Historia

Czwarta rocznica pożaru katedry Notre Dame w Paryżu

Ostatnia aktualizacja: 15.04.2023 05:30
To wydarzenie wstrząsnęło całym, nie tylko chrześcijańskim światem. 15 kwietnia 2019 roku wybuchł pożar w katedrze Notre Dame w Paryżu - jednej z najbardziej znanych świątyń na świecie, symbolu francuskiej stolicy. 
Odbudowa katedry Notre Dame w Paryżu (12.07.2021)
Odbudowa katedry Notre Dame w Paryżu (12.07.2021)Foto: PAP/Eliot Blondet/ABACAPRESS

Spłonęła drewniana konstrukcja stropu świątyni, której budowa rozpoczęła się jeszcze w XII wieku. Notre Dame zasłynęła m.in. dzięki powieści Victora Hugo "Dzwonnik z Notre Dame". To w jej murach w 1804 roku Napoleon Bonaparte koronował się na cesarza Francuzów.

Dach katedry zapadł się całkowicie, kiedy runęła XIX-wieczna iglica umieszczona w centralnym punkcie dachu. Ocalały natomiast boczne ściany, dwie wieże frontowe i trzy słynne rozety z umieszczonymi w nich witrażami. Uratowany został też skarbiec świątyni wraz z jej najcenniejszymi zabytkami i relikwiarzami, w tym z koroną cierniową oraz tuniką króla Ludwika IX Świętego.

notre dame 1200 shutterstock.jpg
Zobacz serwis specjalny portalu PolskieRadio24.pl: Notre Dame w ogniu

Ogień pojawił się w poprzecznej nawie świątyni około 18.20 i szybko objął strop, wieżę centralną i dach katedry. W akcji gaśniczej uczestniczyło bezpośrednio 400 strażaków, kolejnych 200 było w ekipie wspomagającej.

ZOBACZ: Notre Dame w ogniu. Zdjęcia i filmy >>>

Kościół ten to nie tylko perła architektoniczna gotyku, lecz również symbol katolickiej Francji. Nazwa "Notre Dame" oznacza bowiem "Nasza Pani" i odnosi się do Matki Boskiej. Ksiądz Olivier Ribadeau Dumas, rzecznik i Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Francji, mówił, że pożar katedry Notre Dame dotknął wspólnotę narodu francuskiego i jego osobiście.

- Myślę o dziękczynnym "Te Deum" po II wojnie światowej. Myślę o pogrzebach generała Charlesa de Gaulle'a i George'a Pompidou. Myślę także o tych momentach, kiedy odzywał się wielki dzwon. Dzwoni on podczas katastrof, które wprowadzają żałobę w naszym narodzie. Odzywał się po zamachach w Paryżu. Dzwonił po zabójstwie księdza Hamela. Nie wyobrażam sobie takiego momentu, w którym wielki dzwon katedry Notre Dame nie będzie mógł dzwonić - mówił duchowny w telewizji France Info.

Prof. Marek Walczak z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie tłumaczył natomiast, że katedra stanowi przykład stylu wczesnego gotyku 1. poł. XII wieku. - To jest nie tylko dzieło architektury, ale też dzieło rzeźby, malarstwa, bo witraże to przecież jedna z technik malarskich - mówił w Polskim Radiu.

Profesor zaznaczył również, że pożary są wpisane w historię sztuki. Jak mówił, większość wspaniałych gotyckich kościołów powstała na miejscu romańskich świątyń, które spłonęły. Natomiast sama Notre Dame na przestrzeni wieków bywała poddawana gruntownym renowacjom, i przekształceniom.

Posłuchaj
28:47 notre dame.mp3 Prof. Jerzy Miziołek i prof. Marek Walczak o katedrze Notre Dame w audycji "O wszystkim z kulturą" autorstwa Jakuba Kukli (PR2, 16.04.2019)

 

CZYTAJ: Słynna katedra, symbol chrześcijaństwa we Francji >>>

Wikariusz generalny archidiecezji paryskiej ksiądz Philippe Marsset mówił telewizji France 24, że widok katedry po pożarze sprawiał wrażenie jak po wojnie. Duchowny opowiadał, że strażacy pozwolili mu w nocy przez chwilę obejrzeć wnętrze świątyni. - Pierwsze wrażenie to tak, jakby było bombardowanie: była ogromna dziura w dachu i płomienie z palących się części dachu i ciemność wszędzie. Później strażacy wprowadzili robota, aby móc polać wnętrze kościoła i ten robot dał też światło. Wtedy zobaczyliśmy widok niezwykły i symboliczny: wielki złoty krzyż w głębi katedry oświetlony przez reflektor i obok kamienna figura Matki Bożej, która jest tam od lat, i która jest czczona przez wszystkich, którzy tu przychodzą się modlić. Bardzo symboliczne - mówił. 

pap notre dame 1200.jpg
Skarby Notre Dame. Zobacz, jakie relikwie i dzieła sztuki były w katedrze

Kontrowersje dotyczące odbudowy Notre Dame

Po tragedii prezydent Francji Emmanuel Macron zadeklarował odbudowę katedry Notre Dame i ogłosił międzynarodową zbiórkę pieniędzy na ten cel. Mocno nalegał również, aby na szczycie Notre Dame zbudować nowoczesną iglicę zamiast wiernej rekonstrukcji poprzedniej. Jednak po zdecydowanym sprzeciwie opinii publicznej i protestach konserwatorów zabytków podjęto decyzję o odbudowie wieży w jej pierwotnej formie. Prezydent Macron zobowiązał się, że odbudowa Notre Dame zostanie ukończona przed Igrzyskami Olimpijskimi w 2024 roku, których organizatorem będzie właśnie Paryż.

