Łazienka była niewielka, ale schludna. Łączyła się bezpośrednio z sypialnią, w której stało tylko łóżko, stolik nocny i krzesło - taką celę przygotowali ubecy dla aresztowanego kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Komuniści, z obawy przed masowymi pielgrzymkami, postanowili przenosić duchownego co kilka miesięcy w nowe miejsce, kardynał już 12 października znalazł się w Stoczku Warmińskim.

Prymas Stefan Wyszyński- zobacz serwis specjalny

"Gdy będę w więzieniu, a powiedzą Wam, że Prymas zdradził sprawy Boże - nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas ma nieczyste ręce - nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas stchórzył - nie wierzcie. Gdy będą mówili, że Prymas działa przeciwko Narodowi i własnej Ojczyźnie - nie wierzcie. Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, co czynię dla Kościoła, czynię dla niej" - to słowa kardynała z 25 listopada 1953 r.

Kulisy aresztowania Prymasa Tysiąclecia ujawnił na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, zbiegły na Zachód wysoki funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, ppłk Józef Światło:

- Jak wszystkie decyzje w sprawie polityki kościelnej w Polsce, tak i ta decyzja zapadła w Moskwie. Bolesław Bierut i Franciszek Mazur odpowiedzialny w Biurze Politycznym za walkę z kościołem pojechali jeszcze za życia Stalina po instrukcje. W rozmowie Bierut nalegał na natychmiastowe aresztowanie kardynała, ale Stalin stwierdził, że czas jeszcze na to nie nadszedł - relacjonował Światło.

Prymas Polski został aresztowany po śmierci radzieckiego przywódcy. Operację przeprowadził XI Departament w MBP. Czuwał nad nią sam szef resortu Stanisław Radkiewicz. O miejscu pobytu kardynała wiedzieli tylko nieliczni dygnitarze partyjni. - Jest to taki pacjent, którego nie można trzymać dłużej w jednym miejscu, bo zaczęłyby się procesje i pielgrzymki - mówił wiceminister bezpieki, gen. Konrad Świetlik.

Cela Prymasa Stefana Wyszyńskiego

Klasztor w Rywałdzie został tak przygotowany, by pilnujący duchownego strażnicy mogli śledzić każdy jego ruch, wszędzie pozakładano podsłuchy. - Na lewym skrzydle korytarza dwie cele oraz łazienka przeznaczone były dla kardynała. Sąsiednią celę miał zająć ksiądz, a następną zakonnica. Oboje byli oczywiście agentami bezpieki – dzielił się swymi rewelacjami na antenie Rozgłośni Polskiej RWE Józef Światło. Nieliczni mieszkańcy Rywałdu zostali przesiedleni. Oprócz muru klasztor został otoczony ogrodzeniem z drutu kolczastego.

O polityce władz komunistycznych wobec Kościoła na początku lat 50. mówił prof. Wojciech Roszkowski w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej" nadanej w Polskim Radiu w 1997 roku. W programie została przytoczona wypowiedź Józefa Cyrankiewicza.

- Rząd będzie z całą skrupulatnością strzegł wolności religii, praktyk religijnych, działalności charytatywnej, ale rząd nie dopuści, ażeby pod tą przykrywką odbywała się krecia robota mobilizowania i popierania elementów nieprzejednanie wrogich wobec państwa ludowego - stwierdził ówczesny premier.

Dlaczego doszło do aresztowania prymasa? - Kardynał Wyszyński stał się duchowym i moralnym przywódcą całego narodu polskiego - relacjonował ppłk Józef Światło. - Nieugięta postawa kardynała w obronie wiary katolickiej i społeczeństwa stanowiła nieprzezwyciężoną przeszkodę dla zamierzeń komunistów.

Władze PRL celu jednak nie osiągnęły. 28 października 1956 roku władze komunistyczne uwolniły prymasa Stefan Wyszyński. Prymas wrócił do Warszawy. Autorytet kardynała Stefana Wyszyńskiego wzrósł, w opinii społeczeństwa stał się męczennikiem za wiarę i kościół.

