Historia

Bitwę pod Moskwą rozstrzygnął mróz

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 05:40
Po ciężkich walkach, toczonych w straszliwych warunkach klimatycznych i za cenę niebywałych strat, wojska niemieckie zostały odrzucone o 100-200 km od Moskwy na poszczególnych odcinkach frontu. Była to pierwsza klęska Wehrmachtu w bitwie lądowej i pierwsza w kampanii rosyjskiej. 7 stycznia 1942 roku zakończyła się bitwa o Moskwę.
Świeże jednostki Armii Czerwonej maszerujące ulicami Moskwy w kierunku frontu w grudniu 1941 roku
Świeże jednostki Armii Czerwonej maszerujące ulicami Moskwy w kierunku frontu w grudniu 1941 rokuFoto: Wikimedia Commons/CC-BY-SA 3.0/RIA Novosti archive/Oleg Ignatovich

Impet Wehrmachtu

Zdobycie sowieckiej stolicy było jednym z trzech głównych celów niemieckiej kampanii w ZSRS, obok Leningradu i opanowania roponośnych pól na Kaukazie.

Po bitwie granicznej latem 1941 roku, w której rozgromiono wojska sowieckie na odcinku centralnym, ruszyła niemiecka ofensywa na Moskwę. Decyzja dowódców Wehrmachtu o wsparciu sił walczących na południu, sprawiła, że Niemcy dopiero w październiku 1941 roku rozpoczęli marsz na sowiecką stolicę.


Posłuchaj
09:39 bitwa pod moskwą i blokada leningradu___4073_97_iv_tr_0-0_99790165ae20a23[00].mp3 Kampania rosyjska - audycja z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej". (PR, 15.10.1997)

 

Panika i chaos

Pierwsze uderzenie przyniosło oszałamiający sukces. Klęska wojsk sowieckich, chroniących dostępu do Moskwy, wywołała w mieście panikę. Funkcjonariusze aparatu centralnego uciekali w popłochu, a tłumy kryminalistów i maruderów plądrowały sklepy. Wydawało się, że koniec Związku Sowieckiego jest bliski.

W tym momencie Stalin, przy pomocy NKWD, żelazną ręką przywrócił w Moskwie porządek. Ustalił zasady ewakuacji i zapowiedział, że pozostanie w Moskwie do końca, bez względu na wszystko.

Zaczął też ściągać wojska z całego kraju. Dowództwo objął najwybitniejszy generał młodego pokolenia Gieorgij Żukow. 

Generał Mróz

Jednak losy bitwy rozstrzygnął kto inny. Dochodzące do 40 stopni mrozy sparaliżowały siły Wehrmachtu. Niemieccy żołnierze nie byli przygotowani na tak niską temperaturę, wielu - w letnich czy jesiennych mundurach - zamarzło. Przestał działać jakikolwiek sprzęt. Brakowało smarów, które umożliwiałyby poruszanie się czołgom i samolotom.

Niemiecka ofensywa dosłownie stanęła. Pod koniec listopada wojska Hitlera ostatkiem sił ruszyły do ostatecznego natarcia. W początku grudnia czołówki pancerne znajdowały się 30 km od Kremla. Wydawało się, że sowiecka stolica jest w zasięgu ręki.

Tymczasem przyszła informacja, że Japonia nie zaatakuje Związku Sowieckiego od wschodu. Wsparcie dywizji przerzuconych z Syberii pozwoliło Sowietom przejść do kontrofensywy.

Wiejący wicher, ryczący wrogowie

Po ciężkich walkach, toczonych w straszliwych warunkach klimatycznych i za cenę niebywałych strat, wojska niemieckie zostały odrzucone o 100-200 km od Moskwy na poszczególnych odcinkach frontu. Była to pierwsza klęska Wehrmachtu w bitwie lądowej i pierwsza w kampanii wschodniej.

Niemieccy generałowie wpadli w panikę. Planowali głęboki odwrót. Jednak Adolf Hitler uparł się i wydał rozkaz utrzymania pozycji. Za jego przekroczenie leciały głowy, odwoływano marszałków i generałów.

Dowódca doborowego oddziału SS pisał: "Wszędzie wiejący wicher północny, wszędzie ryczący wrogowie. Pozycje skrojono z lodowych bloków. Rozkazy ścisłe – nie wolno się cofać. Cierpienia były niewysłowione, nieopisane. Przemarznięci ranni natychmiast padali".


Posłuchaj
04:06 postacie i wydarzenia ii wojny światowej (37).mp3 Bitwa pod Moskwą - audycja z cyklu "Postacie i wydarzenia II wojny światowej". (PR, 22.02.2005)

 

Ta koncepcja zemściła się straszliwie w Stalingradzie. Bitwa pod Moskwą zakończyła się 7 stycznia 1942 roku.

Posłuchaj audycji historycznych z udziałem wybitnego sowietologa prof. Pawła Wieczorkiewicza.

mjm/im

Czytaj także

Kursk - największa bitwa pancerna w historii

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2023 05:50
- W dniu dzisiejszym stajecie się uczestnikami bojów ofensywnych, które mogą zadecydować o wyniku wojny - napisał Adolf Hitler w specjalnym rozkazie adresowanym do żołnierzy Wehrmachtu, szykujących się do bitwy na Łuku Kurskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jakow Dżugaszwili - syn Stalina

Ostatnia aktualizacja: 16.07.2017 06:02
- Żegnając się powiedział: ja Polaków wcześniej nie znałem, ale wyście mi dali serce, a za serce trzeba płacić sercem. Nie wiem, dokąd wyjeżdżam, ale moje serce zostaje z wami. Więcej się nie widzieliśmy – wspominał więzień oflagu w Lubece Aleksander Sołecki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Richard Sorge – sowiecki superszpieg

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2023 05:40
Agent Abwehry, zwerbowany przez sowiecki wywiad, działał jako niemiecki korespondent w Tokio. Ostrzegł Stalina przed planowanym atakiem Niemiec na ZSRR. Nie uwierzono mu, a jego doniesienia rozwścieczyły sowieckiego przywódcę. Wkrótce potem rozpoczęła się "Operacja Barbarossa".
rozwiń zwiń