Historia

Pancernik Yamato. Gigant ze stali

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2024 05:38
Pancernik Yamato był najpotężniejszym w historii pancernikiem i największym okrętem wojennym jeszcze wiele lat po II wojnie światowej. Prymat pod względem wyporności odebrały mu dopiero współczesne amerykańskie lotniskowce.
Yamato podczas prób morskich w 1941 roku. Fot. Wikimedia Commons
"Yamato" podczas prób morskich w 1941 roku. Fot. Wikimedia Commons

Posłuchaj
03:23 koniec wojny i narodziny pokoju (odc_ 10)___293_05_iv_tr_0-0_989062564896b21[00].mp3 Losy pancernika Yamato. O jego samobójczej misji opowiada prof. Paweł Wieczorkiewicz. (PR, 20.05.2005)

 

7 kwietnia 1945 roku Amerykanie zatopili na Pacyfiku pancernik Yamato. Jego wyporność, wynosząca 64 tysiące ton, niemal dwukrotnie przewyższała tonaż większości ówczesnych jednostek alianckich.

"Yamato"

Na zdjęciu: "Yamato" pod koniec budowy, 20 września 1941. Fot. Wikimedia Commons

Projekt

Pomysł na budowę pojedynczych, ale potężnych okrętów pojawił się w Japonii na początku lat 30. Wynikało to z faktu, że przemysł i gospodarka japońska nie mogły w krótkim czasie sprostać amerykańskiej. Koncepcja Japończyków opierała się na założeniu, że tak duża przewaga jakościowa ich okrętów pozwoli im zrównoważyć przewagę ilościową US Navy.

Ostateczny projekt pancernika zatwierdzono w marcu 1937 roku. Tylko stocznia Mitsubishi w Nagasaki miała odpowiednie warunki do budowy okrętu o takich wymiarach. Mimo to, trzeba było skonstruować szereg nowych obiektów, m.in. duże dźwigi do unoszenia ciężkich płyt pancernych. W celu przetransportowania do stoczni głównego uzbrojenia wybudowano specjalnie do tego przystosowany frachtowiec.

Archaiczne monstrum

Yamato konstruowano w największej tajemnicy. Wodowanie odbyło się bez rozgłosu i żadnych ceremonii. Było to imponujące osiągnięcie techniczne. Dysponując potężnymi działami kalibru 457 mm i wyjątkowo mocnym opancerzeniem, pancernik nie miał sobie równych wśród wszystkich okrętów sił alianckich.

- Przewaga pancernika nad okrętami amerykańskimi polegała na dużo większym kalibrze dział i lepszym opancerzeniu. Była to rzeczywiście pływająca twierdza - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Japończycy zaplanowali budowę 5 okrętów typu Yamato. Jednak po oddaniu do służby dwóch pierwszych (drugim był Musashi), trzeci ukończono jako lotniskowiec.

W latach 1941-1942, kiedy Yamato i Musashi weszły do służby, okazało się, że era pancerników mija. Ich rolę zaczęły przejmować lotniskowce. W rzeczywistości, największe okręty nawodne japońskiej marynarki były wykorzystywane w bardzo ograniczonym stopniu i brały udział wyłącznie w najważniejszych działaniach floty, takich jak bitwa o Midawy, operacja na Morzu Filipińskim i w zatoce Leyte.

"Yamato"
Na zdjęciu: "Yamato" tuż po trafieniu bombą. Fot. Wikimedia Commons

Kres gigant

Po amerykańskiej inwazji na Okinawę, japońskie dowództwo zdecydowało się rzucić do boju Yamato. Celem misji było zniszczenie amerykańskich okrętów wspierających desant na wyspę. Pancernik otrzymał zapas paliwa na rejs w jedną stronę. Miał to być rejs samobójczy. Yamato zatonął 7 kwietnia 1945 roku, trafiony dziesięcioma torpedami i wieloma bombami zrzuconymi przez samoloty amerykańskie. Okręt poszedł na dno z większością, liczącej prawie 3000 osób, załogi.

- Był to akt ostatecznie zamykający okres swobodnego działania wielkich okrętów nawodnych. Takie epitafium dla pancernika, który kształtował losy świata, politykę i dzieje wojny morskiej na przestrzeni niemal 100 lat. Bowiem Amerykanie zatopili Yamato wyłącznie przy użyciu lotnictwa - powiedział prof. Paweł Wieczorkiewicz.

mjm

Czytaj także

Bitwa o Iwo Jimę

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2015 06:00
70 lat temu, 19 lutego 1945 rozpoczęła się niezwykle zacięta bitwa o wyspę Iwo Jima. Długa na 9 km i szeroka na 4,6 km w najszerszym miejscu i 900 m w najwęższym, była niewielkim punktem na Pacyfiku, którego zdobycie lub utrzymanie miało niebagatelny wpływ na dalsze dzieje II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa o Midway - burza nad Pacyfikiem

Ostatnia aktualizacja: 07.06.2023 05:35
5 czerwca 1942 roku po utracie czterech lotniskowców admirał Yamamoto nakazał odwrót spod Midway. Dwa dni później - 7 czerwca - klęska Japończyków dokonała się. Wygrana przez Amerykanów bitwa stała się punktem zwrotnym II wojny światowej na Pacyfiku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Akt kapitulacji Japonii. Koniec wojny na Pacyfiku

Ostatnia aktualizacja: 02.09.2023 05:40
Był 2 września 1945, godzina 9. Na pokładzie zakotwiczonego w Zatoce Tokijskiej pancernika USS "Missouri" podpisano akt kapitulacji Japonii. Niespełna miesiąc po ataku atomowym na Hiroszimę i Nagasaki waleczni Japończycy oddali broń.
rozwiń zwiń