28 lipca 1812 urodził się Józef Ignacy Kraszewski, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny.

Pozostawił po sobie najbogatszą spuściznę spośród wszystkich polskich pisarzy. Oprócz ponad 220. powieści napisał około 150. nowel, opowiadań i obrazków, oraz 20 sztuk scenicznych i ponad 20 tomów prac historycznych. Napisał też kilka tysięcy listów - relacji z podróży.

WIECEJ W RADIACH WOLNOŚCI

Do najsłynniejszych powieści Kraszewskiego należy powieść historyczna 'Stara baśń", 'Hrabina Cosel", "Chata za wsią" i "Ostatni z Siekierzyńskich".
Twórczości Kraszewskiego przyświecały intencje patriotyczne. Akcentował swą sympatię do szlachty i ludu. Pozytywistyczni realiści traktowali go jako nauczyciela. Stworzył własnymi siłami bibliotekę powieści, która cieszyła się w drugiej połowie 19. wieku powodzeniem nie tylko wśród czytelników polskich. Jego twórczość była znana i ceniona także w innych krajach europejskich. Ponad sto jego powieści przełożono na języki obce. Przed Sienkiewiczem był najczęściej tłumaczonym autorem polskim.

Poza literaturą Kraszewski zajmował się również sztuką oraz muzyką. Ilustrował między innymi własne powieści, kolekcjonował rysunki i ryciny, grał na fortepianie, komponował, uprawiał krytykę muzyczną. Pozostawił też ogromną korespondencję. Pasjonował się pejzażem i architekturą. Do dziś ocalało ponad 1600 jego rysunków.
Józef Ignacy Kraszewski urodził się w 1812 roku. Studiował literaturę na Uniwersytecie Wileńskim. W latach 30-tych 19. wieku przebywał w więzieniu za udział w tajnym związku młodzieży. Kolejne lata życia spędził na Wołyniu. Następnie mieszkał w Żytomierzu, później w Warszawie, gdzie stał na czele "Gazety Codziennej", a potem w Dreźnie.

W początkowym okresie twórczości Kraszewskiego dominowała proza obyczajowo-społeczna. To właśnie wtedy powstały takie powieści jak: "Chata za wsią", "Historia kołka w płocie", "Komedianci ". W okresie drezdeńskim zajmował się głównie powstaniem styczniowym i jego skutkami. Napisał wówczas utwory: "Dziecię starego miasta" i "Dziadziunio". Publikował także szkice z podróży po Polsce i innych krajach, prace historyczne oraz książki publicystyczne.

W 1883 roku został aresztowany i oskarżony o współpracę szpiegowską z Francją. Był skazany i więziony. Dwa lata później udało mu się wyjechać za kaucją za granicę. Przebywał we Włoszech i Francji. Zmarł w Genewie w 1887 roku. Został pochowany w grobach zasłużonych na Skałce w Krakowie. Rok 2012 jest rokiem Józefa Ignacego Kraszewskiego.

13 lipca 1521 roku Kraków po raz pierwszy usłyszał Dzwon Zygmunta.

Najsłynniejszy polski dzwon został ufundowany przez króla Zygmunta I Starego. Legenda głosi, że odlano go z przetopionych mołdawskich armat, zdobytych w bitwie pod Obertynem. Jednak jest to mało prawdopodobne, bowiem bitwa ta miała miejsce 22 sierpnia 1531, a dzwon powstał 10 lat wcześniej.

Dar Zygmunta Starego

O historii "Zygmunta" informuje m.in. inskrypcja zapisana po łacinie, która głosi: "Bogu najlepszemu, największemu i Dziewicy Bogarodzicy, świętym patronom swoim, znakomity Zygmunt król Polski ten dzwon godny wielkości umysłu i czynów swoich kazał wykonać roku zbawienia 1520". 9 lipca 1521 dzwon zawisł na wieży katedry na Wawelu. Wykonał go Hans Beham z Norymbergi. Aby zmieścić kolosa, wieżę podniesiono i przebudowano. 

Sama wieża powstała jako baszta obronna w pierwszej połowie XIV wieku. Za rządów biskupa Wojciecha Jastrzębca przestała pełnić funkcję militarną i została przekształcona w dzwonnicę. Zawisły na niej cztery dzwony: "Kardynał" (3000 kg), "Urban" (3000 kg), "Stanisław" (6000 kg) i "Wacław" (1800 kg). Żaden z nich nie dorównuje rozmiarami dzwonowi Zygmunta, a ich łączna masa jest niewiele większa od jego.

