Historia

Związek Narodowy Polski - rodacy za oceanem

Ostatnia aktualizacja: 14.02.2015 06:00
- Jak Państwo słyszą, mówimy nadal po polsku. Urodziliśmy się tutaj, ale nadal czujemy się Polakami - mówił na antenie Polskiego Radia w roku 2000 Edward Moskal, ówczesny prezes Związku Narodowego Polskiego.
Audio
  • Audycja Andrzeja Sowy poświęcona historii i działalności Związku Narodowego Polskiego z udziałem gości: Edwarda Moskala, prezesa Związku, oraz historyków prof. Rafała Habielskiego i dr Mirosława Supruniuka (15.04.2000)
Dyrektor Związku Narodowego Polskiego w Ameryce Franciszek Synowiec w towarzystwie dzieci w strojach krakowskich na dworcu kolejowym (1938), źr. NACdp
Dyrektor Związku Narodowego Polskiego w Ameryce Franciszek Synowiec w towarzystwie dzieci w strojach krakowskich na dworcu kolejowym (1938), źr. NAC/dp

135 lat temu, 14 lutego 1880 założony został Związek Narodowy Polski. Jest to największa i jedna z najstarszych organizacji polonijnych w USA.

"Amerykański sen"
Europejczykom żyjącym w XIX wieku Stany Zjednoczone, ze swoim szybko rozwijającym się przemysłem i bezkresnymi przestrzeniami niezagospodarowanej, bezpańskiej ziemi, jawiły się jako istna ziemia obiecana. Wśród emigrantów do Nowego Świata znalazły się również rzesze Polaków, którzy marzyli o wyrwaniu się z biedy, spełnieniu "amerykańskiego snu" i odnalezieniu wolności, której nie mieli w znajdującej się pod zaborami ojczyźnie.
- Polska grupa etniczna zaczęła kształtować się w Stanach Zjednoczonych w dużej skali po powstaniu styczniowym - mówił prof. Rafał Habielski, gość audycji Andrzeja Sowy. - Organizacje polonijne szanują, że w roku 1870 w Stanach było 50 tys. Polaków.

POWSTANIE STYCZNIOWE - ZOBACZ ARTYKUŁY POLSKIEGO RADIA >>>

Patrioci z ambicjami
Zaszła potrzeba powołania organizacji, która pomogłaby utrzymać tożsamość narodową w Polakach za oceanem. Tak powstał Związek Narodowy Polski, unia dotychczas istniejących organizacji polonijnych. Organizacja miała też na celu wywieranie presji na opinię publiczną w kwestii odzyskania niepodległości.
-Założyli go patrioci związani z rządem powstańczym styczniowego zrywu niepodległościowego 1863 roku. Ich intencją było stworzenie w Ameryce znaczącej siły, która mogła wpływać na decyzje polityczne wielkich mocarstw i doprowadzić do odrodzenia niepodległej Polski - mówił prezes Związku Edward Moskal.

Działalność organizacji

Związek założył własne pisma:"Dziennik Związkowy" i "Zgoda". - Jest to najdłużej ukazujące się polskie czasopismo w historii - mówił o czasopiśmie "Zgoda" dr Mirosław Supruniuk, kierownik Archiwum Emigracji Biblioteki UMK w Toruniu.

ZNP założył nawet własną bibliotekę (Biblioteka Polska w Chicago) i uczelnię dla dzieci polonijnych (Cambridge Springs). To także dzięki staraniom ZNP odsłonięte zostały w pomniki Kościuszki (w Waszyngtonie) i Puławskiego. Związek przyczynił się do organizacji polskich sił zbrojnych w USA w trakcie I wojny światowej.
- Gdy nad wyzwoleniem Europy pojawił się cień Jałty ZNP stworzył polityczną organizację jednoczącą całą polonię, Kongres Polonii Amerykańskiej, zrzeszający blisko 300 tys. członków, z majątkiem dziesiątków milionów dolarów - mówił Edward Moskal.
Obecnie Związek Narodowy Polski gromadzi ponad 230 tys. Polaków za oceanem i tym samym jest największą organizacją o charakterze etnicznym w USA.

Posłuchaj audycji Andrzeja Sowy o Związku Narodowym Polskim.

bm

Zobacz więcej na temat: emigracja HISTORIA USA
Czytaj także

Pola Negri - polska królowa Hollywood

Ostatnia aktualizacja: 03.01.2021 05:40
Apolonia Chałupiec dała się poznać szerszej publiczności jako Pola Negri, aktorka, która podbiła Hollywood i wiele męskich serc. Urodziła się 3 stycznia 1897 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojna secesyjna – najkrwawsza wojna w historii USA

Ostatnia aktualizacja: 04.02.2018 06:10
- Wojna wybuchła, choć nikt jej nie chciał. Jedni woleli wojnę niż dalsze trwanie Unii, inni woleli raczej przyjąć wojnę niż pozwolić Unii zginąć – mówił prezydent Abraham Lincoln.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Makkartyzm - polowanie na czarownice

Ostatnia aktualizacja: 23.09.2017 06:00
- Makkartyzm nie polegał tylko na szukaniu sowieckich szpiegów. Makkartyzm polegał także na wprowadzaniu nastroju zagrożenia społecznego – mówił amerykanista, prof. Krzysztof Michałek o wydarzeniach w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie lat 50. ubiegłego wieku.
rozwiń zwiń