Historia

Tadeusz Peiper. Twórca Awangardy Krakowskiej

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2023 05:35
10 listopada 1969 roku zmarł Tadeusz Peiper, poeta, teoretyk poezji, założyciel czasopisma "Zwrotnica".
Tadeusz Peiper (1901)
Tadeusz Peiper (1901)Foto: Wikimedia Commons/dp

- W tradycji polskiej poezji nie było kogoś, kto niezależnie od tego, co tak bardzo kochamy - od natchnień, od intuicji - miał podejście, które nazywamy czysto warsztatowym. Podejście kogoś, kto był konstruktorem, matematykiem słów. Kimś takim, być może pierwszym w historii polskie poezji, był Tadeusz Peiper - mówił na antenie Polskiego Radia poeta i krytyk Piotr Matywiecki.


Posłuchaj
24:56 tadeusz peiper____2114_99_ii_tr_0-0_11917842d4cbc954[00].mp3 Audycja Joanny Szwedowskiej z cyklu "Szkic do portretu" poświęcona postaci Tadeusza Peipera (PR 10.12.1999)

 

Na łamach "Zwrotnicy" publikowali swe wiersze poeci, którzy stworzyli grupę literacką Awangardy Krakowskiej. Wśród nich byli m.in. Julian Przyboś, Adam Ważyk i właśnie Tadeusz Peiper. Urodzony 3 maja 1891 roku w Krakowie założyciel "Zwrotnicy" był dla młodszych kolegów autorytetem. Sam Peiper zdawał się odczuwać wynikającą z tego faktu odpowiedzialność.

- Z całą świadomością i żarliwością swego powołania podjął się i praktykował rolę prekursora - mówił w audycji po śmierci Peipera poeta Stefan Flukowski.


Posłuchaj
09:49 Stefan Flukowski o Peiperze.mp3 Stefan Flukowski o Tadeuszu Peiperze (PR 14.11.1969)

 

W twórczości Peipera kluczową rolę pełniła poprawność gramatyczna i składniowa. "Poezja to tworzenie pięknych zdań" - pisał Tadeusz Peiper. To również on ukuł podstawy programu Awangardy Krakowskiej ujęte w hasło 3xM: "miasto, masa, maszyna", w czym widoczna jest inspiracja futuryzmem, wielbiącym prędkość i technologię.

Peiper przeżył II wojnę światową w więzieniach NKWD i sowieckich łagrach. Do kraju wrócił w 1944 roku. Pod koniec życia zapadł na chorobę psychiczną. Przez wiele powojennych lat żył w Warszawie w odosobnieniu, tworzył, ale zabraniał wydawania nowych dzieł i wznawiania wydań przedwojennej twórczości.

bm


Czytaj także

Czesław Miłosz - wielki poeta

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2015 06:00
Wybitny poeta, prozaik, eseista, a także dyplomata i wykładowca, został laureatem literackiej Nagrody Nobla 9 października 1980. Przez lata żył na emigracji, ale w 1993 roku powrócił do kraju, gdzie doczekał zasłużonej sławy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tetmajer. Namiętny poeta, urodzony pesymista

Ostatnia aktualizacja: 19.10.2015 13:00
– Nie ulega wątpliwości, że Kazimierz Przerwa-Tetmajer był pierwszym dekadentem – mówił Tadeusz Januszewski, autor biografii jednego z najpopularniejszych poetów Młodej Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Włodzimierz Perzyński – krytyk mieszczańskiej moralności

Ostatnia aktualizacja: 21.10.2017 06:04
21 października 1930 zmarł Włodzimierz Perzyński, nowelista, powieściopisarz i tłumacz okresu Młodej Polski.
rozwiń zwiń