Historia

Bitwa pod Warną. Legendarna katastrofa

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2023 05:45
579 lat temu na przedpolach czarnomorskiego portu Warna wojska chrześcijańskie stanęły do walki z przeważającymi siłami tureckimi. To nie mogło się udać. Klęska zrodziła jednak legendę.
Grafika na podstawie obrazu Jana Matejki przedstawiającego szarżę króla Władysława w bitwie pod Warną
Grafika na podstawie obrazu Jana Matejki przedstawiającego szarżę króla Władysława w bitwie pod WarnąFoto: Wikimedia/domena publiczna

Niechciany pokój

Władysław III, syn Władysława Jagiełły i jego czwartej żony Zofii Holszańskiej, w 1434 roku w wieku 10 lat został królem Polski, a w 1440 roku - dzięki zabiegom biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego - zasiadł na tronie Węgier. Węgrzy potrzebowali wsparcia Polski w swoich wyprawach przeciw Turkom, które podejmowali tyleż dla własnego interesu, co z inspiracji kurii papieskiej, dążącej w owym czasie do wzmocnienia władzy chwiejącego się w posadach Watykanu.


Posłuchaj
14:56 Jedynka Polscy władcy i królowie 11.09.2016.mp3 Władysław Warneńczyk: władca budzący spory (PR, 11.09.2016)

 

Pierwsza kampania antyturecka rozpoczęła się w październiku 1443 roku. Młody król Władysław, despota serbski Jerzy Brankowicz oraz wojewoda siedmiogrodzki János Hunyady podjęli wyprawę wojenną zwaną później "długim pochodem", która trwała do lutego 1444 roku. Węgrzy w kilku starciach odparli wojska tureckie wdzierające się do Europy. 1 sierpnia 1444 roku król Władysław zawarł w Segedynie pokój z sułtanem Muradem II. Traktat pokojowy był bardzo korzystny dla całego chrześcijańskiego świata. A jednak stolica apostolska nie była zadowolona. Rzym chciał nowej wojny.

Papieska zasadzka

Jesienią 1444 roku Władysław III skończył dwadzieścia lat. Młodym władcą łatwo było manipulować. Ludzie papieża z zapałem podjęli się tego zadania. Dowodzono, że pokój zawarty z poganami nie ma mocy prawnej, a nawet jest grzechem. Legat papieski na Węgrzech kardynał Julian Cesarini podszedł do sprawy jeszcze prościej i zaczął kłamać. Według niego siły tureckie pozostające w Europie są nieznaczne, a potężna sojusznicza flota wenecka tylko czeka na sygnał do walki.

Nieliczne głosy rozsądku próbowały się przebić przez propagandową wrzawę. Hospodar wołoski Vlad Drakula bez skutku ostrzegał przed Turkami: "ich sułtan, gdy jedzie na polowanie, ma zwykle liczniejszą świtę, niż tu jest wojska idącego na wojnę". Protestowali politycy, wodzowie i sami rycerze, dla których przysięga pokojowa była sprawą honoru. Wszystko na nic. Król Władysław został przekonany i wyruszył do walki ze swymi wojskami, łamiąc postanowienia segedyńskiego traktatu.

Bitwa

10 listopada 1444 roku maszerujące na Adrianopol siły koalicji antytureckiej pod wodzą króla i Jánosa Hunyadyego praktycznie wpadli na liczną armię sułtana Murada pod Warną. W tym momencie bitwy nie dało się już uniknąć. Chrześcijanie zajmowali znacznie gorsze pozycje, zaś taktyka ofensywna zalecona przez Hunyadyego nie sprawdziła się. Bardzo szybko okazało się, że bitwa jest przegrana, rycerze zaczęli się wycofywać. Na placu boju został Władysław z garstką najbliższych towarzyszy. Pod wodzą króla ruszyli do samobójczej szarży na oddziały janczarów. Nikt nie przeżył. Odciętą głowę Władysława Turcy wysłali do Adrianopola.

