Historia

Powstanie Warszawskie. 15 września 1944. "Wolał odebrać sobie życie, niż wpaść w ręce wroga"

Ostatnia aktualizacja: 15.09.2023 05:50
Czterdziesty szósty dzień powstania. Na Przyczółku Czerniakowskim toczą się ciężkie walki. Do tragedii dochodzi na Solcu, kiedy to w czasie przeprawy przez Wisłę żołnierze 1. Armii Polskiej otwierają ogień do powstańców przebranych w niemieckie mundury.
Por. Wiesław Chrzanowski ps. Wiesław (z pistoletem maszynowym MP 40 tzw. schmeisserem) i plut. pchor. Jerzy Sikorski ps. Sixton (po lewej) w kwaterze kompanii Anna batalionu Gustaw w gmachu Włoskiego Towarzystwa Ubezpieczeniowego Patria przy ul. Jasnej 19, po kapitulacji.
Por. Wiesław Chrzanowski ps. Wiesław (z pistoletem maszynowym MP 40 tzw. "schmeisserem") i plut. pchor. Jerzy Sikorski ps. Sixton (po lewej) w kwaterze kompanii "Anna" batalionu "Gustaw" w gmachu Włoskiego Towarzystwa Ubezpieczeniowego "Patria" przy ul. Jasnej 19, po kapitulacji.Foto: Wiesław Chrzanowski/Wikipedia/domena publiczna
Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

W tragicznym incydencie zginął od strzału w serce Andrzej Romocki ps. Morro, jeden z najzdolniejszych, najmłodszych powstańczych dowódców. Zwiadowcy gen. Berlinga docierają wieczorem tego samego dnia na praską stronę Wisły. Zabierają ze sobą mjr Witolda Sztompkego ps. Kmita, oficera łącznikowego "Radosława".


Posłuchaj
02:31 A47081 15.09 Powstancze kalendarium_1321545_1.mp3 - Prawdopodobnie oni nie wiedzieli ani nie widzieli, że w niemieckich mundurach z biało-czerwonymi opaskami walczą powstańcy z ugrupowania "Radosław". (PR, 2014)

 


Posłuchaj
02:31 15 wrzesnia.mp3 Gen. Zbigniew Ścibor - Rylski ps. Motyl opowiada o kontaktach powstańców z berlingowcami. (Archiwum PR)

 

Tymczasem trwa natarcie nieprzyjaciela na Czerniaków. Opór obrońców prowadzony jest ostatkiem sił w kwadracie Ludna-Okrąg-Czerniakowska-Zagórna. Oddziały gen. Rohra i brygada Dirlewangera dokonują mordów na zajętych terenach.

Nie lepiej sytuacja wygląda na Dolnym Mokotowie. Tam potężne, pancerne natarcie nieprzyjaciela wbija się w dzielnicę z trzech stron: od Czerniakowskiej, Podchorążych i Chełmskiej. Zaciekły opór stawia batalion "Ryś". Zmierzający mu z pomocą oddział "Jeleń" zostaje całkowicie wybity. Jego dowódca, rotmistrz Lech Głuchowski woli odebrać sobie życie, niż wpaść w ręce wroga. Nocą udaje się ewakuować ostatnie oddziały powstańcze z dzielnicy. Tej nocy upada Dolny Mokotów.

Górny Mokotów jest ostrzeliwany przez artylerię nieprzyjaciela. Tego dnia ginie pod gruzami willi na ul. Pilickiej wraz z żoną Jadwigą i córką Heleną Giżycką prof. Edward Loth ps. Gozdawa.

"Armia Ludowa", powstańczy biuletyn AL, informuje tego dnia o połączeniu formacji Armii Ludowej, Polskiej Armii Ludowej oraz Korpusu Bezpieczeństwa (do tej pory będącego częścią AK) w Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB, które podporządkowują się gen. Michałowi Roli-Żymierskiemu.


Posłuchaj
15:42 Dni Walczącej Stolicy, 15.09.mp3 Obrona Czerniakowa przez oddziały "Radosława", resztki batalionu "Zośka" z nadzieją na wkroczenie do Warszawy Armii Czerwonej. Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984)

 

Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 11 września 1944. Armia Czerwona zbliża się na przedpola Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 11.09.2023 05:50
Czterdziesty drugi dzień powstania, poniedziałek. Rozmowy w sprawie kapitulacji powstania zostają zerwane. Słychać odgłosy walk na Pradze. Niemcy wstrzymują natarcia na inne dzielnice, wszystkie siły kierując na Czerniaków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 12 września 1944. Brud i głód wyniszczały mieszkańców stolicy

Ostatnia aktualizacja: 12.09.2023 05:50
Czterdziesty trzeci dzień powstania, wtorek. Trwa silny ostrzał artyleryjski i bombardowanie Czerniakowa. Niemcy za wszelką cenę starają się odciąć powstańców od Wisły.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 13 września 1944. Niemcy wysadzają most Poniatowskiego

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2023 05:50
Czterdziesty czwarty dzień powstania, środa. Oddziały Armii Czerwonej wkraczają na przedmieścia Pragi. Niemcy wysadzają wszystkie warszawskie mosty.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 14 września 1944. Trwają zaciekłe walki żołnierzy ppłk. "Radosława" o Czerniaków

Ostatnia aktualizacja: 14.09.2020 06:00
Czterdziesty piąty dzień powstania, czwartek. Walki na Pradze z udziałem 1 Armii Wojska Polskiego kończą się całkowitym wyparciem Niemców za Wisłę. Praga jest całkowicie zajęta przez Armię Czerwoną.
rozwiń zwiń