Dni żałoby

Od 28 do 31 maja 1981 roku w kraju obowiązywała żałoba narodowa. W niedługim czasie po nadaniu informacji o śmierci Prymasa Tysiąclecia do Warszawy zaczęły napływać depesze kondolencyjne z całego kraju i świata. Jego pogrzeb stał się ogólnonarodową manifestacją - wśród niosących trumnę był Zbigniew Bujak, ówczesny przywódca mazowieckiej Solidarności. Od 1 czerwca 1987 roku prymas Wyszyński spoczywa w specjalnie dla niego wzniesionej kaplicy.

- Polska żegna bohatera nie w koronie, nie w generalskim mundurze, lecz w kapłańskiej sutannie. Żegnamy tego, który odniósł największe zwycięstwo w XX wieku, chociaż jego jedyną bronią był krzyż, jedyną siłą wiara, jedynym wojskiem bezbronny, lecz wierny polski lud - mówił Jan Nowak-Jeziorański, były dyrektor Radia Wolna Europa.

Na czele Kościoła

Po śmierci prymasa Augusta Hlonda w 1948 roku został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim oraz prymasem Polski. 12 stycznia 1953 roku papież włączył go do Kolegium Kardynalskiego.

- O tym, jak przyjęły go ówczesne władze, świadczy fakt, że kiedy jechał na ingres, to działy się dziwne rzeczy. Na jezdni były rozsypane gwoździe, trzeba było trzy razy zmieniać dętki - mówił ks. prałat Bronisław Piasecki, osobisty sekretarz prymasa.

W okresie komunistycznych represji wobec Kościoła i społeczeństwa bronił chrześcijańskiej tożsamości narodu. Był inicjatorem politycznego ułożenia stosunków z władzami państwa. W 1950 roku doszło do podpisania porozumienia regulującego stosunki państwo - Kościół. Rząd gwarantował m.in. nauczanie religii w szkołach oraz istnienie KUL i wydziałów teologicznych w Krakowie i Warszawie. Kościół zobowiązał się wezwać duchowieństwo do poszanowania władzy i do współpracy nad odbudową kraju i popierać wszelkie wysiłki zmierzające do utrwalenia pokoju. Porozumienie było ze strony Kościoła bardzo daleko idącym kompromisem, a prymas poddany został ostrej krytyce.

Jak mówił ks. prałat Bronisław Piasecki, pojawiały się zarzuty, że prymas Polski umawia się z władzą komunistyczną. - To porozumienie dało szansę na to, że Kościół nie został zdemontowany od wewnątrz - dodał.

Non possumus!

Po trzech latach okazało się jednak, że i taki kompromis władzom komunistycznym nie wystarcza. Gdy rząd zdecydował się na jawną już ingerencję w wewnętrzne życie Kościoła i zasady obsadzania stanowisk, gdzie premier miał ustanawiać biskupów, a wojewoda proboszczów, biskupi polscy wystosowali list, będący odpowiedzią na politykę rządu. 21 maja 1953 roku kardynał Stefan Wyszyński wysłał do Bolesława Bieruta memoriał "Non possumus", będący odpowiedzią Episkopatu na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom.

Po publicznym ujawnieniu przez prymasa treści listu, we wrześniu 1953 roku Wyszyński został aresztowany. Do 1956 roku był internowany w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. Warunki, w jakich był przetrzymywany (wilgoć i zimno), spowodowały, że prymas głęboko podupadł na zdrowiu.

Millenium

Podczas uwięzienia opracował program odnowy życia religijnego w Polsce, zawarty w idei Jasnogórskich Ślubów Narodu. Przygotował także założenia Wielkiej Nowenny przed obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski. Ważnym elementem Nowenny była peregrynacja kopii obrazu jasnogórskiego po parafiach w całej Polsce. Władze reagowały na peregrynację szykanami - także o charakterze administracyjnym.

Przebaczamy...

W 1965 roku Episkopat Polski pod kierunkiem prymasa Wyszyńskiego wystosował słynne orędzie do biskupów niemieckich, wzywające do pojednania. Ostre reakcje władz PRL wywołały słowa orędzia: "Udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie". Spowodowało to nagonkę komunistów na biskupów i prymasa.

Kardynał Wyszyński uczestniczył we wszystkich sesjach Soboru Watykańskiego II. Odegrał bardzo znaczącą rolę w organizacji struktur kościelnych na Ziemiach Zachodnich i Północnych, doprowadzając w 1972 roku do utworzenia tam diecezji. Prymas Tysiąclecia zdecydowanie i stanowczo przeciwstawiał się marksistowskiej koncepcji życia społecznego, bronił godności i praw człowieka, dążył do moralnego odrodzenia społeczeństwa.

