Dzieła jego życia spotkać i podziwiać możemy do dzisiaj - piękne, często strzeliste, kościoły, zachwycające swoją monumentalnością.
29:00 oskar sosnowski____2820_02_iv_tr_0-0_12707535cf31cf4e[00].mp3 Prof. Oskar Sosnowski - audycja z cyklu "Biografia dźwiękowa". (PR, 22.09.2002)
Życiorys profesora ukazuje nam człowieka skromnego i bez reszty poświęconego swojej pracy. Katarzyna Puczyńska (na stronach teatrnn.pl - Ośrodek historyczny w Lublinie) tak opisuje podstawowe fakty z życia wielkiego architekta:
"Oskar Wiktor Sosnowski (1880–1939) – architekt i konserwator zabytków tworzący w nurcie modernizmu. Autor kościołów w Orłowie, Włocławku, Imielnicy, Fałkowie, oraz willi i domów mieszkalnych utrzymanych w konwencji narodowego historyzmu. Jego najbardziej znaną realizacją jest kościół pw. św. Rocha w Białymstoku. Zajmował się także zagadnieniami urbanistyki, o czym świadczy projekt miasta-ogrodu Czerniaków. W Lublinie zaprojektował kościół pw. św. Michała na Bronowicach".
Oskar Sosnowski – kościół w Orłowie, projekt 1910. Źr. Wikipedia/domena publiczna
Architektura monumentalna i ludowa
W dalszych słowach pojawia się nieco więcej szczegółów, szczególnie tych związanych z rozwojem umiejętności, kolejnymi miejscami prac, tytułami naukowymi, a także zaangażowaniem w najważniejsze sprawy Ojczyzny - jak choćby wojna polsko-bolszewicka. Czytamy tam:
"Oskar Sosnowski urodził się w 1880 roku w Petersburgu. W 1903 roku ukończył studia na Wydziale Inżynieryjno-Budowlanym w Instytucie Politechnicznym w Warszawie. Następnie pracował w Wydziale Architektonicznym Zarządu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Praktyki odbył w pracowni Józefa Piusa Dziekońskiego, pierwszego dziekana Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 1914 roku był profesorem zwyczajnym Politechniki Lwowskiej, a od 1919 roku – Politechniki Warszawskiej. W latach 1919–1921 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W tych latach objął stanowisko kierownika wydziału w Ministerstwie Spraw Polskich Ukraińskiej Republiki Ludowej. W 1922 roku przyczynił się do powstania Towarzystwa Urbanistów Polskich, a w 1923 roku założył Zakład Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej, późniejszy Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki. Działalność Zakładu obejmowała inwentaryzację i pomiary architektury monumentalnej i ludowej. Sosnowski przyczynił się do wykonania systematycznych badań i pomiarów zabytków Warszawy, Zamościa, Podhala, Kurpi i okolic Łowicza. W czasie bombardowania Warszawy w 1939 roku został ranny i zmarł na zakażenie krwi 24 września 1939 roku".
Świątynia Opatrzności Bożej w Białymstoku
Portal wrotapodlasia.pl opisuje wiele faktów z jego życia. Z niezwykłym szacunkiem odnosi się do architekta, który na tych pięknych ziemiach pozostawił po sobie tak zachwycające budowle. Dowiadujemy się tam o licznych faktach ukazujących niezłomność Sosnowskiego w rozwijaniu swoich dzień naukowych... i nie tylko. Oto "w 1914 został profesorem Politechniki Lwowskiej lecz jego pracę przerwał wybuch I wojny. Sosnowski dostał powołanie do armii rosyjskiej. Po wojnie kierował Kursem Odbudowy w Ministerstwie Robót Publicznych i wykładał historię architektury na Politechnice Warszawskiej".
Co charakterystyczne dla jego działalności "z jego inicjatywy utworzono tam Zakład Architektury Polskiej. Działalność Zakładu obejmowała inwentaryzację i pomiary architektury ludowej (między innymi na terenie Województwa Białostockiego). W 1924 zaprojektował neobarokowy kościół św. Agnieszki w Goniądzu. W 1925 uzyskał tytuł doktora nauk technicznych za rozprawę pt. Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze Wielkiej Warszawy. W 1926 wygrał konkurs na projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Białymstoku. Prace budowlane rozpoczęto w 1927 a zakończono po śmierci Sosnowskiego w 1945 r. Kościół ostatecznie pod wezwaniem św. Rocha został zbudowany w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym na planie ośmioboku do dziś jest uznawany za jedną z najwybitniejszych budowli sakralnych dwudziestolecia międzywojennego".
Strażnik zabytków
Sosnowski jednak na tym nie poprzestał. "W 1929 zainicjował serię wydawnictw pod tytułem "Studia do dziejów Sztuk w Polsce" wydawał czasopismo "Biuletyn Naukowy", a nawet pojawiał się w Polskim Radiu. W latach przedwojennych zajmował się malarstwem, rzeźbiarstwem czy muzyką. W 1937 rozpoczął realizację kościoła św. Andrzeja Boboli w Starosielcach. Jego budowa została ukończona w 1959 roku".
Najsmutniejszym, ale i najpiękniejszym akordem w jego życiorysie, było jego poświęcenie po wybuchu II wojny światowej. "W czasie wojny postanowił zamieszkać w gmachu Wydziału Architektury, aby zaopiekować się tamtejszymi zbiorami. Oskar Sosnowski zginął bohaterską śmiercią 24 września 1939 roku, raniony odłamkiem pocisku na dziedzińcu Wydziału podczas ratowania archiwum z inwentaryzacjami polskiej architektury".
PP
