, zakopując je w piwnicach uniwersyteckiego obserwatorium. Po wojnie kontynuował rozpoczęte w dwudziestoleciu badania gwiazd zmiennych, czyli takich, które okresowo zmieniają swoją jasność. Pozostawił po sobie ponad 100 publikacji. Był wielkim popularyzatorem nauki, udało mu się m.in. sprowadzić do Polski fragment skały księżycowej, wypożyczonej od NASA. Za swoją pracę został odznaczy m.in. Brązowym Medalem Amerykańskiej Agencji Kosmicznej w 1972 roku. 

Posłuchaj wizji rozwoju astronomii i astronautyki według Kazimierza Kordylewskiego.

bm

UFO nad Gdynią. To tu po raz pierwszy w Polsce zaobserwowano niezidentyfikowany obiekt latający

Serdeczne spotkanie trzeciego stopnia

Wszystko, co wiemy o tym niecodziennym zdarzeniu, opiera się na opowieści Jana Wolskiego, rolnika z Emilcina. 10 maja 1978 roku 71-letni mężczyzna wracał wozem konnym do domu. W lesie na jego furmankę wskoczyły dwie dziwne istoty w kombinezonach. Miały zieloną skórę, skośne oczy i błony między palcami, a do tego mówiły niezrozumiałym językiem. Woźnica uznał jednak ich zachowanie za całkowicie naturalne, bowiem w tych okolicach wskakiwanie na jadący wóz w celu oszczędzenia nóg było lokalnym zwyczajem.

Postacie najwyraźniej chciały się zrewanżować za przejażdżkę, bowiem na pobliskiej polanie zaprosiły Wolskiego do swojego latającego pojazdu. Tam poleciły rolnikowi rozebrać się i krótko badały go czymś, co przypominało talerzyki. Przez cały czas były bardzo uprzejme i chciały nawet poczęstować Wolskiego pozaziemskim przysmakiem, ten jednak grzecznie odmówił. Na koniec powiedział "do widzenia" i pojechał do domu, gdzie opowiedział o swej przygodzie rodzinie i sąsiadom.

Sława nie z tej ziemi

Wkrótce wydarzeniem zainteresował się Zbigniew Blania, z wykształcenia socjolog, z zamiłowania ufolog. Gruntownie zbadał sprawę, poddając Jana Wolskiego rozmaitym testom na prawdomówność. Odnalazł innych świadków. Wreszcie doszedł do wniosku, że emilciński rolnik spotkał kosmitów i był wewnątrz niezidentyfikowanego obiektu latającego (NOL, ang. UFO). Opisał sprawę w książce "Zdarzenie w Emilcinie". O wsi zrobiło się głośno - nie tylko w Polsce, lecz także na całym świecie - a sam Jan Wolski już niebawem narzekał na niedogodności związane z popularnością.

Dzisiaj w środowisku polskich wielbicieli UFO nie ma nikogo, kto nie słyszałby o "zdarzeniu w Emilcinie" i gorąco nie wierzył, że faktycznie doszło tu do tego, co ufologia zwie "bliskim spotkaniem trzeciego stopnia". Zajmująca się zjawiskami paranormalnymi Fundacja Nautilus doprowadziła w 2005 roku do postawienia pomnika upamiętniającego incydent.

Incydent w Roswell – tajemnica, która kosmicznie rozpaliła wyobraźnię

Oczywiście wielu nie dawało wiary historii opowiadanej przez Jana Wolskiego, i to od samego początku. Ich zdaniem rolnik pragnął po prostu sławy. Nikt jednak nie podjął się weryfikacji badań z 1978 roku. Jan Wolski zmarł w 1990 roku, Zbigniew Blania w 2003. Dopiero po latach ponownie zajęto się sprawą. Na jaw wyszły wówczas interesujące fakty.

Kto tu kogo hipnotyzuje?

W 2013 roku publicysta Bartosz Rdułtowski po analizie zgromadzonych 35 lat wcześniej materiałów stwierdził, że Zbigniew Blania prowadził swoje badania nad wyraz nierzetelnie, a kluczowe kwestie przemilczał. Ufolog miał prowadzić dochodzenie w taki sposób, by jak najbardziej uwiarygodnić tezę o rzeczywistej obecności UFO w Emilcinie. Zdaniem dziennikarza na nagraniach dokonanych przez ufologa wyraźnie słychać wymuszanie tendencyjnych odpowiedzi.

Bartosz Rdułtowski odkrył, że Blania o sprawie dowiedział się od innego ufologa Witolda Wawrzonka, z którym współpracował już przed 1978 rokiem. Z kolei Wawrzonek miał od lat znać rodzinę Jana Wolskiego.