Po stronie robotników

Po masakrze robotników na Wybrzeżu w 1970 roku mówił: "Wasz ból jest naszym wspólnym bólem. Gdybym mógł w poczuciu sprawiedliwości i ładu wziąć na siebie odpowiedzialność za to, co się ostatnio stało w Polsce, wziąłbym jak najchętniej. Bo w narodzie musi być ofiara okupująca winy narodu". Prymas dodawał zarazem otuchy i wierzył, że przyjdą inni ludzie i nowy czas.

W latach 1980-1981 pełnił rolę mediatora między Solidarnością a władzami. Wspierał i chronił przed zagrożeniami rodzącą się "S" (w sierpniu 1980 roku wygłosił kazanie odczytywane jako sugestia zakończenia strajku w stoczni. Według historyków prymas obawiał się wówczas sowieckiej interwencji).

Sługa Boży

Proces beatyfikacyjny kardynała Wyszyńskiego na szczeblu diecezjalnym rozpoczął się 20 maja 1983 roku. W tym czasie odbyło się 289 sesji, w ramach których przesłuchano 59 świadków. Etap rzymski procesu rozpoczął się z inicjatywy papieża Jana Pawła II 29 maja 1989. Od tego momentu Prymasowi Tysiąclecia przysługuje tytuł Sługi Bożego.

3 października 2019 roku papież Franciszek zatwierdził dekret o cudzie dokonanym za wstawiennictwem kardynała Stefana Wyszyńskiego i tym samym otworzył drogę do jego beatyfikacji, która odbędzie się 7 czerwca 2020 roku.

Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w miejscowości Zuzela nad Bugiem. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie i Łomży wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku, gdzie 3 sierpnia 1924 roku został wyświęcony na kapłana.

Tableau rocznika święceń 1924 – na samym dole, drugi od lewej ks. Stefan Wyszyński

Stefan Wyszyński był profesorem prawa kanonicznego i socjologii w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w podwarszawskich Laskach. Był wtedy kapelanem formacji Armii Krajowej i szpitala powstańczego w Laskach. Po zakończeniu wojny został rektorem Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. W marcu 1946 roku został biskupem lubelskim, a sakrę biskupią przyjął 12 maja tego samego roku na Jasnej Górze. W swoim herbie biskupim umieścił słowa "Soli Deo" (Jedynemu Bogu).

mk/im

Pochodził z wielodzietnej rodziny, jako 12-latek wyjechał do Turynu, gdzie trafił pod skrzydła ks. Jana Bosko. Już 4 lata później zaciągnął się w szeregi duchownych synów swojego nauczyciela i został salezjaninem. 23 września 1905 roku otrzymał w Krakowie święcenia kapłańskie. Jego przyjaciel, papież Pius XI powierzał mu kolejne zadania. Najpierw został biskupem diecezji katowickiej, a później rozpoczął posługę w Poznaniu - stolicy Arcybiskupów Gnieźnieńsko-Poznańskich. Tym samym 24 czerwca 1926 roku został prymasem Polski. 

Wojenna tułaczka

Wojna stała się osobistą tragedią prymasa Hlonda. Na prośbę prezydenta udał się do stolicy, nie spodziewając się tak szybkiego zajęcia Poznania i braku możliwości powrotu do archidiecezji. 10 września 1939 roku podczas nalotu na stację kolejową w Siedlcach został ranny. Cztery dni później przekroczył granicę Polski. Początkowo przebywał w Rumunii, gdzie Ignacy Mościcki rozważał jego kandydaturę na prezydenta. Prymas, który nigdy nie chciał mieszać się w sprawy polityczne, odmówił. Udał się do Watykanu, by u boku Piusa XI bronić sponiewieranego narodu polskiego.

– Od Piotrowej stolicy (…) zasyłam Ci w tej godzinie tragicznej, Polsko najdroższa, swe tęskne pozdrowienie prymasowskie, wyrazy najgłębszego podziwu i umiłowania – pisał kardynał do rodaków w czasie wojny. – Hołd składam niezrównanej armii, która bijąc się za Polskę i o Boga w Polsce, z walecznością bez przykładu w dziejach, morzem szlachetnej krwi przelanej, stwierdziła przed światem prawa narodu do niepodległości i religijnych swobód.