Dzwon Zygmunt waży ponad 12 ton, jego serce jest długie na 220 centymetrów, a on sam wysoki na 460 centymetrów. Długość dzwonienia została określona w 1888 roku i wynosi 8 minut. Jednak w wyjątkowych okazjach może dzwonić dłużej.

Nieprawdopodobny dźwięk

Serce dzwonu ożyło po raz pierwszy 13 lipca 1521. Jego dźwięk rozlega się z okazji największych uroczystości kościelnych i państwowych. Od pięciu wieków zwiastuje Polakom przełomowe chwile w historii ojczyzny. W XIX wieku serce dzwonu trzykrotnie pękło: w 1859, w 1866 i w 1876 roku. Według legendy to zwiastun nieszczęścia dla kraju. Kolejny raz serce pękło w 2000 roku. Tym razem nie nadawało się do naprawy i zostało zastąpione nowym. Stare można podziwiać przy wejściu na Wieżę Zygmuntowską.

O tym, kiedy dzwoni "Zygmunt", decyduje metropolita krakowski, który zwołuje dzwonników. W XVI wieku byli nimi świątnicy katedralni, potem - przez kolejnych kilka wieków - członkowie cechu cieśli krakowskich, a następnie pracownicy Wzgórza Wawelskiego. Dziś dzwonnicy to osoby świeckie: jest ich około 30 i mają swoje bractwo. Najstarsi z nich dzwonią już od ponad czterdziestu lat. Ta zaszczytna funkcja przechodzi przeważnie z ojca na syna. Zajęcie to wymaga bardzo dużego wysiłku. Przy odpowiednich warunkach pogodowych odgłos dzwonu Zygmunta można usłyszeć  w całym Krakowie. Dźwięk niesie się na odległość 30 kilometrów. 

Do 2000 roku "Zygmunt" był największy w Polsce. 25 czerwca 2000 poświęcony został jednak dzwon Maryja Bogurodzica (14777 kg), który zawisł w Bazylice w Licheniu. Ale Dzwon Zygmunt pozostaje najważniejszym – można rzec - "narodowym" dzwonem w Polsce.

Dzieło Kazimierza Wielkiego

Kazimierz Wielki powołał Studium Generale (taka nazwa wówczas obowiązywała) 12 maja 1364. Do funkcjonowania uniwersytetu potrzebna była zgoda papieża, a potem biskupa gnieźnieńskiego. Faktyczna działalność Akademii Krakowskiej rozpoczęła się jednak dopiero 3 lata po wydaniu papieskiej bulli. Wykłady prowadzono na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa.

Po 6 latach od założenia uczelni w 1370 roku król niespodziewanie umarł, a rozwój uczelni został wstrzymany. Ludwik Węgierski nie był zainteresowany rozwojem Akademii Krakowskiej. Dopiero po 30 latach na mocy zapisu królowej Jadwigi Władysław Jagiełło odnowił uniwersytet. Sama królowa ponadto zapisała uczelni w testamencie swój majątek.

– Akademia Krakowska staje się rzeczywiście jednym z ważniejszych naukowych uniwersyteckich ośrodków Europy – słyszymy w audycji Jana Pniewskiego z 1997 roku. – Rozwijało się tam nie tylko prawo, ale też sztuki wyzwolone, z których dzisiejsza nauka się wywodzi.

Wrota do kultury europejskiej

Jan Długosz wymieniał cele, jakie przyświecały utworzeniu Akademii Krakowskiej. Po pierwsze, potrzebna była kadra, która pomogłaby we wprowadzeniu Litwy do kultury europejskiej. Ponadto, trzeba było wykształcić ludzi do królewskiej kancelarii, chodziło też o ogólny rozwój wszelkich cnót i wiedzy. Te cele, uwspółcześnione, do dziś mogą stanowić podstawę działalności uniwersytetów.

– Druga połowa XIV wieku była czasem jednego pokolenia, które podejmowało decyzje promujące nasz naród i państwo w sposób od X wieku niespotykany – słyszymy w audycji. – Promujący w rozwiązaniach politycznych, jak i w tworzeniu bazy instytucjonalnej do kształcenia Polaków, tworzenia pewnych bodźców intelektualnych, kadry ludzi, którzy dali się poznać w kulturze Europy.

Akademia Krakowska (dziś Uniwersytet Jagielloński) była pierwszym tego typu ośrodkiem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii. Zostały one utworzone w 1406 roku. Rozkwit naukowy w Akademii nastąpił w XV wieku. Wówczas rektorami byli Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic. W Krakowie studiował też Mikołaj Kopernik.

mb