Według wersji Rdułtowskiego u źródeł "zdarzenia w Emilcinie" leżała chęć zemsty. Wawrzonek miał zostać upokorzony przez Blanię podczas nagrania programu telewizyjnego, w którym pod hipnozą dał sobie wmówić fałszywe informacje o spotkaniu z UFO. Mszcząc się, Wawrzonek zahipnotyzował z kolei Jana Wolskiego i wszczepił mu zmyślone wspomnienie o jego kontakcie z kosmitami. Potem wystarczyło powiadomić Blanię, a ten wykonał resztę pracy.

Nikt nie spodziewał się lotników!

Demaskatorskie wystąpienia Bartosza Rdułtowskiego poddano krytyce. Po programie telewizyjnym, o którym pisał, nie ma dziś śladu. Rodzina Wawrzonka zaprzeczyła, by potrafił hipnotyzować, a także by znał Jana Wolskiego. Jednak w wydanej w 2019 roku książce "Emilcin 1978. W poszukiwaniu prawdy" Krzysztof Drozd wskazuje, że Wawrzonek faktycznie pochodził z tych okolic, co uprawdopodobnia tezę o jego znajomości z Wolskimi.

Ponadto Drozd zwrócił uwagę na okoliczność, która jakoś nie została uwzględniona przez Blanię: niedaleko Emilcina znajdują się dwa lotniska, z których odbywają się loty śmigłowców. Wersja zdarzeń oparta na tym fakcie nosi miano "żartu lotników".

Wątpliwości narosłych wokół sprawy z 1978 roku jest znacznie więcej i możemy się spodziewać, że jeszcze ich przybędzie. Prawdopodobnie nigdy nie dowiemy się prawdy... chyba że niskie zielone istoty postanowią wrócić do Emilcina, by z wrodzoną uprzejmością wyjaśnić wszystko przypadkowo spotkanemu w lesie mieszkańcowi.

mc

Wieczorem 2 lipca 1947 roku na pustyni w amerykańskim stanie Nowy Meksyk, nieopodal miasta Roswell, miał rozbić się niezidentyfikowany obiekt latający.

Bliskie spotkanie?

Incydent w Roswell był poprzedzony bardzo licznymi obserwacjami UFO (unidentified flying object - z ang. niezidentyfikowany obiekt latający) na terenie całych Stanów Zjednoczonych. Obiekty wykrywano zwłaszcza w pobliżu baz wojskowych.

2 lipca 1947 roku miała miejsce przełomowa obserwacja. Dan Wilmot wieczorem dostrzegł na niebie szybko przemieszczający się obiekt, który wyglądał jak dwa talerze zwrócone wewnętrzną stroną ku sobie.

Następnego dnia miejscowy rolnik William Brazel znalazł na polu wiele dziwnych przedmiotów, nieprzypominających niczego, co mogło zostać stworzone na Ziemi. Były porozrzucane na obszarze o długości kilometra. Zawiadomił o znalezisku szeryfa, który następnie poinformował dowództwo 509. Dywizjonu Bombowego w Roswell. Wojsko otoczyło teren z podejrzanymi szczątkami i rozpoczęło poszukiwania.

W okolicach zaczęły rozprzestrzeniać się plotki o katastrofie statku kosmicznego. 8 lipca 1947 roku rzecznik prasowy pobliskiej bazy wojsk powietrznych potwierdził w                                    lokalnej gazecie "Roswell Daily Record" informację o odnalezieniu wraku latającego spodka.

Oficjalne wyjaśnienia

Armia już następnego dnia zdementowała te pogłoski. Na konferencji prasowej generał Roger Ramey przekazał mediom informację, że rzekomy kosmiczny obiekt jest jedynie balonem meteorologicznym. Na potwierdzenie swoich słów pokazał jego szczątki.

Być może stworzenie plotki o spotkaniu z kosmitami miało na celu przykrycie rzeczywistych kulis wydarzenia, których odsłonięcia obawiali się Amerykanie. W tym czasie wojsko Stanów Zjednoczonych prowadziło badania w ramach projektu o kryptonimie "Mogul".

Miał on na celu stworzenie systemu śledzenia sowieckich prób jądrowych za pomocą balonów atmosferycznych wyposażonych w czułe mikrofony, które były w stanie wykryć fale dźwiękowe powstające po wybuchu bomby atomowej. Armia Stanów Zjednoczonych ujawniła te informacje w 1995 roku.

– Tego, co się wydarzyło tak naprawdę, nikt nie wie. Żadne wytłumaczenie, które pojawiło się do tej pory, nie jest brane zbyt serio, natomiast są niepokojące miłośników UFO doniesienia, że całe zamieszanie zostało wykreowane przez armię Stanów Zjednoczonych – mówił Jan Stradowski, szef działu naukowego czasopisma "Focus", w audycji Wiesława Molaka z cyklu "Lato z Radiem". – Są sygnały, że miało to zamaskować istnienie poligonu, na którym testowano różne wynalazki wojskowe. Przez informacje i plotki o UFO nikt nie brał na poważnie tego, co się tam działo, więc łatwo było odciągnąć uwagę od innych zjawisk.

