Historia

"Szczęście nie jest dostępne". Radiowy alfabet Jerzego Pilcha [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2023 05:45
10 sierpnia wspominamy 71. rocznicę urodzin Jerzego Pilcha. Przypominamy fragmenty przeprowadzonych na antenach Polskiego Radia z nim rozmów. Ceniony pisarz mówił o literaturze, o polszczyźnie, o piłce nożnej, ale i nie stronił od spraw trudnych. Takich choćby jak doświadczenie choroby czy możliwość szczęścia.
Jerzy Pilch, 2000 r.
Jerzy Pilch, 2000 r.Foto: Friedrich, Brigitte / SZ-Photo / Forum

Afirmacja

Sycę się po raz pierwszy na tak długim oddechu moim miejscem, które mam na ulicy Hożej, moimi książkami, biurkiem. Teraz mogę mówić za Faustem: "Chwilo, trwaj!".


Posłuchaj
04:25 Afirmacja.mp3 Afirmacja. Jerzy Pilch w rozmowie z Wojciechem Urbanem (PR, 2012)

Błędy 

Jakie błędy najbardziej wybaczam? Dawniej mówiłem z przytupem: ortograficzne! Teraz bym powiedział, że właściwie jestem bliski wybaczania wszystkim wszystkich błędów.


Posłuchaj
00:25 Błędy.mp3 Błędy. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

Choroba 

Trzeba z choroby wyciągnąć ostateczne konsekwencje literackie. Lubię pastwić się nad tym słynnym zdaniem Herberta z "Przesłania Pana Cogito" i parafrazować je: "Zachorowałeś nie po to, aby wyzdrowieć. Trzeba dać świadectwo".


Posłuchaj
01:27 Choroba.mp3 Choroba. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

***

Czytaj także:

***

Dzieciństwo

W dzieciństwie marzyłem, że jestem sam w sklepie. Te wyobrażenia dotyczyły głównego sklepu towarowego w Wiśle. Były tam stoiska, po których mógłbym buszować przez kilka dni.


Posłuchaj
02:49 Dzieciństwo.mp3 Dzieciństwo. Jerzy Pilch w rozmowie z Andrzejem Franaszkiem (PR, 2018)

Fraza (Pilcha)

Na pewno wpłynął ma moje pisanie Tomasz Mann czytany przez ojca. Wyrobiło to we mnie przeświadczenie, że długi okres to jest dowód pisarskiego rzemiosła. Ważna też była lektura Schulza czy Gombrowicza.


Posłuchaj
04:25 Fraza.mp3 Fraza (Pilcha). Jerzy Pilch w rozmowie z Wojciechem Urbanem (PR, 2012)

Język polski

Uczyłem się współczesnej polszczyzny, czytając "Trylogię" Sienkiewicza, a wychowany byłem na starej Biblii. Byłem zatem gruntownie osaczony przez fundamentalnie twórczą sytuację językową.


Posłuchaj
01:36 Język.mp3 Język polski. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

 


Jerzy Pilch, 2016 r. Fot. Wojciech Dorosz Jerzy Pilch, 2016 r. Fot. Wojciech Dorosz


Książki

Łapczywość czytania wciąż u mnie istnieje. A w domowej biblioteczce mam wieloletnie zwałowiska i barykady książkowe. Ostatnio na przykład szukałem "Dzienników" Jana Lechonia.


Posłuchaj
03:00 Książki Gacek.mp3 Książki. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

Mecz

Na mecze piłkarskie patrzę teraz przez grubą szybę, małe to dla mnie robi wrażenie. Ale mam plan pojechać jeszcze do Krakowa na mecz Cracovii, choć nie jestem tam mile widziany.


Posłuchaj
04:08 Mecze.mp3 Mecz. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

Patriotyzm

Jestem zachwycony polszczyzną i kocham ten język. To jest mój patriotyzm i miara moich możliwości egzystencjalnych. Pisać rzeczy patriotyczne to dobrze pisać.


Posłuchaj
04:49 patriotyzm.mp3 Patriotyzm. Jerzy Pilch w rozmowie z Wojciechem Urbanem (PR, 2012)

***

Czytaj także:  

***

Religia

Święta wielkanocne mojej babki, te moje praświęta, miały bardzo rytualny prządek, o wiele bardziej niż Boże Narodzenie. Moja duchowość ma silniejszy dreszcz przy zmartwychwstaniu, tu jest cały szereg niezwykłych wydarzeń.


Posłuchaj
08:23 religia.mp3 Religia. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

Szczęście

Szczęśliwe może być dziecko do szóstego roku życia, pod warunkiem, że wychowuje się w domu, w którym jest kochane. Poza tym szczęście nie jest dostępne. Choć są momenty iluzji szczęścia. I warto je pamiętać.


Posłuchaj
00:43 Szczęście.mp3 Szczęście. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

Wisła

Ja miałem fart, niezasłużony dar Pana Boga, bo urodziłem się w miejscu szczególnym w Polsce: w ortodoksyjnym domu luterskim mojej babki w Wiśle na początku lat 50.

 

Posłuchaj
07:20 Wisła Gacek.mp3 Wisła. Jerzy Pilch w rozmowie z Dorotą Gacek (PR, 2012)

 

***

Jerzy Pilch - prozaik, felietonista, dramaturg i scenarzysta - zmarł w Kielcach 29 maja 2020 roku. Miał 68 lat. 

Czytaj także

Gustaw Herling-Grudziński nie lubił, gdy porównywano go do Katona

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2023 05:42
- Słowo "moralista" w stosunku do mnie jest niesłychanie nadużywane. Ja po prostu uważam, że w życiu ludzkim jest parę podstawowych i ważnych przekonań, których człowiek powinien się trzymać – mówił Gustaw Herling-Grudziński.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Od ataku natchnienia po Włochy. Radiowy alfabet Adama Zagajewskiego

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2024 06:01
Trzy lata temu, 21 marca 2021, zmarł Adam Zagajewski. Ten znakomity poeta wiele razy gościł w Polskim Radiu. Z rozmów tych można wyłonić kilka ważnych, ale i pozornie błahych tematów, kilka postaci i miejsc. Układają się one w swoisty alfabet wspomnień.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Humanista to stan umysłu". Podróże Michela Leirisa

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2023 05:40
- On był żywiołem, grał na wielu językach jednocześnie. Wprowadził jakąś wyższą regułę, która miesza porządki autobiografii, nauki i sztuki – mówił dr Tomasz Szerszeń o Michelu Leirisie, francuskim poecie, prozaiku i etnografie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Czy poeta może czytać gazety? Tadeusz Różewicz o książkach i pisaniu

Ostatnia aktualizacja: 24.04.2021 06:02
Pierwsza książka, jak opowiadał w Polskim Radiu Tadeusz Różewicz o swoim debiucie, powstała na polecenie, a za patrona miała Żeromskiego. Potem przyszło wielu innych literackich mistrzów, od których należało się czasami uwalniać. Zwłaszcza że jeden z nich nie lubił gazet.
rozwiń zwiń