Historia

Bitwa Warszawska. Bez pomocy z Węgier mogliśmy przegrać z bolszewikami

Ostatnia aktualizacja: 12.08.2023 05:50
103 lata temu do Skierniewic przybył liczący 55 wagonów pociąg znad Dunaju. 22 miliony pocisków znajdujące się w transporcie pomogły w pokonaniu Armii Czerwonej na przedpolach Warszawy. Milion spośród nich Węgrzy odstąpili Polakom bezpłatnie.
100 lat temu do Skierniewic przybył kluczowy transport z węgierską amunicją.
100 lat temu do Skierniewic przybył kluczowy transport z węgierską amunicją.Foto: NAC

Pomoc przybyła w ostatniej chwili. Armia Czerwona już dochodziła do linii Wisły, a zgodnie z raportem Kazimierza Sosnkowskiego, który ten przedstawił na zebraniu Rady Obrony Państwa miesiąc wcześniej, amunicji Wojsku Polskiemu miało zabraknąć 14 sierpnia.

Polska nie miała wówczas rozwiniętego przemysłu zbrojeniowego. Kraj, podobnie jak reszta Europy, był wyniszczony skutkami dopiero co zakończonej I wojny światowej. Co gorsza, Polska, kraj który miał status państwa sprzymierzonego ze zwycięskimi potęgami Wielkiej Wojny, nie mógł liczyć na wielką pomoc z Zachodu. Brytyjscy politycy próbowali znaleźć nić porozumienia z bolszewikami, co skutkowało chłodnym stosunkiem do polskich próśb o pomoc. Francuskie dostawy broni, które udało się zamówić na preferencyjnych warunkach nad Sekwaną, były zatrzymywane po drodze – władze czechosłowackie, w nadziei na budowę korzystnych relacji z bolszewikami, nie miały zamiaru pomagać Polsce.

Tylko Węgrzy rozumieli

Węgrzy jako jedni z nielicznych wiedzieli, jak realnym zagrożeniem jest bolszewizm. Doświadczyli go po I wojnie światowej, kiedy przez ponad 100 dni funkcjonowała Węgierska Republika Rad. Reżim Beli Kuna wprowadził czerwony terror na wzór tego, który funkcjonował w bolszewickiej Rosji.

Bela Kun 1200 NARA .jpg
Węgierska Republika Rad – krótkotrwała kopia bolszewickiej Rosji

Nic dziwnego, że obok  wielowiekowego sentymentu obu państw, zbrodniczość komunistycznego systemu wpłynęła na nastroje na Węgrzech. "Nie wiemy, co uczyni Koalicja, my musimy być gotowi, aby stanąć po stronie Polski. Los Polski jest naszym losem" – pisano w chrześcijańsko-narodowym czasopiśmie "Nowe Pokolenie".

Rozumieli to też węgierscy politycy. Stąd decyzja o przekazaniu amunicji na rzecz walczącej Polski. Minister spraw wojskowych Węgier, gen. István Sréter, nakazał przekazać całe węgierskie zapasy amunicji Polsce i wydał polecenie węgierskiemu przemysłowi zbrojeniowemu, by ten pracował dwa tygodnie wyłącznie na rzecz Polski. Plan zaaprobował premier Pal Teleki.

Pal Teleki 663.jpg
Pal Teleki – premier Węgrów, "bratanek" Polaków

Pomoc bratanków

Węgierska pomoc była niezwykle istotna ze względu na wyposażenie polskiej armii – Węgrzy dostarczali amunicję do austro-węgierskich karabinów, w które była uzbrojona znaczna część Wojska Polskiego. Żeby uzmysłowić sobie skalę pomocy, wystarczy wskazać, że gdyby pociski z kluczowego transportu z 12 sierpnia ustawić jeden na drugim, to wysokość takiej wieży równałaby się czteroipółkrotności odległości z Ziemi do Księżyca. Milion sztuk amunicji przekazano Polsce bezpłatnie. Za resztę Polska płaciła Węgrom węglem. W sumie w czasie wojny polsko-bolszewickiej Węgrzy przekazali Polsce 100 mln pocisków.

bitwa-1200pap.jpg
Podziękowania dla Węgrów za pomoc w Bitwie Warszawskiej. Zobacz okolicznościowy spot

Węgierskie propozycje pomocy szły o wiele dalej. Regent Królestwa Węgier, Miklós Horthy, sugerował przerzucenie do Polski korpusu węgierskiej kawalerii. Przedsięwzięcie uzależniał od możliwości zakupu uzbrojenia we Włoszech i przerzutu tej formacji przez Czechosłowację. Obu tych przesłanek nie udało się spełnić i obecność korpus ekspedycyjnego Madziarów w Rzeczpospolitej pozostała tylko w sferze planów.

