Historia

Blaise Pascal. 400 urodziny genialnego oszczercy

Ostatnia aktualizacja: 19.06.2023 05:30
Dla rozrywki rozwiązał jeden z najtrudniejszych problemów geometrycznych i rzucił na papier myśli o najwyższych prawdach boskich i ludzkich, w których ukazał niedościgłe wzory najzręczniejszej drwiny i nieodpartej argumentacji.
Blaise Pascal
Blaise Pascal Foto: Wikipedia/cc/Janmad.
Blaise Pascal – genialny oszczerca
Dla rozrywki rozwiązał jeden z najtrudniejszych problemów geometrycznych i rzucił na papier myśli o najwyższych prawdach boskich i ludzkich, w których ukazał niedościgłe wzory najzręczniejszej drwiny i nieodpartej argumentacji.
19 czerwca 1623 urodził się Blaise Pascal, francuski matematyk, fizyk i filozof.
Dziecko
Przyszedł na świat w rodzinie królewskiego urzędnika w Clermont-Ferrand. Po rychłej śmierci matki wychowaniem zajął się ojciec, człowiek światły i wykształcony, z upodobania matematyk i fizyk, utrzymujący kontakty z wybitnymi uczonymi.
Gdy Pascal skończył siedem lat rodzina przeniosła się do Paryża, by zapewnić najlepszą edukację dziecku, które już wówczas zdumiewało ponadprzeciętnymi zdolnościami.
Równy Archimedesowi
Chłonął wiedzę. Łacinę i grekę na zmianę z geometrią. W chwilach wolnych rysował koła i linie, pochłaniał Euklidesa. W wieku dwunastu lat na podstawie własnych obserwacji napisał traktat o dźwiękach.
Jako szesnastoletni młodzieniec był już autorem traktatu geometrycznego, który zadziwił Kartezjusza. Cztery lata później, chcąc ulżyć ojcu w żmudnych obliczeniach, skonstruował pierwszą w świecie maszynę matematyczną. W latach późniejszych wykonał około pięćdziesięciu dalszych modeli.
Dokonał głośnych doświadczeń nad próżnią, ciężarem powietrza. Zainspirowany hazardem, pasjonował się rachunkiem prawdopodobieństwa.
Śmierć ojca i wypadek, który o mało nie pozbawił go życia sprawiły, że wyrzekł się świata i jego uciech. Ukojenia zaczął szukać w religii.
Czołowy szermierz jansenizmu
Przypadek sprawił, że Pascal zetknął się z jansenizmem – ruchem religijnym zapoczątkowanym przez niderlandzkiego biskupa z Ypres. Nurt uderzający w rozwiązłe obyczaje dworu królewskiego był z całą mocą zwalczany przez szarą eminencje francuskiego tronu, kardynała Richelieu.
Surowe, ascetyczne poglądy Jansena zwróciły uwagę Pascala swoją ścisłością i logiką. Stał się czołowym szermierzem i obrońcą jansenizmu, potępionego przez oficjalną teologię i papieża.
Co za styl, co za forma
W osiemnastu anonimowych listach, nazwanych ”Prowincjałkami”, uderzył w zakon jezuitów. Tekst cieszył się ogromną popularnością i rozpoczął nową epokę literatury francuskiej. - Pascal jest pierwszym nowoczesnym prozaikiem francuskim. Styl jego jest bezpośredni, żywy, operujący śmiałą antytezą i szczęśliwym poetyckim skrótem. Ileż jego określeń sławnych jest w literaturze i myśli francuskiej. – pisał Tadeusz Boy-Żeleński.
Po śmierci Pascala 19 sierpnia 1662 wydano zbiór jego notatek, znanych w literaturze pod tytułem ”Myśli”. Dzieło tłumaczone na wszystkie języki cywilizowanego świata stały się klasyczną pozycją kultury, szeroko komentowaną i wciąż na nowo interpretowaną. Nadal budzi wiele kontrowersji. Niektórzy zarzucają autorowi, że sponiewierał i zniesławił naturę ludzką. Inni dostrzegają w jego refleksji zaczątki filozofii egzystencji, walczącej o wartość i godność człowieka.
mjm

19 czerwca 1623 roku urodził się Blaise Pascal, francuski matematyk, fizyk i filozof.

