29 maja 1953 roku Nowozelandczyk Edmund Hillary wraz z nepalskim szerpą Tenzingiem Norgayem jako pierwsi w historii stanęli na szczycie najwyższej góry świata - Mount Everestu.

Wywiad dla BBC

W archiwum BBC zachował się wywiad, jakiego sir Edmund Hillary udzielił brytyjskiej rozgłośni w 1985 roku.

- Co najbardziej zafascynowało mnie w górach? Śnieg – mówił Nowozelandczyk. – Zobaczyłem go po raz pierwszy, kiedy miałem 16 lat.

Edmund Hillary urodził się w Nowej Zelandii w roku 1919. Jego ojciec był farmerem, a on sam pszczelarzem. Początkowo wspinał się w Alpach Nowozelandzkich. Z czasem, gdy nabrał doświadczenia, jego ambicje stawały się coraz większe. Kusiły go coraz wyższe szczyty, aż wreszcie osiągnął to, co nie udało się nikomu wcześniej. Stanął na najwyższej górze świata.

Na szczycie

- Nie miałem uczucia ekstazy, którego niektórzy ludzie mogliby się spodziewać – mówił Edmund Hillary, opisując swe emocje na szczycie. - Byliśmy zmęczeni, zdawałem sobie sprawę z problemów, jakie są jeszcze przed nami.
Wraz z Szerpą Tenzingiem Norgayem musieli jeszcze zejść bezpiecznie do bazy. – W tamtym momencie nie było to dla mnie jakieś fantastyczne przeżycie.

Szczyt emocji przyszedł dopiero po trzech dniach, kiedy Hillary znalazł się u podnóża Everestu. Wówczas ktoś włączył małe tranzystorowe radio. Himalaista usłyszał głos spikera BBC, który przekazywał informację o wielkim wyczynie Nowozelandczyka. - Mój Boże! – powiedział wówczas. - Dokonaliśmy tego, weszliśmy na ten szczyt!

Nowozelandczyk Edmund Hillary wraz z nepalskim szerpą Tenzingiem Norgayem kilka tygodni po zdobyciu, jako pierwsi w historii, Mount Everestu. 20.06.1953. PAP/Photoshot

Inne wyczyny

Edmund Hillary za zdobycie Mount Everestu otrzymał od brytyjskiej królowej Elżbiety II tytuł szlachecki. Natomiast władze Nowej Zelandii zdecydowały o umieszczeniu podobizny Hillary'ego na pięciodolarowym banknocie, czyniąc go pierwszą osobą, która znalazła się na nim za życia.

Sir Edmund Hillary miał za sobą kilka innych wyczynów. W 1958 roku zdobył na traktorze biegun południowy, w 1977 roku jako pierwszy popłynął ślizgaczem w górę Gangesu, a potem wspiął się aż do jego himalajskich źródeł.

Zmarł wskutek niewydolności serca 11 stycznia 2008 roku.

Posłuchaj, co mówił o sobie i zdobyciu Mount Everestu człowiek, który w młodości uważał się za... miernotę i beztalencie.

bs

Dotychczas za najstarsze buddyjskie zabytki uważano kolumny Aśoki z III w. p.n.e.

Jak powiedział Kosh Prasad Acharya, który pracował wspólnie z archeologami z brytyjskiego Uniwersytetu w Durham, ślady odsłonięto we wnętrzu świątyni Mai Dewi. Istniejąca współcześnie świątynia upamiętnia narodziny w 560 r. p.n.e. w Lumbini księcia Siddharty Gautamy, który stał się później Buddą Śakjamunim. Według sutr buddyjskich królowa Maja Dewi urodziła go tam nieoczekiwanie podczas podróży.

O odkryciu archeolodzy piszą w grudniowym numerze czasopisma "Antiquity".

Acharya powiedział, że badanie radiowęglowe i termoluminescencyjne wykazało, że ślady świątyni pochodzą z VI wieku p.n.e.  Ślady odsłonięte przez archeologów znajdują się pod już znaną strukturą z cegieł we wnętrzu świątyni.

- Znalezisko jeszcze bardziej wzmacnia chronologię życia Buddy i dla milionów buddystów to wielka wiadomość - powiedział Acharya.

Za najstarszy zabytek buddyjski uchodziły dotąd kolumny Aśoki (304-232 p.n.e.), władcy imperium Maurjów, który zjednoczył Indie w granicach zbliżonych do współczesnych, a ok. 250 r. p.n.e. przeszedł na buddyzm. W Lumbini znajduje się kolumna z 249 r., jedna z zachowanych kilkunastu; znajdują się na nich wyryte edykty Aśoki, a także późniejszych władców.

Lumbini, centrum pielgrzymkowe co najmniej od III w. p.n.e., od roku 1997 na liście światowego dziedzictwa UNESCO, należy do czterech głównych świętych miejsc buddyzmu.

mc