Historia

Leszek Biały – ofiara mordu w Gąsawie

Ostatnia aktualizacja: 24.11.2023 05:38
- Leszek Biały starał się utrzymywać to, co nazywa się honorem politycznym – mówił prof. Stanisław Trawkowski na antenie Polskiego Radia. Jak na ironię, książę krakowski padł ofiarą czynu niehonorowego, mordu politycznego.
Śmierć Leszka Białego w Gąsawie
Śmierć Leszka Białego w GąsawieFoto: Wikimedia Commons/dp

Finał zjazdu piastowskiego w Gąsawie był tragiczny. Spotkanie Henryka Brodatego z Leszkiem Białym zakończyło się krwawą łaźnią i śmiercią tego drugiego. Był 24 listopada 1227 roku.

Mordu dokonali prawdopodobnie ludzie młodszego księcia wielkopolskiego Władysława Odonica i namiestnika pomorskiego Świętopełka. Obaj mieli powody, by usunąć księcia krakowskiego. Leszek Biały zawarł układ ze starszym władcą Wielkopolski, Władysławem Laskonogim. Porozumienie mówiło o tym, że ten, który przeżyje dłużej, otrzyma dzielnicę drugiego. To de facto oznaczało wydziedziczenie Odonica.

Świętopełkiem kierowała prawdopodobnie ambicja – namiestnikowi Pomorza Gdańskiego, który dzielnicą rządził z nadania księcia krakowskiego, marzyła się niezależność i tytuł książęcy. Wiedział, że może ją uzyskać, gdy Piastowie będą bić się o tron krakowski po śmierci Leszka Białego.

Zbrodnia zakończyła obiecujące rządy ostatniego księcia małopolskiego, którego zwierzchność uznawali inni Piastowie. Być może opóźniła też proces jednoczenia się rozbitej na dzielnice Polski o całe stulecie. Czy Leszek Biały zdołałby zjednoczyć Polskę, gdyby żył dłużej? Posłuchaj opinii gości audycji Andrzeja Sowy i Elizy Bojarskiej.


Posłuchaj
24:59 leszek biały___f 32285_tr_0-0_102013631be7b762[00].mp3 Audycja Elizy Bojarskiej z cyklu "Królowie i książęta polscy" z udziałem prof. Stanisława Trawkowskiego. (PR, 7.03.1985)

 

O plusach i minusach polityki prowadzonej przez Leszka Białego dyskutowali również goście Andrzeja Sowy w audycji z cyklu "Na historycznej wokandzie": prof. Wojciech Fałkowski i prof. Marek Kazimierz Barański. Od końca pierwszej dekady XIII wieku Leszek Biały prowadził starania o odzyskanie faktycznej władzy zwierzchniej i odbudowę jedności państwa. Zaczął nawet tytułować się księciem Polski. Z drugiej strony prowadził też aktywną politykę zagraniczną.

- Z jednej strony starał się podporządkować sobie Ruś, z drugiej – utrzymać Pomorze Gdańskie – komentował prof. Marek Kazimierz Barański.


Posłuchaj
14:58 leszek biały___997_01_iv_tr_0-0_108110951be9f0a9[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie" z udziałem prof. Wojciecha Fałkowskiego i prof. Marka Kazimierza Barańskiego. (PR, 7.03.2001)

 

Razem z pozostałymi książętami starał się oddalić zagrożenie ze strony Prusów. W związku z planami chrystianizacji kłopotliwego sąsiada Leszek zobowiązał się do wzięcia udziału w krucjacie do Ziemi Świętej. Prawdopodobnie liczył na pomoc papiestwa w walce z pogańskimi plemionami. Gdy jednak zorientował się, że nie stać go na wyprawę, wysłał papieżowi notę ze swoją rezygnacją. Książę krakowski tłumaczył, że w Jerozolimie nie ma jego ulubionego trunku - piwa.

bm

Czytaj także

Katedra na Wawelu – historia Polski zapisana w kamieniu

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 05:50
– Mam zawsze świadomość, że wchodzę do sanktuarium narodu, że wchodzę do pierwszego kościoła Rzeczypospolitej, że to jest świętość najwyższej rangi – mówił wieloletni kustosz i proboszcz wawelskiej katedry, ks. prałat Janusz Bielański.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bolesław Chrobry - pierwszy król Polski

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2023 05:30
Przeszedł do historii jako doskonały wojownik. Jest symbolem Polski silnej, z którą Europa musiała się liczyć.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mieszko I. Wprowadził Polskę do Europy

Ostatnia aktualizacja: 25.05.2023 05:55
Przyjmując chrzest Mieszko I wprowadził Polan do świata zachodniej Europy. Ten krok stawiał także samego Mieszka jako równorzędnego innym władcom kontynentu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Przemysł II. Jego koronacja na króla Polski była wstrząsem

Ostatnia aktualizacja: 26.06.2023 05:35
- To, że korona Bolesława Śmiałego spoczęła na skroniach Przemysła II stanowiło wstrząs dla ówczesnej świadomości jednoczącego się państwa – mówił red. Andrzej Tokarczyk, gość audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie". Podobnym wstrząsem była nagła śmierć nowego króla. Kto zlecił zabójstwo Przemysła?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kazimierz III Wielki. Ostatni Piast na polskim tronie

Ostatnia aktualizacja: 05.11.2023 05:55
Historia nadała mu przydomek "Wielki", jako jedynemu polskiemu królowi. – Rzadko, który władca był w stanie stworzyć tak pozytywny bilans swojego panowania – mówił prof. Henryk Samsonowicz w audycji Polskiego Radia z 2001 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mieszko II - w cieniu ojca

Ostatnia aktualizacja: 10.05.2023 05:35
Historia ocenia drugiego króla Polski przez pryzmat sukcesów Bolesława Chrobrego. Mieszko, jak nikt inny, boleśnie przekonał się o tym, że bycie synem wybitnego ojca nie jest łatwe.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Łokietek - wielki mały człowiek

Ostatnia aktualizacja: 02.03.2019 06:00
Zjednoczenie państwa po ponad stuletnim okresie rozbicia dzielnicowego to niewątpliwy sukces tego króla. Hardy władca poza sukcesami ma jednak na swoim koncie także kilka złych, brzemiennych w skutki decyzji.
rozwiń zwiń