Prymas Hlond tworzy listy zbrodni wojennych, a jego raport o sytuacji i prześladowaniu Kościoła w Polsce odbija się echem na całym świecie. 9 czerwca 1940 roku, w przeddzień deklaracji Mussoliniego o przystąpieniu do wojny, Hlond wyjechał do Francji.

– Rząd faszystowski niby nie interesował się obecnością prymasa Polski, ale jednak istnieją dowody w różnych archiwach w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Rzymie, gdzie można zauważyć, że był kontrolowany – wyjaśniał w audycji Polskiego Radia historyk dr Witold Zahorski.

Aż do 6 kwietnia 1943 przebywał w Lourdes, gdzie informował przywódców Zachodu o sytuacji w okupowanej Polsce. Prymas wciąż był przekonany, że tułaczka ta nie potrwa długo. Niestety w lutym 1944 roku został aresztowany przez Gestapo. Odzyskał wolność w kwietniu 1945 roku.

– On zawsze uważał, że jego miejsce jest w Polsce (…), więc po wojnie musiał wrócić do kraju – stwierdził dr Witold Zahorski w audycji "Biografie niezwykłe". – Na pewno zastanawiał się nad tym, rząd w Londynie chciał go namówić, by pozostał na Zachodzie.

Powrót na polską ziemię

- Wierzył w Polskę - mówił o swoim poprzedniku w homilii, w 16. rocznicę śmierci Augusta Hlonda, prymas Stefan Wyszyński. - I dlatego też na progu tych nowych czasów, doświadczony w więzieniach śpieszył do Polski. Nie znał żadnej przeszkody i żadnej trudności. (…) Wiedział, gdzie jego miejsce i dlatego przez wiele granic krajów, wśród zgliszcz, zniszczonych dróg, zerwanych mostów, podążał, by stanąć na miejscu.

20 lipca 1945 prymas August Hlond wraca w końcu do ukochanej Ojczyzny, gdzie witają go tłumy wzruszonych rodaków. Władze komunistyczne lubiły podkreślać, że Prymas po prostu uciekł z kraju.

- To jest postać w pewnym sensie tragiczna - mówił o losie prymasa dr Witold Zahorski. - On nie wiedział, co ze sobą zrobić. Miał związane ręce. 

8 września 1946 prymas August Hlond wraz z całym Episkopatem w obecności miliona Polaków, na Jasnej Górze, dokonał aktu poświęcenia kraju Niepokalanemu Sercu Maryi.

- Widział nie tylko to, co się wówczas działo, on widział przyszłość - wspominał prymasa Hlonda kardynał Stefan Wyszyński. - On dla niej (Polski -przyp. red.) pracował i przed wojną, i po wojnie.

Przez trzy lata po powrocie do kraju duchowny odbudowywał polski Kościół. Na odzyskanych Ziemiach Zachodnich stworzył pięć apostolskich wikariatów, pokrywając cały ten obszar siecią jednostek parafialnych. Przeniósł siedzibę prymasowską z Poznania do Warszawy, gdzie sam stanął na czele tej metropolii.

- Wiedział, że Polska jest jedna i ma swój dalszy ciąg, że ta powojenna jest tą samą, która korzenie swoje zapuściła dawno przed historycznymi czasami mieszkowymi w polskim gruncie, że to jest ta sama Polska, chociaż nie taka sama - dostrzegał wizję prymasa Hlonda kardynał Stefan Wyszyński.

Prymas August Hlond zmarł 22 października 1948 roku, w wieku 67 lat, nie kończąc swego dzieła odbudowy Kościoła w Polsce. Jego rola w polskim Kościele, choć ważna, została przyćmiona przez zasługi jego następcy Prymasa Tysiąclecia – kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ciało kard. Augusta Hlonda spoczywa w kaplicy św. Jana Chrzciciela w katedrze św. Jana w Warszawie. Od 1992 roku trwa jego proces beatyfikacyjny.

mb

14 maja 1867 roku urodził się Adam Stefan Sapieha.

- Sapieha nie tylko był wielkim hierarchą Kościoła, nie tylko arystokratą z pochodzenia, ale też arystokratą ducha – mówił na antenie Polskiego Radia filmowiec Tadeusz Szyma.

