Historia

Wiosna Ludów – świt narodów europejskich

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2014 06:00
Wiosna Ludów ukazała w Cesarstwie Austriackim silne antagonizmy i konflikty narodowościowe. Był to początek rozpadu imperium, w którego w skład wchodziło kilkanaście grup etnicznych z budzącą się świadomością narodową.
Audio
  • Wiosna Ludów w Austrii - audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej" (20.03.2001).
  • Europejski zryw do wolności - audycja z okazji 160 rocznicy Wiosny Ludów. Gościem programu jest prof. Andrzej Fabianowski. (PR, 9.03.2008)
Rewolucjoniści świętujący po wygranej w marcu 1848 fot. Wikimedia Commons.
Rewolucjoniści świętujący po wygranej w marcu 1848 fot. Wikimedia Commons.

 

Zaburzona harmonia
Początek lat 40. XIX wieku zdawał się wróżyć pomyślność i pokój dla rządzącej przez cesarza Ferdynanda Austrii, której polityce ton nadal nadawał kanclerz Metternich. Wkrótce okazało się, że to typowa cisza przed burzą. W imperium Habsburgów i innych państwach europejskich coraz silniej dawały o sobie znać dążenia wolnościowe, usilnie zwalczane przez Święte Przymierze.
W samej Austrii w połowie lat 40. doszło do pogorszenia sytuacji w rolnictwie. Klęska nieurodzaju unaoczniła fatalne położenie chłopów i ziemiaństwa, a także zgłaszane przez nich postulaty zniesienia pańszczyzny.
Rewolucyjne tsunami
W tym samym czasie narastały tendencje niepodległościowe w Galicji, czego przejawem była tzw. rabacja galicyjska z 1846 roku. W Czechach katalizatorem dążeń narodowych okazała się publicystyka Karela Havlíčka. Niespokojnie było też we Włoszech, gdzie doszło do otwartych wystąpień antyaustriackich.
- Włosi traktowali Wiedeń jako swego rodzaju politycznego przeciwnika, czego wyrazem był stosunek do panującej dynastii, traktowanej jako uzależnionych i kierowanych przez kanclerza Metternicha – mówił historyk Rafał Habielski w audycji z cyklu ”Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej”.
W 1847 roku nieoczekiwanie dla Wiednia niemal całe cesarstwo zostało ogarnięte wystąpieniami domagającymi się reform. W tym samym czasie w Paryżu wybuchła rewolucja lutowa, która okazała się być hasłem do buntów w Austrii, pod wspólnym szyldem jakim była niechęć do absolutyzmu.
Obalić Metternicha
Po wybuchu rewolucji w Paryżu zarówno Metternich, jak i jego minister policji byli przekonani, że podobne niebezpieczeństwo nie zagraża Wiedniowi. Było to jednak przekonanie mylne. 13 marca 1848 doszło w Wiedniu do demonstracji studentów i mieszczaństwa, zakończonej starciem z wojskiem.
Dla władz było to tak wielkie zaskoczenie, że dla uspokojenia sytuacji zgodziła się na usunięcie znienawidzonego Metternicha. Otrzymał on tego samego dnia dymisję i opuścił kraj.
Reformy absolutystycznej monarchii
Dalsze protesty poskutkowały ogłoszeniem przez cesarza 15 marca manifestu zapowiadającego wprowadzenie konstytucji. Wkrótce zniesiono też cenzurę.
- Ogłoszona w kwietniu konstytucja nie była demokratyczna, natomiast wychodziła naprzeciw nadziei tych wszystkich, którzy uznawali reformę państwa za konieczną – podkreślał dr Rafał Habielski - na jej mocy miał być wprowadzony dwuizbowy parlament, a prawa obywatelskie miały chronić podstawowe gwarancje.
Jednak wprowadzona o parę lat za późno konstytucja nie była w stanie powstrzymać rozbudzonych apetytów. Kolejnym krokiem było zniesienie w lipcu pańszczyzny i poddaństwa.
Ponowny wybuch zamieszek w Wiedniu spowodowało wysłanie batalionu do stłumienia niepokojów ogarniających Węgry. Cesarz i rząd salwowali się ucieczką. Tym razem jednak nie poszli na ustępstwa, krwawo rozprawiając się z rewolucjonistami.
Sejm przeniesiony został do Ołomuńca, powołano nowy rząd, a 2 grudnia 1948 abdykował cesarz Ferdynand. Nowym władcą został 18-letni Franciszek Józef.
Był to kres Wiosny Ludów w Austrii, rozumianej jako próba reformy politycznej partii w duchu demokratycznym i liberalnej. Nie oznaczało natomiast końca problemów Wiednia, który musiał się uporać z walczącymi o wolność Węgrami.
Posłuchaj audycji przypominającej ciąg wydarzeń w całej Europie nazwanych Wiosną Ludów
mjm
15 marca 1848 wuybuchło powstanie na Węgrzech, jedno z najdramatyczniejszych wydarzeń związanych z Wiosną Ludów w Europie.
Rok 1848 jest określany przez historyków jako szalony. Już pierwsze miesiące przyniosły, niemal we wszystkich państwach Europy, eksplozję nagromadzonych w ciągu okresu pokongresowego i hamowanych przez siły starego porządku dążeń i aspiracji społeczeństw. Z kilkudziesięciu wystąpień rewolucyjnych najpoważniejsze miały miejsce w państwie rządzonym przez dynastię Habsburgów.

