Historia

Lwów uhonorowany Krzyżem Virtuti Militari. "Miasto najdzielniejsze wśród dzielnych"

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2023 05:55
- Tych kilkadziesiąt dni walki uczyniło ze Lwowa dzielnego żołnierza. Dlatego ja, jako Naczelny Wódz, który ma za zadanie odznaczać najdzielniejszych wśród dzielnych, najwaleczniejszych wśród walecznych, rozstrzygnąłem, że mogę dać miastu waszemu najwyższą odznakę wojskową - mówił Józef Piłsudski w 1920 roku.
Rynek we Lwowie - centralny punkt Starego Miasta. Zdjęcie powstało w 1932 roku
Rynek we Lwowie - centralny punkt Starego Miasta. Zdjęcie powstało w 1932 roku Foto: NAC/Domena publiczna

22 listopada 1920 roku Józef Piłsudski przybył do Lwowa, aby za płomienny patriotyzm i bezprzykładną waleczność wykazaną w listopadzie 1918 roku, uhonorować to bohaterskie miasto najwyższym polskim odznaczeniem wojennym - Krzyżem Virtuti Militari.

" Virtuti Militari – najważniejsze polskie odznaczenie wojskowe "

Uroczystość ta odbyła się na placu Mariackim u stóp pomnika Adama Mickiewicza. Marszałek udekorował tarczę herbową miasta w drugą rocznicę objęcia Lwowa przez władze polskie (22 listopada 1918).


Posłuchaj
05:35 krajobrazy serdeczne___pr iii 126246.mp3 Krajobrazy serdeczne - gawęda Witolda Szolgini o długotrwałych i bardzo serdecznych więzach Józefa Piłsudskiego ze Lwowem. (PR, 1994)

 

Konflikt o ziemie ojczyste

Walki polsko-ukraińskie o miasto wybuchły 1 listopada 1918 roku. Zaskakująca akcja wymierzona była przeciwko Polakom, czyli zdecydowanej większości mieszkańców Lwowa. Ukraińcy, stanowiący wówczas znikomą mniejszość w mieście nad Pełtwią, występowali z roszczeniami do terytorium Galicji od Zbrucza aż do Sanu. W ich przekonaniu Lwów był ukraińskim miastem, a Polacy powinni odejść za San.


Posłuchaj
32:44 Wspomnienia uczestników walk o Lwów.mp3 Wspomnienia świadków i uczestników walk o Lwów w listopadzie 1918 roku - płk Mieczysław Lisiewicz, dr Stanisław Ostrowski, gen Roman Odzieżyński, dr Zdzisław Stahl. (Archiwum PR)

Posłuchaj
22:12 50 lecie obrony lwowa.mp3 50-lecie obrony Lwowa. Archiwalna audycja Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. (2.11.1968)

  

W odpowiedzi członkowie polskich organizacji konspiracyjnych (m.in. POW i PKW) organizowali się w oddziały, do których spontanicznie przyłączali się studenci, młodzi harcerze, gimnazjaliści i najmłodsi uczniowie, czyli słynne Orlęta Lwowskie. Wielka zasługa w utrzymaniu Galicji i Lwowa w granicach II RP przypadła zwłaszcza małoletnim obrońcom miasta, którzy w listopadzie 1918 roku ofiarnie i heroicznie walczyli z przeważającymi siłami ukraińskimi, dając przykład niezwykłego patriotyzmu oraz bohaterstwa.

Obrońcy Lwowa dopiero z gazet dowiedzieli się, że 11 listopada Polska odzyskała niepodległość. Tymczasem w walkach przełom nastąpił dopiero sześć dni później, kiedy obrońcom udało się odeprzeć jeden z największych ataków Ukraińców. Ostateczna bitwa o miasto rozegrała się 21 listopada. Po ciężkich walkach, 22 listopada, cały Lwów był już w polskich rękach.

Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej o wojnie polsko-bolszewickiej:

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

"Zawsze wierni"

- Tych kilkadziesiąt dni walki uczyniły ze Lwowa dzielnego żołnierza, dlatego ja, jako Naczelny Wódz, który ma za zadanie odznaczać najdzielniejszych wśród dzielnych, najwaleczniejszych wśród walecznych z całą sumiennością, a zarazem z uczuciem szczęścia rozstrzygnąłem, że mogę dać zbiorowemu żołnierzowi, miastu waszemu, najwyższą odznakę wojskową. Jako najstarszy kawaler orderu Virtuti Militari wznoszę toast – miasto Lwów, kawaler orderu Virtuti Militari niech żyje! - przemawiał 22 listopada 1920 roku Józef Piłsudski.

Virtuti Militari jest najstarszym orderem wojskowym przyznawanym na świecie do chwili obecnej. Pomysł ustanowienia odznaczenia za zasługi wojenne zrodził się w trakcie trwającej od 18 maja 1792 roku wojny polsko-rosyjskiej. Inicjatorem był król Stanisław August.

Lwów, aż do drugiej wojny światowej, pozostawał jedynym polskim miastem odznaczonym orderem Virtuti Militari. Następnym stała się – za swą niezłomność i bohaterstwo w walkach – Warszawa. Orderem Wojennym odznaczono około 26 tysięcy osób.

mk

Czytaj także

Niepodległa Polska. Wolność po 123 latach

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 06:00
– 10 i 11 listopada powiały nad Warszawą sztandary polskie. Kto owych dni nie przeżył w stolicy, ten nie wie, co oznacza radosny szał zwycięstwa i wolności upojonego narodu – wspominał Kajetan Morawski, uczestnik wydarzeń z 1918 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Obrona Lwowa. "Poszli do walki jak w taniec"

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2023 05:40
Walki polsko-ukraińskie o Lwów rozpoczęły się 31 października 1918 roku. Bohaterską kartą zapisała się ochotnicza młodzież gimnazjalna, tzw. "Orlęta lwowskie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jurek Bitschan. Najmłodszy obrońca Lwowa

Ostatnia aktualizacja: 21.11.2023 05:45
Bez wiedzy rodziców dołączył do polskich oddziałów walczących z Ukraińcami o miasto. Zginął w czasie walk na Cmentarzu Łyczakowskim 21 listopada 1918 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tu leżą słynni Polacy. Najważniejsze polskie nekropolie

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2023 05:57
Leżą na nich doczesne szczątki koronowanych głów i przywódców narodu, najwybitniejszych artystów i polityków. Najsłynniejsze rodzime cmentarze są nie tylko miejscem pochówku, ale też niezwykłym pomnikiem polskiej historii i świadectwem naszej tożsamości. 
rozwiń zwiń