Węgierskie zaangażowanie w pomoc Polsce w 1920 roku najlepiej podsumował gen. Tadeusz Rozwadowski, szef sztabu naczelnego wodza w czasie Bitwy Warszawskiej, w rozmowie z płk. Józsefa Takách-Tolvaya: "Zapamiętaj sobie, że my nigdy nie zapomnimy Węgrom tego szlachetnego zamiaru, z jakim chcieli służyć nam szczerą pomocą w najcięższych dla nas chwilach. [...] Może przyjść czas kiedy się wam zrewanżujemy. [...] Byliście jedynym narodem, który naprawdę chciał nam pomóc".

Na czyją pomoc Polska mogła liczyć w przełomowych dniach sierpnia 1920 roku? Dowiedz się z serwisu specjalnego bitwa1920.gov.pl.

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

bm

Czytaj także

Ks. Ignacy Skorupka – bohater spod Ossowa

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2023 05:55
130 lat temu przyszedł na świat ks. Ignacy Skorupka. W 1920 roku był kapelanem w I batalionie 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej, w którym służyli ochotnicy. Zginął w walkach pod Ossowem. Ta śmierć stała się jednym z symboli bitwy warszawskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Prof. Janusz Odziemkowski: po przegranej w Bitwie Warszawskiej bylibyśmy pewnie rosyjską republiką

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2019 10:00
- W 1920 roku pogoniliśmy bolszewika nad Wisłą, a potem dobiliśmy nad Niemnem i w Galicji - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Janusz Odziemkowski, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. O Bitwie Warszawskiej 1920 roku i wielkiej solidarności narodu polskiego mówił także historyk Piotr Dmitrowicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wstrząsająca relacja o upadku Brześcia. 103 lata temu bolszewicy zajęli ostatni ważny punkt oporu przed Warszawą

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2023 05:54
W nocy z 1 na 2 sierpnia 1920 roku upadła twierdza w Brześciu nad Bugiem. Tym samym nie pozostała już żadna przeszkoda na drodze Armii Czerwonej do stolicy Polski. Losy Rzeczpospolitej i Europy miały rozstrzygnąć się pod Warszawą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska zaczęła się pod Beresteczkiem i Brodami

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2023 05:52
103 lat temu Wojsko Polskie zatrzymało pochód Armii Konnej Siemiona Budionnego w bitwie pod Beresteczkiem i Brodami. Powstrzymanie Konarmii było warunkiem powodzenia planu kontruderzenia znad Wieprza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska i jej znaczenie – debata historyczna online

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2020 20:30
Jaki był przebieg Bitwy Warszawskiej? Kto stał za sukcesem polskich działań? Jakie znaczenie miała i wciąż ma to starcie dla historii Polski i Europy? Na te pytania – jak i wiele innych – odpowiadali historycy w trakcie debaty.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska. Tak powstawał rozkaz, który przyniósł zwycięstwo

Ostatnia aktualizacja: 12.08.2023 06:00
103 lata temu rozpoczęła się koncentracja Wojska Polskiego przed decydującą bitwą. Figury na dziejowej szachownicy rozstawiono według założeń opracowanych na początku lipca, a ruchy nadał im rozkaz, który powstał w nocy z 6 na 7 sierpnia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Różne mundury - ten sam cel. W Bitwie Warszawskiej walczyli Polacy z różnych stron świata

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2023 05:50
Wojsko Polskie odradzało się z wielkim trudem i wielkim entuzjazmem. Podczas wojny z bolszewikami tworzyło barwną mozaikę ludzi, którzy pochodzili ze wszystkich stron świata, nosili różne mundury, ale mieli ten sam cel - obronę niepodległości ojczyzny. Wszyscy pełnili służbę pod znakiem orła białego lub biało-czerwonej kokardy narodowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krzyż Walecznych. Odznaczenie dla bohaterów Bitwy Warszawskiej

Ostatnia aktualizacja: 11.08.2023 05:55
11 sierpnia 1920 roku zgodnie z rozporządzeniem Rady Obrony Państwa zostało ustanowione nowe odznaczenie wojskowe – Krzyż Walecznych.
rozwiń zwiń