Droga do kapłaństwa

Adam Stefan Sapieha przyszedł na świat w Krasiczynie. Droga do kapłaństwa prowadziła przez długoletnie studia, z początku wcale nie teologiczne, a prawnicze. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem przeniósł się do Wiednia, gdzie kontynuował naukę. Prawdopodobnie podczas pobytu w Lille we Francji poczuł powołanie i wstąpił na drogę duchowną. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1893 roku z rąk księcia biskupa Puzyny.

Najbliższy współpracownik papieża

Przez ponad 5 lat przebywał w Watykanie, gdzie bardzo cenił go ówczesny papież Pius X. Występował jako rzeczoznawca do spraw Kościoła polskiego pod zaborem rosyjskim.

- To była długa tradycja rodzinna. Misja ofiarnego patriotyzmu to była tradycja kilku pokoleń i Adam Stefan Sapieha był bardzo zaangażowany w sprawy związane z dążeniem do odzyskania niepodległości – mówił Tadeusz Szyma, autor filmu o kardynale.

Dużo jeździł, kontaktował się z wieloma ludźmi. Interesowały go sprawy emigrantów polskich, a także wygnańców syberyjskich. W roku 1906 po studiach w Rzymie, mając wszechstronne przygotowanie prawnicze, teologiczne i dyplomatyczne, został tajnym kamerdynerem papieża Piusa X. Był właściwie jego najbliższym współpracownikiem.

Pobyt w Krakowie

W 1911 roku cesarz Franciszek Józef mianował go biskupem diecezjalnym katedry w Krakowie, gdzie spędził następne 40 lat.

- Był to czas niesłychanie owocnych i ogromnie wielostronnych działań duszpasterskich, społecznych, obywatelskich, patriotycznych, charytatywnych, a także politycznych – wymieniał filmowiec. – Był krótko posłem na Sejm Galicyjski.

W trakcie I wojny światowej stał się wielkim jałmużnikiem, ściągając z całego świata pomoc dla głodnych i ubogich. Jego książęco-biskupi komitet pomocy dla dotkniętych klęską wojny wybudował szpitale w Zakopanem i Witkowicach.

- To były straszne, trudne czasu głodu, epidemii, wielkich migracji ludności – mówił Tadeusz Szyma - trzeba było nieść ludziom bardzo konkretną pomoc, którą Sapieha potrafił zorganizować i swoim autorytetem nadać jej wielką rangę.

Okres międzywojenny

Duże znaczenie dla organizacji Kościoła w Polsce miało nominowanie Sapiehy na arcybiskupa i metropolitę krakowskiego w 1926 roku. Podniosło to rangę ogromnie zasłużonej diecezji krakowskiej.

Po zamachu majowym kardynał otwarcie manifestował poglądy antysanacyjne, sprzeciwiając się m.in. więzieniu przeciwników politycznych w twierdzy brzeskiej. W czerwcu 1937 roku zasłynął z nieprzejednanej postawy wobec władz w czasie sporu o przeniesienie trumny z ciałem Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda pod Wieżę Srebrnych Dzwonów.

Głowa Kościoła w Polsce

W czasie II wojny światowej jego wielki autorytet, który miał nawet u okupantów, sprawił, że jego polityczne interwencje u gubernatora Hansa Franka były mocnym głosem przeciwko zbrodniom hitlerowców w Polsce. Sapieha pisał memoriały informujące papieża Piusa XII o sytuacji pod okupacją, ale podejmował też konkretne działania. Wspierał Radę Główną Opiekuńczą, siedziba arcybiskupia była azylem dla walczących z Niemcami. Bronił też Żydów i wstawiał się za aresztowanymi duchownymi.

- Organizował duszpasterstwo na terenie III Rzeszy, dla około 2 mln Polaków wywiezionych na roboty przymusowe. Wysyłał paczki do obozów koncentracyjnych – przypominał Szyma w audycji red. Sławomira Szofa.

W tym czasie zbiegły się też losy Sapiehy z Karolem Wojtyłą, który był uczestnikiem tajnego podziemnego seminarium w domu biskupów na ul. Franciszkańskiej. Po tym spotkaniu nawiązała się silna więź między oboma kapłanami. Kardynał Sapieha był w pewnym sensie wychowawcą i ojcem duchowym przyszłego papieża.