Dzieciństwo

Przyszedł na świat w rodzinie królewskiego urzędnika w Clermont-Ferrand. Po rychłej śmierci matki wychowaniem zajął się ojciec, człowiek światły i wykształcony, z upodobania matematyk i fizyk. Gdy Pascal skończył siedem lat, rodzina przeniosła się do Paryża, by zapewnić najlepszą edukację dziecku, które już wówczas zdumiewało ponadprzeciętnymi zdolnościami.

Równy Archimedesowi

Chłonął wiedzę. Łacinę i grekę na zmianę z geometrią. W chwilach wolnych rysował koła i linie, pochłaniał Euklidesa. W wieku dwunastu lat na podstawie własnych obserwacji napisał traktat o dźwiękach. Jako szesnastoletni młodzieniec był już autorem traktatu geometrycznego, który zadziwił Kartezjusza. Cztery lata później, chcąc ulżyć ojcu w żmudnych obliczeniach, skonstruował pierwszą w świecie maszynę matematyczną. W latach późniejszych wykonał około pięćdziesięciu dalszych modeli. Dokonał głośnych doświadczeń nad próżnią, ciężarem powietrza. Zainspirowany hazardem, pasjonował się rachunkiem prawdopodobieństwa.

Śmierć ojca i wypadek, który o mało nie pozbawił go życia, sprawiły, że wyrzekł się świata i jego uciech. Ukojenia zaczął szukać w religii.

Czołowy szermierz jansenizmu

Przypadek sprawił, że Pascal zetknął się z jansenizmem – ruchem religijnym zapoczątkowanym przez niderlandzkiego biskupa z Ypres. Nurt uderzający w rozwiązłe obyczaje dworu królewskiego był z całą mocą zwalczany przez szarą eminencję francuskiego tronu, kardynała Richelieu. Surowe, ascetyczne poglądy Jansena zwróciły uwagę Pascala swoją ścisłością i logiką. Stał się czołowym szermierzem i obrońcą jansenizmu, potępionego przez oficjalną teologię i papieża.

Co za styl, co za forma

W osiemnastu anonimowych listach, nazwanych "Prowincjałkami", uderzył w zakon jezuitów. Tekst cieszył się ogromną popularnością i rozpoczął nową epokę literatury francuskiej. - Pascal jest pierwszym nowoczesnym prozaikiem francuskim. Styl jego jest bezpośredni, żywy, operujący śmiałą antytezą i szczęśliwym poetyckim skrótem. Ileż jego określeń sławnych jest w literaturze i myśli francuskiej – pisał Tadeusz Boy-Żeleński.


Posłuchaj
14:47 blaise-pascal___f-19571_tr_0-0_11596146ccf7ae4f00.mp3.mp3 Blaise Pascal - audycja z cyklu "Uczeni w anegdocie". (PR, 08.11.1978)

 

Po śmierci Pascala, 19 sierpnia 1662, wydano zbiór jego notatek, znanych w literaturze pod tytułem "Myśli". Dzieło tłumaczone na wszystkie języki cywilizowanego świata stały się klasyczną pozycją kultury, szeroko komentowaną i wciąż na nowo interpretowaną. Nadal budzi wiele kontrowersji. Niektórzy zarzucają autorowi, że sponiewierał i zniesławił naturę ludzką. Inni dostrzegają w jego refleksji zaczątki filozofii egzystencji, walczącej o wartość i godność człowieka.

mjm

Czytaj także

Monteskiusz, czyli oświecenie

Ostatnia aktualizacja: 18.01.2015 06:10
– Możemy stwierdzić, że cały nasz świat jest ułożony według Monteskiusza – dr Joanna Żurowska z Instytutu Romanistyki UW. – Łącznie z podziałem władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, z zasadą, że prawo powinno chronić, a kary powinny być sprawiedliwe i stosowne do przewinień.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Komuna Paryska - krwawo stłumiona rewolucja

Ostatnia aktualizacja: 28.05.2023 05:35
28 maja 1871 roku zakończył się tzw. krwawy tydzień, w trakcie którego wojska wierne rządowi brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tysięcy osób. Była to największa rewolucja XIX wiecznej Francji, a jej przebieg poruszył całą Europę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Leonardo da Vinci - człowiek totalny

Ostatnia aktualizacja: 31.05.2014 20:00
Bohaterem audycji "Ćwiczenia z myślenia", był człowiek renesansu - Leonardo da Vinci, jeden z najgenialniejszych ludzi w dziejach świata.
rozwiń zwiń