Brytyjski dziennik "The Daily Telegraph" pisał, że wewnątrz odbudowywanej katedry może dojść do licznych zmian w porównaniu ze stanem sprzed pożaru. Są plany, że państwo francuskie, które jest właścicielem katedry, ma usunąć z jej wnętrza znaki krzyża, konfesjonały, wszystkie inne dewocjonalia. Ich obecność w świątyni - jak czytamy - "może naruszać uczucia innych". W Notre Dame mają być prezentowane m.in. filmy o globalnym ociepleniu. 

Nową aranżację wnętrza najsłynniejszej europejskiej katedry skomentował Adam Borowski, szef warszawskiego klubu "Gazety Polskiej". - To przechodzi wszelkie pojęcie. Trudno to komentować. To jest jakieś zupełne szaleństwo lewackiego świata, żeby katedrę Notre Dame - perłę architektury chrześcijańskiej - po prostu obedrzeć z symboli religijnych. To jest coś niebywałego. (...) Nie wiem, do czego ten świat zmierza. Do jakiegoś kompletnego szaleństwa - ocenił w PolskimRadiu24.


Posłuchaj
04:27 notre dame borowski PR24_mp3 2021_12_01-14-40-50.mp3 Adam Borowski o planach odbudowy katedry Notre Dame w audycji "Temat dnia/Gość PR24" autorstwa Antoniego Trzmiela (PR24, 1.12.2021)

 

Z kolei francuski dziennik "Le Figaro" opublikował apel ponad stu osobistości, które sprzeciwiają się projektowi Paryża w sprawie zagospodarowania wnętrz katedry Notre-Dame. "W projekcie są między innymi przenośne ławki, oświetlenie, które zmienia kolor w zależności od pory roku, projekcje na ścianach" - wymienili autorzy deklaracji i wyrazili obawę, że projekt będzie przypominał nowoczesne widowiska kulturowe które - ich zdaniem - "są bardzo często mieszanką kiczu i głupoty".

PAP Według Janusza Janowskiego, prezesa Związku Polskich Artystów Plastyków, "płonące katedry" to znak naszych czasów. - Te wspaniałe kościoły płonące we Francji to zabytki klasy zerowej, najwspanialsze okazy - jak Notre-Dame w Paryżu - architektury gotyckiej. One mają przede wszystkim wielkie znaczenie dla kultury i mają wielką wymowę symboliczną. Potocznie mówi się przecież, że Francja była pierwszą córą Kościoła - stwierdził w Polskim Radiu.

Dr Elżbieta Bogaczewicz-Biernacka, konserwator Muzeum w Nieborowie i Arkadii, zwróciła z kolei uwagę na to, że pożary katedr we Francji przyczyniły się do wywołania dyskusji na temat zabezpieczeń i dbania o zabytki. - Decyzją senatu francuskiego będą odbudowane obie katedry - Notre-Dame i świątynia w Nantes. Ustawa o rozdzielności państwa od Kościoła przerzuciła obowiązek dbania o te zabytki właśnie na państwo. W przypadku tych katastrof środki będą pochodziły z funduszy państwowych i gminnych - podkreśliła rozmówczyni PR24. 
Posłuchaj
49:52 katedry PR24 2020.mp3 Franciszek Bojańczyk, dr Elżbieta Bogaczewicz-Biernacka i dr Janusz Janowski o pożarach świątyń i zabytkach w audycji "Aria czy barbaria? (PR24, 25.07.2020)
 
ag
Czytaj także

Odbudowa katedry Notre Dame. Prace wstrzymane z powodu koronawirusa

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2020 13:17
- Konstrukcja katedry Notre Dame w Paryżu jest stabilna - oceniła komisja ds. odbudowy świątyni zniszczonej przez pożar w 2019 r. Nie wiadomo jednak, kiedy wznowiona będzie rekonstrukcja. Od wstrzymania tydzień temu prac trwa na razie jedynie opracowywanie planów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kontrowersyjna przebudowa katedry Notre Dame. Jest opinia Komisji Dziedzictwa i Architektury

Ostatnia aktualizacja: 10.12.2021 13:31
"Dzieła międzynarodowych artystów mają prowadzić dialog z dziełami dawnych mistrzów" - mówi o planowanych zmianach we wnętrzu katedry diecezja paryska. "Politycznie poprawny Disneyland" - komentują media. Pozytywną opinię na temat odbudowy katedry Notre Dame wydali eksperci francuskiej Narodowej Komisji Dziedzictwa i Architektury (CNPA).
rozwiń zwiń
Czytaj także

W katedrze Notre Dame odkryto ołowiany sarkofag

Ostatnia aktualizacja: 16.03.2022 05:40
Podczas ostatnich prac archeologicznych przed rozpoczęciem odbudowy iglicy paryskiej katedry Notre Dame odkryto kilka grobów, pozostałość lektorium oraz ołowiany sarkofag datowany najpóźniej na XIV wiek. Przy świątyni kontynuowane są prace przygotowawcze do odbudowy po pożarze w 2019 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Polityka, praktyka i rzemiosło to zupełnie osobne sprawy". Konserwator dzieł sztuki o odbudowie katedry Notre-Dame

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2022 09:52
- Politycy zawsze obiecują na wyrost. Myślę, że słowa Macrona były powiedziane pod wpływem chwili, bez rozeznania stanu faktycznego, jaki był po pożarze, i tego, jak będzie wyglądała materia, statyka - powiedziała w Polskim Radiu 24 Elżbieta Bogaczewicz-Biernacka (główny konserwator Muzeum Nieborowa i Arkadii, konserwator dzieł sztuki). 
rozwiń zwiń