Historia

Jerzy Wołodyjowski - pierwowzór małego rycerza

Ostatnia aktualizacja: 26.08.2015 06:08
Jeden z głównych bohaterów "Trylogii" Henryka Sienkiewicza był postacią historyczną. Posłuchaj audycji o faktach i mitach, jakie narosły wokół tej legendy.
Audio
  • Jerzy Wołodyjowski - audycja z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" (PR. 14.05.2002)
Kadr z filmu Pan Wołodyjowski. Na zdjęciu Tadeusz Łomnicki, odtwórca roli tytułowej.
Kadr z filmu "Pan Wołodyjowski". Na zdjęciu Tadeusz Łomnicki, odtwórca roli tytułowej.Foto: PAP/CAF-Zbigniew Matuszewski

26 sierpnia 1672 zmarł Jerzy Wołodyjowski, polski szlachcic, pułkownik i kawalerzysta w chorągwi hetmana Jana Sobieskiego, wzór postaci Michała Wołodyjowskiego, jednego z głównych bohaterów "Trylogii" Henryka Sienkiewicza.

Historyczny Wołodyjowski pochodził z niezamożnej rodziny szlacheckiej, osiadłej niedaleko Kamieńca Podolskiego. Czasy były niespokojne, więc wzorem wielu swoich rówieśników Wołodyjowski poświęcił się wojaczce. Prawdopodobnie brał udział w wojnach kozackich.

Po śmierci ojca osiadł na wsi Paniowce i ożenił się z Krystyną Jeziorkowską - prototypem Basi Wołodyjowskiej. Stał się szanowanym obywatelem, który pełnił godność stolnika przemyskiego.

Podobnie, jak u Sienkiewicza, Wołodyjowski był pułkownikiem, który "za opryszkami chadzał i całe nieraz watahy kozackie rozpędzał". Walki te rozsławiły jego imię. Źródła potwierdzają też, że w 1671 roku pełnił funkcję komendanta Chreptiowa, niewielkiej kresowej fortecy, która strzegła okolicy przed najazdami Tatarów.

Gdy w 1672 roku wielka armia turecka ruszyła na Rzeczpospolitą, Jerzy Wołodyjowski znalazł się wśród obrońców Kamieńca Podolskiego. Jedna z najpotężniejszych twierdz ówczesnej Rzeczpospolitej nie była w stanie oprzeć się długotrwałemu oblężeniu. Decyzja o kapitulacji spotkała się z niezadowoleniem wielu żołnierzy i oficerów, jednym z nich był Jerzy Wołodyjowski. Wedle współczesnych relacji miał powiedzieć, że woli zginąć, aniżeli widzieć wojska tureckie wchodzące do twierdzy.

- I rzeczywiście, nie dane mu było przeżyć tego upokorzenia. Wołodyjowski zginął na murach, w wybuchu prochu w Baszcie Czarnej. Nie wiemy, jak było naprawdę. Dzięki Sienkiewiczowi będziemy już zawsze sądzić, że bohaterska śmierć w ruinach fortecy była świadomym wyborem Jerzego Wołodyjowskiego - mówiła w Polskim Radiu prof. Jolanta Choińska-Mika.

Posłuchaj audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

mjm


Czytaj także

Bohdan Chmielnicki - wróg Rzeczypospolitej, bohater Ukrainy

Ostatnia aktualizacja: 06.08.2023 05:40
- Nie on zgromadził tę beczkę prochu, która wybuchła w 1648 roku, ale on zapalił lont i on sprowadził na ojczystą ziemię najstraszliwszego przeciwnika – mówił prof. Henryk Wisner, oceniając Bohdana Chmielnickiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kamieniec Podolski – przedmurze chrześcijaństwa

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2023 05:44
18 sierpnia 1672 roku wojska tureckie rozpoczęły oblężenie Kamieńca Podolskiego, najpotężniejszej warowni Rzeczpospolitej na kresach wschodnich, która w ciągu 200 lat oparła się 40 najazdom tureckim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Kazimierz. Król w pożodze wojny

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2023 05:40
Na kartach "Potopu" Sienkiewicz kreuje z Jana Kazimierza postać tragiczną i heroiczną. - Na pewno był znakomitym dowódcą, królem nie był na miarę czasów - oceniał Jana Kazimierza prof. Henryk Wisner.
rozwiń zwiń