Notka Hottela

W 2011 roku została ujawniona notatka agenta FBI Guya Hottela, sporządzona w 1950 roku. Stwierdzał w niej, że:

"Prowadzący dochodzenie ze strony Sił Powietrznych stwierdził, że w Nowym Meksyku odkryto trzy tak zwane latające spodki. Zostały opisane jako okrągłe w kształcie z podniesiona częścią środkową, mające około 50 stóp średnicy (ok. 15 metrów). W każdym z nich znajdowały się trzy ciała ludzkiego kształtu, ale o wysokości tylko 3 stóp (niecały metr), ubrane w metaliczne ubrania z bardzo cienkiej tkaniny. Każde z ciał było owinięte w sposób, który przypominał kombinezony pilotów testowych".

Kosmici na furmance. Co wydarzyło się w Emilcinie?

FBI - począwszy od fali masowych doniesień o obserwacjach niezidentyfikowanych obiektów latających w 1947 roku - prowadziło dochodzenia, które miały wyjaśnić ich zagadkę. Większość z nich była wytłumaczalna jako obserwacje chmur lub innych zjawisk atmosferycznych oraz obiektów będących wytworem człowieka.

Agenci FBI sugerowali jednak pozaziemskie pochodzenie niektórych z obserwacji. Raporty nie zawierały dowodów na potwierdzenie tej tezy, dlatego Pentagon uznawał je za nieprawdziwe i odrzucał. Jedną z nich była informacja przedstawiona przez Guya Hottela.

Teorie spiskowe

Wytłumaczenia podawane przez oficjalne instytucje nie przekonały ufologów, którzy uważali, że rząd próbuje zatuszować niewygodną prawdę. Pogłoski o katastrofie statku kosmicznego nieopodal Roswell zdobyły ogromną popularność w 1978 roku, kiedy dziennikarz Stanton Friedman powrócił do sprawy katastrofy.

Przeprowadził rozmowy ze świadkami, którzy twierdzili, że wojsko weszło w posiadanie ciał martwych kosmitów oraz wraku kosmicznego spodku.

– Osoba, która wierzy w tego typu informacje, nie da się przekonać wiarygodnym danym ze świata nauki. Zawsze można usłyszeć, że te dane są przekłamane lub są częścią spisku – mówiła dr Joanna Malinowska z Wydziału Filozofii UAM w Poznaniu w audycji Piotra Firana z cyklu "Czat Czwórki".

Czy da się wyjaśnić zjawisko UFO?

Sprawę incydentu w Roswell nie można analizować w oderwaniu od ówczesnej sytuacji na świecie. Pierwsze doniesienia o niezidentyfikowanych obiektach latających pojawiły się kilka lat przed tym wydarzeniem. Były to tzw. foo fighters – świetliste kule zaobserwowane przez alianckich pilotów podczas II wojny światowej, które poruszały się w niestandardowy sposób.

Prawdziwy wysyp doniesień o UFO pojawił się w drugiej połowie lat 40. i 50., kiedy rywalizacja pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Sowieckim przybrała na sile. Świat w okresie zimnej wojny stał na krawędzi wojny atomowej pomiędzy mocarstwami, a strach przed zagładą paraliżował wielu ludzi. Wybawieniem okazali się kosmici.

– Charakterystyczne jest to, że kosmici zazwyczaj byli pokojowi – mówił Jan Stradowski w audycji Polskiego Radia z 2012 roku. – Wtedy najważniejszym przesłaniem było to, że w kosmosie jest ktoś poza ludźmi i chce nam pomóc, zamiast nas podbijać. W trakcie zimnej wojny było wystarczająco dużo niepokojących zjawisk na Ziemi i mieliśmy nadzieję, że przyleci ktoś z zewnątrz i pokaże nam jak żyć razem.

Innym przykładem zimnowojennej rywalizacji, który mógł mieć wpływ na wzrost obserwacji UFO, był wyścig kosmiczny. Coraz większa obecność człowieka w kosmosie pobudzała wyobraźnię.

– Typowym przypadkiem jest pani Cynthia Appleton z Wielkiej Brytanii, która twierdziła, że odwiedzili ją przybysze z Wenus dokładnie miesiąc po tym, kiedy Rosjanie umieścili Sputnika na orbicie okołoziemskiej. Mówienie o kosmitach było wtedy modne – powiedział Jan Stradowski.

Obecnie zjawisko UFO stało się wręcz przynoszącym duże zyski biznesem. Kosmiczne przychody można zdobyć nie tylko na filmach o bliskich spotkaniach z pozaziemskimi przybyszami. Jednym z symboli zainteresowania niezidentyfikowanymi obiektami latającymi jest Międzynarodowe Muzeum i Ośrodek Badań nad UFO w Roswell, w którym każdy zainteresowany może obejrzeć eksponaty związane z incydentem z 1947 roku oraz historią kontaktów z kosmicznymi przybyszami.

sa