Historia

Adam Aston. Twórca szlagierów, które śpiewała cała przedwojenna Polska

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2023 05:40
17 września 1902 roku w Warszawie urodził się Adam Aston, jeden z najpopularniejszych wokalistów dwudziestolecia międzywojennego. Był autorem licznych sentymentalnych tang, a także słynnej piosenki "Ach, jak przyjemnie", wykonywanej między innymi przez Eugeniusza Bodo i Irenę Santor. 
Adam Aston
Adam Aston Foto: Polona/dp

Od śpiewaka operowego do piosenkarza sentymentalnego

Adam Astor tak właściwie przyszedł na świat jako Adolf Stanisław Loewinsohn w rodzinie o korzeniach żydowskich. Jego ojciec Maksymilian był handlowcem, natomiast matka Gustawa z Popielców pracowała jako nauczycielka. Dorastał w stolicy, gdzie uczył się w Gimnazjum imienia Mikołaja Reja. Tam też nawiązał kontakt z kompozytorem Ludwikiem Heintze, zajmującym się szkolnym chórem i orkiestrą, u którego to pobierał swoje pierwsze lekcje śpiewu.

W 1920 roku Aston zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego, aby walczyć podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu konfliktu zdał maturę i w 1923 roku podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Naukę porzucił po dwóch latach, uznając, że kariera prawnika nie jest dla niego i - po ukończeniu odpowiednich kursów - został stomatologiem. W 1928 roku ponownie zmienił zawód – związał się wówczas z holenderską wytwórnią likierów Hulstkamp, która niedawno otworzyła swoją filię w Warszawie. Początkowo był przedstawicielem firmy i zajmował się importem oraz dystrybucją alkoholu, następnie stał się kontrolerem i kierownikiem działu zamówień, aż w końcu awansował na dyrektora działu przedstawicielstwa. Aston współpracował z firmą aż do wybuchu II wojny światowej.

Jednocześnie rozwijał również swoją karierę artystyczną. Początkowo widział się w roli śpiewaka operowego i dlatego w latach 1927 – 1929 szlifował swoje umiejętności wokalne pod okiem Wacława Brzezińskiego. Wszystko zmieniło się jednak w 1930 roku, gdy Aston dołączył do Chóru Michała Warsa i związał się ze światem muzyki rozrywkowej. Zespół funkcjonował przez trzy lata, podczas których niejednokrotnie występował na deskach warszawskich teatrów, kabaretów i rewii, a w 1932 roku pojawił się nawet w filmie Warsa "Szyb L-23".

Przeczytaj również: Henryk Wars - twórca legendarnych piosenek

Gdy w 1933 roku grupa została rozwiązana, Aston występował jako solista w teatrzykach rewiowych Morskie Oko, Stara Banda i Hollywood. Jego kariera stale rozwijała się i wkrótce zaczął nagrywać płyty w wytwórniach "Odeon" i "Syrena Records", często posługując się pseudonimem Adam Wiński. Szacuje się, że łącznie udało mu się zarejestrować blisko tysiąc utworów. W latach 1935-1939 był natomiast śpiewakiem kontraktowym Polskiego Radia – jego głos można było usłyszeć chociażby podczas koncertów noworocznych.

W kinie i Polskim Radiu

Aston wykonywał głównie sentymentalne tanga, niezmiernie popularne w międzywojennej Polske. Sławę przyniosły mu takie piosenki jak "Jesienne róże", "Jak trudno zapomnieć", "Tylko Ty", "To płacze serce", "Serce matki", "Jest jedna jedyna" czy "Każdemu wolno kochać". Był też autorem utworu "Ach, jak przyjemnie", chętnie wykonywanego przez liczne gwiazdy polskiej muzyki rozrywkowej – Eugeniusza Bodo, Helenę Grossównę, a po wojnie Zbigniewa Rawicza i Irenę Santor. Co ciekawe Aston śpiewał nie tylko po polsku, lecz także po hebrajsku i w jidysz.

Zobacz również:

Od połowy lat 30. artysta związany był z branżą filmową. W 1935 roku zagrał Cygana w "Manewrach miłosnych" Konrada Toma i Jana Nowiny-Przybylskiego – wykonał wówczas piosenkę "Jak trudno zapomnieć". W tym samym roku pojawił się również jako śpiewak orkiestry i dyrygent w słynnej komedii Mieczysława Krawicza "Dwie Joasie". Na wielkim ekranie po raz ostatni wystąpił w 1946 roku w filmie Michała Waszyńskiego "Wielka droga".

Po wybuchu II wojny światowej wraz z pracownikami Polskiego Radia został ewakuowany do Lwowa. Tam dołączył do Tea-Jazz Orchestra Henryka Warsa, z którą regularnie koncertował na terenach należących do ZSRR.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Po ataku III Rzeszy na Związek Radziecki trafił - wraz z żoną aktorką Lucyną Nowikow – do Kirgistanu. Niedługo później udało mu wstąpić do 2 Korpusu Armii generała Władysława Andersa, gdzie był związany z wojskowym teatrem rewiowym "Polska Parada" ("Polish Parade").

Armia Andersa - zobacz serwis specjalny

W kwietniu 1946 roku Aston, który brał czynny udział w walkach o Monte Cassino, zaśpiewał dla Radia BBC piosenkę Feliksa Konarskiego i Alfreda Schütza "Czerwone maki na Monte Cassino". Podczas wojny prawdopodobnie napisał również tekst do "Piosenki o Warszawie".

Zobacz także:

Po demobilizacji początkowo mieszkał w Londynie, a następnie wyemigrował do Republiki Południowej Afryki, gdzie pracował w wytwórni alkoholu i fabryce papieru w Johannesburgu. Do Wielkiej Brytanii powrócił pod koniec lat 50. i ponownie zaczął występować na scenie – grywał w teatrach polonijnych, a także organizował recitale piosenkarskie.

Adam Aston zmarł 10 stycznia 1993 roku w Londynie i spoczął na cmentarzu w Golders Green.

jb

Czytaj także

Loda Niemirzanka - "niezastąpiona w rolach rozkosznych kobieciątek".

Ostatnia aktualizacja: 14.08.2023 05:40
14 sierpnia 1984 roku w Londynie zmarła Loda Niemirzanka. Obecnie zapomniana, w drugiej połowie lat 30. była znaną aktorką. Popularność zdobyła przede wszystkim dzięki roli niesfornej, roześmianej nastolatki, w którą wcieliła się w komedii Konrada Toma "Ada! To nie wypada!".
rozwiń zwiń