Historia

George H.W. Bush. Wprowadził Amerykę w nowe czasy

Ostatnia aktualizacja: 12.06.2023 05:35
Jako 41. prezydent Stanów Zjednoczonych stanął przed wyzwaniami zmieniającego się świata. Za czasów jego kadencji nastąpił rozpad ładu utrwalonego przez zimną wojnę, a Stany Zjednoczone musiały zdefiniować na nowo swoją rolę w stosunkach międzynarodowych.
41. prezydent Stanów Zjednoczonych George H. W. Bush, 1989 rok
41. prezydent Stanów Zjednoczonych George H. W. Bush, 1989 rokFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

George H.W. Bush urodził się 99 lat temu, 12 czerwca 1924 roku.

Z wojska do biznesu

Pochodził z zamożnej rodziny finansisty i polityka Prescotta Busha. W 1943 roku jako ochotnik rozpoczął służbę w lotnictwie marynarki wojennej.

Za udział w walkach został odznaczony, ale niewiele zabrakło do tego, aby przyszły prezydent Stanów Zjednoczonych skończył jako jedna z wielu ofiar wojny. 2 września 1944 roku samolot George’a Busha został zestrzelony nad wyspą Chichi-jima na Pacyfiku.

– Przez cztery godziny przebywał w wodach Pacyfiku, a następnie został wyłowiony przez amerykański okręt podwodny. Mamy do czynienia z epizodem jako żywo przypominającym powieści sensacyjne – powiedział prof. Krzysztof Michałek w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku".

Po zakończeniu wojny ukończył studia ekonomiczne na uniwersytecie Yale. Rozpoczął pracę w firmie ojca, w której zajmował się sprzedażą sprzętu do wydobywania ropy naftowej. Po kilku latach postanowił zająć się na poważnie biznesem naftowym i w 1953 roku przeprowadził się do Teksasu, w którym założył przedsiębiorstwo "Zapata".

– Jak sam wspominał, ta nazwa wzięła się od głośnego filmu "Viva Zapata", który wtedy gościł w amerykańskich kinach – mówił prof. Krzysztof Michałek. – Do 1964 roku koncentrował się na działalności gospodarczej, nie tylko w Zatoce Meksykańskiej, ale także w krajach arabskich. Miał pierwszy kontakt z Kuwejtem jako naftowiec, kiedy jego firma została tam zatrudniona do przeprowadzenia wierceń.

Z biznesu do polityki

Spełnienie biznesowe okazało się niewystarczające dla zaspokojenia ambicji młodego George’a Busha. W 1962 roku poszedł w ślady ojca i zaangażował się w kampanię wyborczą Partii Republikańskiej w Teksasie.

– To jest też moment, w którym jego ojciec, senator z Connecticut ze wschodniego wybrzeża, powoli kończy swoją karierę w Senacie. Ta zbieżność nie jest przypadkowa. Ojciec go konsekwentnie przygotowywał do tej roli – powiedział prof. Krzysztof Michałek w audycji Polskiego Radia z 2000 roku.

Geoerge H.W. Bush po raz pierwszy wystartował w wyborach do Senatu Stanów Zjednoczonych w 1964 roku. Pierwszy kampania wyborcza zakończyła się porażką, ale w 1966 roku udało mu się zdobyć mandat kongresmena, który pełnił przez dwie kadencje do 1970 roku.

– W 1971 roku prezydent Nixon zaproponował mu pozycję ambasadora w ONZ. Tutaj zaczyna się początek kariery Busha jako człowieka z aparatu wykonawczego – mówił prof. Michałek. – Krótko mówiąc jego kariera polityczna była starannie, ale w cieniu przygotowywana przy udziale jego rodziny.

Następnie w 1974 roku Bush dostąpił kolejnego wyróżnienia i został wysłany z misją dyplomatyczną do Chin, podczas której przygotowywał grunt do nawiązania stosunków dyplomatycznych. Po dwóch latach został mianowany szefem CIA. Jego zadaniem było zreformowanie agencji wywiadowczej, skompromitowanej niedawną aferą Watergate.

W 1980 roku ubiegał się o nominację na kandydata na prezydenta z ramienia Partii Republikańskiej. Przegrał prawybory z Ronaldem Reaganem, ale po zwycięstwie Reagana w wyborach przez dwie kadencje sprawował u jego boku urząd wiceprezydenta.

Prezydent w latach przemian

W 1988 roku wygrał wybory prezydenckie i 20 stycznia 1989 roku został zaprzysiężony na stanowisku 41. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Był uznawany za kontynuatora polityki administracji Ronalda Reagana.

George Bush sprawował urząd w okresie przemian w stosunkach międzynarodowych, spowodowanych upadkiem ładu ustalonego w trakcie Zimnej Wojny. Jako prezydent był krytykowany za zbytnią zachowawczość wobec rozpadu bloku państw komunistycznych, ale to właśnie dzięki swojej ostrożnej polityce pomógł w stabilnej i pokojowej transformacji ustrojowej oraz gospodarczej państw socjalistycznych.