Zaburzona harmonia

Początek lat 40. XIX wieku zdawał się wróżyć pomyślność i pokój dla rządzącej przez cesarza Ferdynanda Austrii, której polityce ton nadal nadawał kanclerz Metternich. Wkrótce okazało się, że to typowa cisza przed burzą. W imperium Habsburgów i innych państwach europejskich coraz silniej dawały o sobie znać dążenia wolnościowe, usilnie zwalczane przez Święte Przymierze.

W samej Austrii w połowie lat 40. doszło do pogorszenia sytuacji w rolnictwie. Klęska nieurodzaju unaoczniła fatalne położenie chłopów i ziemiaństwa, a także zgłaszane przez nich postulaty zniesienia pańszczyzny.

Rewolucyjne tsunami

W tym samym czasie narastały tendencje niepodległościowe w Galicji, czego przejawem była tzw. rabacja galicyjska z 1846 roku. W Czechach katalizatorem dążeń narodowych okazała się publicystyka Karela Havlíčka. Niespokojnie było też we Włoszech, gdzie doszło do otwartych wystąpień antyaustriackich.

- Włosi traktowali Wiedeń jako swego rodzaju politycznego przeciwnika, czego wyrazem był stosunek do panującej dynastii, traktowanej jako uzależnionych i kierowanych przez kanclerza Metternicha – mówił historyk Rafał Habielski w audycji z cyklu ”Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej”.

W 1847 roku nieoczekiwanie dla Wiednia niemal całe cesarstwo zostało ogarnięte wystąpieniami domagającymi się reform. W tym samym czasie w Paryżu wybuchła rewolucja lutowa, która okazała się być hasłem do buntów w Austrii, pod wspólnym szyldem jakim była niechęć do absolutyzmu.

Obalić Metternicha

Po wybuchu rewolucji w Paryżu zarówno Metternich, jak i jego minister policji byli przekonani, że podobne niebezpieczeństwo nie zagraża Wiedniowi. Było to jednak przekonanie mylne. 13 marca 1848 doszło w Wiedniu do demonstracji studentów i mieszczaństwa, zakończonej starciem z wojskiem.

Dla władz było to tak wielkie zaskoczenie, że dla uspokojenia sytuacji zgodziła się na usunięcie znienawidzonego Metternicha. Otrzymał on tego samego dnia dymisję i opuścił kraj.

Reformy absolutystycznej monarchii

Dalsze protesty poskutkowały ogłoszeniem przez cesarza 15 marca manifestu zapowiadającego wprowadzenie konstytucji. Wkrótce zniesiono też cenzurę.

- Ogłoszona w kwietniu konstytucja nie była demokratyczna, natomiast wychodziła naprzeciw nadziei tych wszystkich, którzy uznawali reformę państwa za konieczną – podkreślał dr Rafał Habielski - na jej mocy miał być wprowadzony dwuizbowy parlament, a prawa obywatelskie miały chronić podstawowe gwarancje.

Jednak wprowadzona o parę lat za późno konstytucja nie była w stanie powstrzymać rozbudzonych apetytów. Kolejnym krokiem było zniesienie w lipcu pańszczyzny i poddaństwa.

Ponowny wybuch zamieszek w Wiedniu spowodowało wysłanie batalionu do stłumienia niepokojów ogarniających Węgry. Cesarz i rząd salwowali się ucieczką. Tym razem jednak nie poszli na ustępstwa, krwawo rozprawiając się z rewolucjonistami.

Sejm przeniesiony został do Ołomuńca, powołano nowy rząd, a 2 grudnia 1948 abdykował cesarz Ferdynand. Nowym władcą został 18-letni Franciszek Józef.

Był to kres Wiosny Ludów w Austrii, rozumianej jako próba reformy politycznej partii w duchu demokratycznym i liberalnej. Nie oznaczało natomiast końca problemów Wiednia, który musiał się uporać z walczącymi o wolność Węgrami.

Posłuchaj audycji przypominającej ciąg wydarzeń w całej Europie nazwanych Wiosną Ludów

mjm


Czytaj także

Odsiecz wiedeńska. Ratunek dla chrześcijańskiej Europy

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2023 06:01
12 września 1683 roku wojska polsko-austriacko-niemieckie pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego rozgromiły oblegającą Wiedeń armię imperium osmańskiego dowodzoną przez wezyra Kara Mustafę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Anschluss Austrii - nazistowskie wilki w austriackiej owczarni

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2021 05:35
- Czyż istnieją słowa, które mogłyby opisać nasze uczucia, czyż serce i oczy są w stanie pojąć entuzjazm i radość, że Führer po tak długiej nieobecności znów jest w naszej stolicy - wołał sprawozdawca radiowy na Haldenplatz w Wiedniu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Węgry 1956. Inspiracją był Poznański Czerwiec

Ostatnia aktualizacja: 23.10.2013 12:05
- Żądaliśmy wolności, demokratyzacji życia, przywrócenia godła narodowego i pociągnięcia do odpowiedzialności winnych okrucieństw z poprzednich lat - mówił w Jedynce historyk dr Janusz Tiszler w 57. rocznicę powstania węgierskiego.
rozwiń zwiń