Historia

Kujawsko-pomorskie: odnaleziono nóż bojowy sprzed 1200 lat

Ostatnia aktualizacja: 23.08.2021 05:50
Niezwykle rzadki nóż bojowy, pochodzący najprawdopodobniej ze Skandynawii, odkryli archeolodzy we Wdeckim Parku Krajobrazowym. Znaleziono go przypadkowo, bo w czasie poszukiwań pola bitwy późniejszego o kilka stuleci.
Model fotogrametryczny długiego noża bojowego w miejscu jego odkrycia
Model fotogrametryczny długiego noża bojowego w miejscu jego odkrycia Foto: oprac. M. Sosnowski/ Wdecki Park Krajobrazowy

Do odkrycia doszło w czasie poszukiwań pola bitwy z 5 kwietnia z 1091 roku. Jak opisuje w Kronice Polskiej Gall Anonim, wówczas książę Władysław I Herman miał gdzieś nad rzeką Wdą, w pobliżu tajemniczego grodu Drzu, stoczyć bitwę z Pomorzanami.

Badacze przeanalizowali ukształtowanie terenu, prawdopodobny przebieg dawnych szlaków i wytypowali do przeprowadzenia badań archeologicznych obszar wokół miejscowości Gródek, gdzie spodziewali się odnaleźć ślady wydarzeń sprzed ponad 900 lat.

Nóż jak miecz

Tymczasem archeolodzy natknęli się na nóż bojowy z VIII w. Po odkryciu zagadkowego przedmiotu zwrócili się o opinię do doktora Piotra Pranke z Katedry Historii Skandynawii i Europy Środkowo-Wschodniej UMK w Toruniu. Ekspert stwierdził, że przedmiot ten może być niezwykle rzadkim, bardzo wczesnym, pochodzącym z połowy VIII wieku n.e., norweskim langsaksem, bo w ten sposób określa się ten typ broni.

Do znaleziska doszło w kwietniu br., ale dopiero teraz naukowcom udało się zebrać więcej informacji na jego temat. Jak mówi Nauce w Polsce PAP archeolog Mateusz Sosnowski, który uczestniczy i koordynuje badaniami z ramienia Wdeckiego Parku Krajobrazowego, odnalezienie broni pochodzącej ze Skandynawii, na polu bitwy z końca z XI wieku nie byłoby niczym niezwykłym, jednakże archeologów zaintrygował niezwykły kształt noża. Jeżeli miałby pochodzić on z końca XI wieku, to musiałby on być znacznie krótszy od tego, na który natrafiono w czasie wykopalisk. Egzemplarz odkryty przez archeologów mierzy 90 cm, a sama jego głownia ma 80 cm.


wikingowie pap 1200x660.jpg
Wikingowie - postrach średniowiecznej Europy

- Jak widać jest to broń o imponujących rozmiarach jak na nóż bojowy, który w zasadzie przy tych rozmiarach mógłby spokojnie mierzyć się z mieczami dwusiecznymi z tamtego okresu - mówi Sosnowski.

Najbardziej podobnym przedmiotem do langsaksa odkrytego na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego jest długi nóż bojowy odnaleziony w 2015 roku, w Haukeli. To obszar między Vestfoldem a Telemarkiem, w zachodniej Norwegii. W takiej identyfikacji pomógł polskim archeologom Jostein Aksdal, który konserwował znalezisko z Haukeli. Pochodzi ono z około połowy VIII w., czyli początku okresu wikińskiego. Najpewniej polskie znalezisko liczy tyle samo lat.

Zagadka pochodzenia

Sosnowski zapytany o kontekst odkrycia ubolewa, że jest to znalezisko "luźne", bo mimo że broń była zdeponowana na głębokości ponad pół metra to wykop archeologiczny, w którym została odkryta, nie ukazał żadnych nawarstwień kulturowych, które wskazywałyby na szerszy kontekst odnalezionego przedmiotu.

- Zamierzamy przeprowadzić szczegółowe badania metalograficzne, które być może pozwolą nam na uzyskanie dodatkowej wiedzy na temat tego unikatowego egzemplarza broni - zapowiada Sosnowski.

Z przekazanych przez Sosnowskiego informacji wynika, że langsaks jest zachowany w doskonałym stanie, jedynie końcówka jego głowni uległa zgięciu.

- Być może właśnie ten ślad przyniesie nam odpowiedź na temat historii, która stoi za tym langsaksem. Wstępne oględziny miejsca zgięcia głowni wskazują, że uszkodzenie to nie powstało w wyniku wydarzeń, które miały miejsce po porzuceniu tego przedmiotu - wskazuje badacz.

Langsaks z Wdeckiego Parku Krajobrazowego trafił do konserwatorów zabytków. Jego odkrywcy chcą żeby po wykonanych przez nich zabiegach został zaprezentowany szerszej publiczności.

PAP/bm

Czytaj także

Mimo biblijnego zakazu starożytni Judejczycy spożywali niekoszerne ryby

Ostatnia aktualizacja: 26.05.2021 05:50
Mieszkańcy Judei nie przestrzegali starotestamentowego zakazu jedzenia ryb, które nie posiadają płetw i łusek – dowodzą badania przeprowadzone przez izraelskich uczonych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polska badaczka zidentyfikowała nieznane rodzaje starożytnych greckich tekstyliów

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2021 05:45
Dzięki analizie odcisków pieczętnych z Grecji epoki brązu dr hab. Agata Ulanowska z Uniwersytetu Warszawskiego zidentyfikowała wiele nieznanych dotąd rodzajów tekstyliów. Według badaczki jej odkrycie wielokrotnie zwiększa wiedzę na temat między innymi tkanin, wyrobów z wikliny i sznurków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nasi przodkowie rośli z zimna. Naukowcy zbadali wpływ klimatu na rozmiary ciał pierwszych Homo sapiens

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2021 05:40
Średni rozmiar ciała ludzi zmieniał się znacząco w ciągu ostatnich milionów lat i jest silnie związany z temperaturą otoczenia - twierdzą naukowcy z Cambridge i Tybingi. Surowy klimat napędzał ewolucję w kierunku zwiększenia rozmiarów ciała, czego nie można powiedzieć o cieplejszym środowisku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Archeolodzy poszukują zaginionych megalitów Wielkopolski

Ostatnia aktualizacja: 24.07.2021 05:40
Pierwsze monumentalne grobowce megalityczne sprzed kilku tysięcy odkryto w Wielkopolsce dopiero w XXI w. Zdaniem archeologów jest ich jednak zdecydowanie więcej, dlatego rozpoczęli ich poszukiwania. Pierwsze wyniki są obiecujące.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Egipt. Archeolodzy odkryli centrum obsługi chrześcijańskich pielgrzymów z VI w.

Ostatnia aktualizacja: 26.07.2021 05:50
Monumentalne, kamienne budowle zachowane do pół metra wysokości, odkryli w Marei w północnym Egipcie polscy archeolodzy. Mieszkali w nich w VI w. pielgrzymi, którzy byli w drodze do chrześcijańskiego sanktuarium w Abu Mena.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Mikołajki: odkryto pozostałości prehistorycznych osad i dawnych cmentarzy

Ostatnia aktualizacja: 13.08.2021 05:40
Podczas budowy kompleksu apartamentów odkryto cenne stanowisko archeologiczne, które skrywa ślady osady z neolitu, osady z okresu wpływów rzymskich, a także dwa cmentarze - jeden z początku XVIII w., gdy przez Mazury przeszła dżuma, drugi z okresu XVII-XIX w.
rozwiń zwiń