18 lutego 1946 papież Pius XII, po latach oczekiwań, powołał Adama Sapiehę w skład kolegium kardynalskiego. Do Rzymu pojechał człowiek, który de facto przez lata pełnił rolę przywódcy Kościoła w okupowanym kraju pod nieobecność prymasa Augusta Hlonda.

Stalinizm

W czasach stalinowskich cieszył się ogromnym autorytetem ze względu na postawę podczas wojny oraz po jej zakończeniu, gdy upominał się o aresztowanych i apelował o zaprzestanie represji. Znamienne jest, że póki Sapieha żył władze komunistyczne nie odważyły się najść kurię krakowską i aresztować księży, co zrobiono dopiero po jego śmierci.

Ze względu na nieugiętą postawę wobec nazistów i komunistów zyskał miano "Księcia Niezłomnego". Zmarł 23 lipca 1951 w Krakowie. Pogrzeb, któremu przewodniczył prymas Stefan Wyszyński, zgromadził niezliczone tłumy.

mjm

Proces miał dwa główne cele. Po pierwsze chodziło o skompromitowanie Kościoła Katolickiego w Polsce i przedstawienie go jako instytucji działającej dla wrogich państwu sił, po drugie: o kompromitację środowisk emigracyjnych, z które miały zlecać kapłanom szpiegostwo.

Jedyna siła przeciw stalinizmowi

Państwo znajdowało się wówczas w szczytowym okresie stalinowskiego koszmaru, niepodległościowe podziemie zostało niemal doszczętnie rozbite, a jedyną organizacją, która była w stanie sprzeciwić się sowietyzacji Polski był właśnie Kościół Katolicki.

Prześladowania Kościoła

Kościół stał się celem ataków komunistycznej władzy. Bezpieka próbowała rozsadzić instytucję od środka insprując powstanie ruchu "księży patriotów". Gdy to zawiodło, władza skupiła się na brutalnych metodach. Represje dotykały zarówno szeregowych kapłanów, jak i biskupów, czego symbolem stały się: proces biskupa Czesława Kaczmarka oraz internowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego w 1953 roku.

Śmierć "księcia Niezłomnego", abp Adama Sapiehy w 1951 roku, ośmieliła władze do ataku na kurię krakowską. Ofiarą prześladowań padł bp Eugeniusz Baziak - najpierw więziony, później zmuszony do opuszczenia kurii.

Skompromitować emigrację

Po drugie władze chciały oczernić środowiska emigracyjne, zwłaszcza Radę Polityczną (namiastkę parlamentu na wychodźstwie), jako organizację sprzyjającą "zachodniemu imperializmowi" i budującą siatkę szpiegów na terenie komunistycznej Polski. Działał w niej zbiegły z Polski Jan Szponder, który nawiązał kontakt z byłymi współpracownikami z konspiracyjnej Narodowej Organizacji Wojskowej. Wśród nich był kapłan krakowskiej kurii, ksiądz Józef Lelita.

Nagonka

Procesowi księży z Karkowa towarzyszyła nagonka medialna na kurię. Główna propagandystka stalinizmu Wanda Odolska grzmiała na antenie Polskiego Radia: - W urzędach kurii preparowało się wywiadowcze raporty, które następnie poprzez szeregowych szpiclów rodzaju księdza Lelity, czy księży notariuszów, wysyłane były do centrali amerykańskiego wywiadu!

"Sprzymierzone z amerykańskim wywiadem wojennym watykańskie ekspozytury nienawidzą Polski" czy "Sprawa wygląda z pozoru paradoksalnie, ponieważ nasz ludowy rząd stwarza wszelkie warunki do swobodnego kultywowania wiary" - to kolejne tezy z przepełnionego fałszem felietonu Odolskiej.

 

Księża, po brutalnych przesłuchaniach, przyznali się do zarzucanych im czynów. Sąd skazał na karę śmierci Edwarda Chachlicę, Michała Kowalika i księdza Józefa Lelitę. Kary zamieniono na dożywocie. Podobną karę miał odbyć ks. Franciszek Szymonek. Notariusze Kurii - ks. Wit Brzycki i ks. Jan Pochopień - zostali skazani kolejno na 15 i 8 lat więzienia.

bm