Historia

24 lata temu serbskie wojska opuściły Kosowo

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2023 05:35
10 czerwca 1999, wojska serbskie wycofały się z Kosowa. Tego samego dnia Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęła rezolucję nr 1244, na mocy której utworzono Misję Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMIK), nadając jej zwierzchnictwo nad prowincją.
Wycofywanie wojsk serbskich z Kosowa
Wycofywanie wojsk serbskich z KosowaFoto: PAP//EPA VUK BRANKOVIC

Rok 1991 przyniósł początek rozpadu Jugosławii. Narody wchodzące w skład państwa zaczęły domagać się suwerenności. Również stanowiący 90 proc. mieszkańców Kosowa Albańczycy opowiedzieli się w referendum za niepodległością. Wybrano prezydenta i parlament. Wyników referendum nie uznali Serbowie, uważając Kosowo za integralną część swojego państwa.


Posłuchaj
15:37 kosowo z daleka___128_00_iii_tr_0-0_118236690d216063[00].mp3 Reportaż Witolda Orzechowskiego, uhonorowany nagrodą Premios Ondas w Barcelonie w 1999 roku. Analiza sytuacji w Kosowie zawiera opowieści świadków konfliktu. (PR, 29.12.1999)

 

Kosowo – matecznik Serbów

Dlaczego Serbom tak zależało na ubogiej prowincji, zamieszkanej głownie przez Albańczyków? By odpowiedzieć na to pytanie, trzeba cofnąć się do roku 1389. To wtedy na terenie obecnego Kosowa rozegrała się bitwa między serbskim księciem Łazarzem I a Turkami.

Choć bitwa zakończyła się zwycięstwem Turcji, to powstrzymała osmańską ekspansję na Bałkanach. Serbia dopiero pół wieku później dostała się pod panowanie Turków. Bitwa na Kosowym Polu, a za nią cały region, stały się częścią mitu narodowego Serbów.

Eskalacja napięcia  

Wzrastające przez lata napięcie między kosowskimi Albańczykami, którzy domagali się niepodległości, a Serbami stosującymi represje wobec albańskich Kosowian doprowadziło do wybuchu otwartych walk w 1998 roku.

W odpowiedzi władze w Belgradzie zaczęły masowo wysiedlać Albańczyków, a wobec tych, którzy zostali, stosowały brutalne represje. 850 tysięcy uchodźców szukało schronienia w sąsiednich krajach. Czystka etniczna wzbudziła sprzeciw całego świata.

"Allied Force"

Gdy próby pokojowego powstrzymania konfliktu zawiodły, podjęto decyzję o przeprowadzeniu nalotów NATO na serbskie cele wojskowe i strategiczne. Operacja otrzymała kryptonim "Allied Force". Po raz pierwszy w historii Sojusz Północnoatlantycki przeprowadził operację wojskową bez autoryzacji ONZ. Naloty rozpoczęły się 24 marca 1999.

Naloty trwały siedemdziesiąt osiem dni. Zginęło od 1,2 do 2,5 tys. osób. Około 12,5 tysiąca zostało rannych. Zniszczono wiele obiektów wojskowych i gmachów rządowych, ale też szpitali. Zburzono i uszkodzono pięćdziesiąt pięć mostów kolejowych i wiaduktów. Zniszczono trzy centra radiowe i telewizyjne.

Kosowo uzyskuje niepodległość

Naloty zmusiły serbskiego przywódcę, Slobodana Miloševićia, do zaakceptowania porozumienia pokojowego w czerwcu 1999 roku. Z Kosowa wycofano serbskie wojska, a uchodźcy mogli wrócić. Bezpieczeństwa pilnowało 50 tysięcy żołnierzy międzynarodowych sił KFOR, wśród nich Polacy.

Administrację nad spornym terenem przejęła Organizacja Narodów Zjednoczonych. W 2008 roku Kosowo ogłosiło niepodległość. Uznały ją 102 kraje, w tym Polska. Z niepodległością Kosowa nie zgadza się do dziś Serbia, uznając terytorium za integralną część kraju.

bm

Czytaj także

Zginęli przy rozbrajaniu bomb NATO z 1999 roku

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2012 21:01
Dwaj żołnierze serbscy zginęli na pograniczu z Kosowem podczas oczyszczania pola minowego z bomb pozostawionych po nalotach NATO w 1999 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Slobodan Milošević - syn popa i wojującej ateistki

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2015 06:52
- Gdzie dokonaliśmy czystek etnicznych? Wszystko co robiłem, było walką o pokój - mówił Milošević w wywiadzie dla tygodnika ”Newsweek” w grudniu 1998 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jugosławia – wybuchowa mieszanka narodów

Ostatnia aktualizacja: 21.11.2013 06:00
Po dwudziestu dniach rozmów – 21 listopada 1995 roku – przywódcy republik jugosłowiańskich, podpisali układ w Dayton. Porozumienie to kończyło wojnę domową w byłej Jugosławii – najkrwawszy konflikt zbrojny w powojennej Europie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Operacja "Allied Force" - spóźniona pomoc dla Kosowa

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2015 06:43
- Trzynaście razy nas bombardowali i trzynaście razy uciekaliśmy. W końcu nas złapali i trzymali w obozie trzy tygodnie. Jak weszły wojska NATO do dostaliśmy pomoc humanitarną, ale wszystko odbywało się pod kontrolą karabinu maszynowego – wspominała uczestniczka wydarzeń.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Napięcie na Bałkanach: Kosowo utworzyło armię. Serbia protestuje

Ostatnia aktualizacja: 17.12.2018 22:09
- Utworzenie armii to dla Kosowa potwierdzenie państwowości. Przez 11 lat kontyngent KFOR był jedynym gwarantem bezpieczeństwa dla tego kraju - mówiła w Polskim Radiu 24 Marta Szpala z Ośrodka Studiów Wschodnich w odniesieniu do informacji podanych przez parlament Kosowa o utworzeniu przez ten kraj własnych sił zbrojnych. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Napięcie na linii Serbia-Kosowo. O co chodzi w konflikcie?

Ostatnia aktualizacja: 01.06.2023 05:45
W kilku miastach północnego Kosowa po raz kolejny protestują Serbowie przeciwko, ich zdaniem, nielegalnie wybranym burmistrzom. W części Kosowa, które jest zamieszkane w większości przez Serbów na to stanowisko wybrani zostali kosowscy Albańczycy. Doszło do starć z siłami pokojowymi NATO, a na granicy stanęły wojska serbskie. To nowa odsłona konfliktu, który trwa już ponad 150 lat.
rozwiń zwiń