Przykładem takiego działania była wizyta w Polsce w lipcu 1989 roku, podczas której wyraził poparcie dla demokratycznych przemian, dokonanych na drodze porozumienia i pokojowego przekazania władzy przez komunistów.

Bush w Polsce pap_19890709_007_663x364.jpg
"Na pewno ujrzycie wolną Polskę". 30. rocznica wizyty George'a Busha w Polsce.

– Polska tworzy teraz swoją własną historię, a Ameryka i cały świat uważnie to obserwują. Rząd polski wykazał odwagę i mądrość wybierając drogę porozumień Okrągłego Stołu. Dla świata jest natchnieniem to, co się dzieje tutaj – mówił George Bush 9 lipca 1989 roku na lotnisku Okęcie.


Posłuchaj
08:39 bush przemowienie okecie 1989.mp3 – Polska tworzy teraz swoją własną historię, a Ameryka i cały świat uważnie to obserwują – mówił George H.W. Busha na lotnisku Okęcie w pierwszym dniu wizyty w Polsce. (PR, 9.07.1989)

 

Nowy ład światowy

Jako prezydent musiał również wyznaczyć przyszłą rolę swojego państwa w nowym ładzie międzynarodowym. Zdawał sobie sprawę, że Stany Zjednoczone po objęciu dominującej pozycji muszą działać ostrożnie i z wyczuciem. Dał temu przykład w trakcie I wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku. Bush po wypchnięciu irackich wojsk z Kuwejtu wstrzymał dalszą ofensywę na Bagdad.

– Zdawał sobie sprawę, że przywództwo Stanów Zjednoczonych w świecie po Zimnej Wojnie nie może się kończyć rozstrzygnięciami militarnymi. Muszą się jednak liczyć z sojusznikami, ale paradoksalnie i z przeciwnikami. Nie powinny być żandarmem świata – powiedział prof. Michałek w audycji Polskiego Radia z 2000 roku.  Być może Bush podjął w tamtym momencie historyczną decyzję dla pozycji Stanów Zjednoczonych w świecie.

George Bush w okresie prezydentury skupiał się głównie na problemach międzynarodowych, co było jedną z przyczyn porażki w staraniach o reelekcję. W wyborach z 1992 roku przegrał z kandydatem Partii Demokratycznej, Billem Clintonem.

– Gospodarka Stanów Zjednoczonych wpadła w recesję po przemianach związanych z zakończeniem "zimnej wojny". Do tego nałożyły się koszty wojny z Irakiem. Bush przegrał ze względu na doniesienia o trudnej sytuacji gospodarczej oraz pojawienie się trzeciego niezależnego kandydata, który odebrał część głosów Bushowi – mówił prof. Krzysztof Michałek w audycji Sławomira Szofa.


Posłuchaj
28:27 george bush senior___2216_00_iv_tr_0-0_108162993660ee6c[00].mp3 – Bush zdawał sobie sprawę, że Stany Zjednoczone nie powinny być żandarmem świata – mówił amerykanista prof. Krzysztof Michałek o George’u H.W. Bushu a w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku". (PR, 17.09.2000)

 

George Bush po porażce wycofał się z aktywnej polityki. Po latach był jednak oceniany przez Amerykanów znacznie lepiej, jako polityk opanowany oraz zdolny do kompromisu i porozumienia. Zmarł 30 listopada 2018 roku.

sa

Czytaj także

Dwight Eisenhower. Wielki Amerykanin i wielki żołnierz

Ostatnia aktualizacja: 14.10.2023 05:40
Gen. Dwight Eisenhower, wielki zwycięzca II wojny światowej, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, wszedł do historii jako naczelny dowódca wojsk sprzymierzonych. Urodził się 14 października 1890 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ronald Reagan. Aktor, który został prezydentem

Ostatnia aktualizacja: 05.06.2023 05:30
Na planie grywał role drugoplanowe, w dziejach Stanów Zjednoczonych Ronaldowi Reaganowi przypadła rola o wiele ważniejsza. Zmarł 5 czerwca 2004 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prezydent Richard Nixon. W cieniu afery Watergate

Ostatnia aktualizacja: 09.08.2023 05:35
Jego kariera pełna była wzlotów i upadków. Rządził w czasach zimnej wojny i musiał podejmować  niełatwe decyzje, na które nie odważyli się jego poprzednicy. Większość jego zasług przysłoniła jednak zła sława afery Watergate. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

George Kennan. Architekt zimnej wojny

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2023 05:40
Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Związku Sowieckiego po zakończeniu II wojny światowej obróciła się o 180 stopni. Zgodnie ze sformułowaną przez Kennana doktryną powstrzymywania, dotychczasowa współpraca zamieniła się w rywalizację w każdym zakątku świata.
rozwiń zwiń