Krzysztof Kolumb 510
Krzysztof Kolumb był Polakiem?

Życie legendy

Po bitwie nie udało się odnaleźć ciała króla ani jego zbroi, co dało początek rozmaitym spekulacjom. Twierdzono, że Władysław przeżył, choć nie było na to żadnego dowodu. Plotki przetrwały jednak stulecia, a niektóre ich wersje są wytworami nadzwyczajnej fantazji. Miał więc król Władysław osiąść na Maderze i tam spędzić życie jako Henrique Alemao. Miał też się ożenić i zginąć na morzu jako czterdziestolatek. Przed śmiercią jednak miał spłodzić syna, a tym synem był sam... Krzysztof Kolumb.


Posłuchaj
29:26 Warneńczyk.mp3 Czy król Warneńczyk zginął pod Warną? - wyjaśniał historyk dr Piotr Węcowski, aud. Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Naukowy wieczór z Jedynką" (17.03.2011)

 

Nie ulega wątpliwości, że po straceńczym ataku na Turków postać władcy na stałe zapisała się w historii Europy. W wielu krajach pisano pieśni o jego bohaterskiej walce. Bułgarzy ogłosili króla Władysława bohaterem narodowym. To oni nadali mu przydomek "Warneńczyk". W Warnie znajduje się pomnik-mauzoleum Władysława III, a pewien nieistniejący już bułgarski klub piłkarski w latach swej świetności nosił nazwę "Władysław Warna".

mc

Czytaj także

Czy król Warneńczyk zginął pod Warną?

Ostatnia aktualizacja: 19.03.2011 08:00
Po bitwie w 1444 roku nie odnaleziono ciała polskiego władcy, dlatego wielu sądziło, że Władysławowi udało się przeżyć.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jagiełło. Litwin, który obudził polski patriotyzm

Ostatnia aktualizacja: 04.03.2021 05:35
635 lat temu w katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Władysława Jagiełły, po tym gdy miesiąc wcześniej został wybrany królem przez polską szlachtę. Spędził na tronie następne 48 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Matejko. Malarz glorii i chwały narodu polskiego

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2023 06:45
1 listopada 1893 roku zmarł Jan Matejko, wybitny artysta, współtwórca zbiorowej świadomości historycznej Polaków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Co by było, gdyby Kolumb nie odkrył Ameryki

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2023 05:35
Gdyby Ameryka została odkryta 100 lat później, świat mógłby dziś wyglądać zupełnie inaczej. – Rola Stanów Zjednoczonych byłaby w tej chwili taka, jaka była u schyłku XIX wieku – mówił prof. Janusz Tazbir w audycji z cyklu "Historia na opak".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kazimierz IV Jagiellończyk. Wydarł Krzyżakom Pomorze

Ostatnia aktualizacja: 07.06.2023 05:30
7 czerwca 1495 roku, po 45 latach panowania w Koronie i 52 na Litwie, zmarł Kazimierz IV Jagiellończyk. Władca był abstynentem, uwielbiał polowania i nienawidził Krzyżaków. To za jego rządów, po wojnie trzynastoletniej, Korona odzyskała Pomorze Gdańskie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajna broń Jagiełły. Bez mostu pontonowego nie byłoby bitwy pod Grunwaldem

Ostatnia aktualizacja: 03.07.2023 05:50
613 lat temu zakończyła się koncentracja wojsk polsko-litewskich pod Czerwińskiem. Król Władysław Jagiełło zaskoczył Krzyżaków i ruszył na Malbork, co doprowadziło do bitwy pod Grunwaldem. Kluczową rolę w koncentracji wojsk miał most pontonowy na Wiśle - pierwsza taka konstrukcja w tej części Europy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Leif Eriksson. Wiking, który wyprzedził Kolumba

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2023 05:30
Przez wieki uznawano, że to Krzysztof Kolumb i jego ludzie byli pierwszymi Europejczykami w Ameryce. Ale włoski podróżnik spóźnił się - o 492 lata i trzy dni.
rozwiń zwiń