Historia

Powstanie Warszawskie. 4 sierpnia 1944. "Centrum miasta opanowane przez powstańców"

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2020 06:00
Czwarty dzień powstania, piątek. Zapis w dzienniku bojowym 9. armii niemieckiej: "Położenie w Warszawie zasadniczo bez zmian. Centrum miasta jest zupełnie opanowane przez powstańców. (...) Dowództwo wszystkich sił użytych dla zgniecenia powstania od zewnątrz miasta objął SS Gruppenfuhrer Reinefarth".
Bracia Jeleniewiczowie ps. Żbik i Ryś z Harcerskiej Poczty Polowej, kolporterzy prasy powstańczej na ulicy Tamka w sierpniu 1944.
Bracia Jeleniewiczowie ps. Żbik i Ryś z Harcerskiej Poczty Polowej, kolporterzy prasy powstańczej na ulicy Tamka w sierpniu 1944. Foto: Wikipedia/domena publiczna

Do akcji po raz pierwszy w czasie powstania wchodzą niemieckiego samoloty nurkujące. Na Ochocie trwa opór niewielkich polskich oddziałów wobec przeważających sił oddziałów RONA. Targowisko warzywne na ul. Grójeckiej, zwane Zieleniakiem, obrócone zostaje na miejsce koncentracji wypędzanej ludności. Postępują niemieckie zbrodnie przeciwko cywilom.

Posłuchaj
02:47 4 sierpnia.mp3 - Dwóch chłopców otworzyło ogień - o walkach na ulicy Chmielnej opowiada Ryszard Boreński ps. Ryś. (PR) 
Posłuchaj
02:08 A44861 4.08 Powstancze Kalendarium_836260_1.mp3 - Główną siłą harcerskiej poczty polowej byli "Zawiszacy". (PR, 2014)

Na Żoliborzu powstańcy opanowują bezpańskie tereny pomiędzy pl. Wilsona i pl. Inwalidów oraz al. Wojska Polskiego, gdzie budują barykady. Na Mokotowie oddziały pułku "Baszta" dokonują licznych wypadów na ul. Różanej, w kierunku Madalińskiego, Dworkowej, aż po Królikarnię. Z kolei na Starym Mieście ujawnia się dowództwo Obwodu Warszawa Armii Ludowej.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Po południu ginie trafiony kulą na pierwszym piętrze Pałacu Blanka na pl. Teatralnym pchor. Krzysztof Kamil Baczyński, najwybitniejszy poeta wojennej generacji.

Posłuchaj
13:12 Dni Walczącej Stolicy, 4.08.mp3 Wspomnienia sanitariuszki batalionu AK "Miotła" - Haliny Dudzikówny ps. Sławka. Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984) 

Meldunek sytuacyjny gen. Bora-Komorowskiego do Londynu: "Ludność stolicy zespoliła się z wojskiem w walce i nawet nieuzbrojona, porwana entuzjazmem młodzież buduje barykady przeciw czołgom wroga (...) Dręczącą troskę stanowi amunicja, której zapasy maleją z godziny na godzinę, oraz braki w broni, które nie pozwalają na wejście do akcji masowo zgłaszających się ochotników".


Czytaj także

3 sierpnia 1944. Pierwszy nalot na walczącą Warszawę

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2022 06:01
– Bombardowań dokonała jedna eskadra "sztukasów" [bombowców nurkujących Junkers Ju-87 - przyp. red.]. W czasie nalotu pikowały w dół i wtedy rozlegał się przerażający głos syreny, który był słyszalny z daleka – mówiła w Polskim Radiu Agnieszka Grabowska, historyk z Muzeum Powstania Warszawskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 2 sierpnia 1944. "Warszawa walczy"

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2022 06:00
Drugi dzień powstania, środa. W nocy w szpitalu polowym przy ul. Polnej umiera Krystyna Krahelska, ciężko ranna w godzinie "W" sanitariuszka, autorka pieśni "Hej chłopcy, bagnet na broń!".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Na imię mi było Krzysztof". Rocznica śmierci poety żołnierza

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2023 06:00
4 sierpnia 1944 roku, czwartego dnia Powstania Warszawskiego, starszy strzelec podchorąży "Krzyś" nie miał służby. W jednym z pokojów pałacu Blanka rozmawiał z kolegą z oddziału. Stojąc obok okna, wychylił się zza ściany. Wtedy niemiecki snajper pociągnął za spust.
rozwiń zwiń