9 października 1939 ukazał się ostatni numer wydawanego nieprzerwanie przez 118 lat "Kurjera Warszawskiego".

Pierwsze pismo poświęcone sprawom Warszawy założył w 1821 roku konserwatysta Bruno Kiciński. Swoje początki łączy z odkryciem miasta jako pejzażu kultury. – To swoista kronika miasta, na której łamach odbija się parę epok historii stolicy i życia jej mieszkańców – mówiła na antenie Polskiego Radia prof. Ewa Paczoska.

W okresie przed powstaniem styczniowym należał do dziennikarzy zaangażowanych w działalność konspiracyjną. Po upadku zrywu niepodległościowego "Kurjera Warszawskiego" tworzyło wielu pisarzy z pokolenia pozytywistów, a na początku XX wieku stał się pismem mocno zaangażowanym w rewolucję 1905 roku.

Jednak przede wszystkim skupiało się na życiu mieszkańców Warszawy. O ile w ówczesnym rozumieniu gazety miały charakter polityczny, o tyle kurier stawiał na sprawy kulturalne i lokalne. Działając w trudnych warunkach i zaborów osiągnął astronomiczny, jak na tamte czasy, nakład 25 tysięcy egzemplarzy. Dla porównaniu inne tytuły nie przekraczały 8 tysięcy.

Okres największego prosperity "Kurjera Warszawskiego" przypadał na czas, gdy redaktorem naczelnym był Wacław Szymanowski, przez wielu nazywany ojcem polskiego dziennikarstwa. Wzorując się na dziennikarstwie francuskim, a przede wszystkim dzienniku "Figaro" stworzył pismo otwarte na świat, utrzymujące wielu korespondentów zagranicznych i przyciągające najwybitniejsze wówczas polskie pióra.

Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus czy Aleksander Świętochowski czernili kartki papieru. Śledzili życie, tętno i rytm Warszawy w różnych czasach i momentach. W zatrzęsieniu powstających wówczas tytułów "Kurjer Warszawski" wygrywał rywalizację o czytelnika. Był oceniany jako pismo bezwzględne i drapieżne na rynku prasowym, które mieszkańcy umieszczali na samym szczycie.

mjm

W 1832 roku carski namiestnik Iwan Paskiewicz wmurował kamień węgielny pod budowę Cytadeli Warszawskiej. Dwa lata późnej, 4 maja 1834 roku, odbyła się uroczystość poświęcenia zbudowanej przez władze carskie twierdzy.

Decyzja o wzniesieniu Cytadeli  podjął car Mikołaj I po upadku powstania listopadowego. Została zbudowana z zamysłem kontroli nad miastem, będącym ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego.

Cytadela w trakcie pięciokąta miała powierzchnię 36 hektarów. Było to umocnienie bastionowe, z suchą fosą wzmocnione dodatkowe przez okoliczne forty. Położona na najwyższym wzgórzu miasta miała pełnić podwójną rolę. Z jednej strony zabezpieczać wojskom carskim przeprawę na drugi brzeg, a z drugiej była obliczona na trzymanie w szachu zbuntowanego miasta.

Do pracy ściągnięto i zatrudniono ogromne ilości ludzi. Rekordowe tempo budowy pozwoliło ukończyć ją już w 1834 roku. W czasie pokoju garnizon liczył 5 tysięcy żołnierzy, choć w czasie powstania styczniowego było nawet czterokrotnie liczniejszy. W tym czasie w Cytadeli umieszczono aż 555 dział, z czego blisko 300 było bliskiego zasięgu.

Wewnątrz twierdzy znajdowało się także więzienie, owiany złą sławą X Pawilon. Pierwsi więźniowie trafili tam już w 1834 roku. Byli to partyzanci, resztki oddziałów walczących w lasach w czasie powstania listopadowego.

Na stokach Cytadeli Warszawskiej tracono bojowników o niepodległość, m.in. Romualda Traugutta, Marcina Kasprzaka, Stefana Okrzeję, czy Michała Ossowskiego. Symboliczne groby zamordowanych znajdują się na cmentarzu przy Bramie Straceń.

Dowiedz się więcej o historii Cytadeli Warszawskiej w audycji Ewy Szymańskiej.