Historia

Jagiełło. Litwin, który obudził polski patriotyzm

Ostatnia aktualizacja: 01.06.2021 05:35
589 lat temu, 1 czerwca 1434 roku w Gródku pod Lwowem zmarł Władysław Jagiełło, król Polski i wielki książę litewski. Zasiadał na tronie przez 48 lat.
Władysław Jagiełło. Obraz Jana Matejki
Władysław Jagiełło. Obraz Jana MatejkiFoto: Saulyte/Wikimedia Commons/domena publiczna

Od czasów panowania Jagiełły znaczna część obywateli naszego kraju zaczęła traktować sprawy państwa tak, jakby były ich własnymi. Pod rządami tego króla Polska przeżyła też nieprawdopodobny rozkwit gospodarczy. Nasze produkty stały się potrzebne całej Europie.


Posłuchaj
15:24 Jagiełło spiżowy i żywy (fragment).mp3 Audycja Andrzeja Babuchowskiego o Władysławie Jagielle. (PR, 30.10.1976)

 

Fakty i mity o Jagielle

Negatywne oceny panowania Władysława Jagiełły płynęły z niedostatecznej wiedzy na jego temat. Na sposób postrzegania pochodzącego z Litwy władcy w znacznym stopniu wpłynęło to, co o Jagielle pisał niechętny całej dynastii Jagiellonów ówczesny historyk Jan Długosz.

Jakież to nieprawdziwe przekonania żywiono na temat twórcy unii polsko-litewskiej?

W oczach współczesnych sobie Polaków był między innymi płaczliwym pobożnisiem, który na wojnie wylewał łzy nad każdą przelaną kroplą krwi chrześcijańskiej. Prawda jest natomiast taka, że 25 lat swego życia poświęcił właśnie przygotowaniu wojny z Krzyżakami. Jako chrześcijanin świeżo nawrócony, a w dodatku oskarżany o nieszczerość w swojej nowej wierze, nie mógł rozpocząć wojny z Zakonem, instytucją kościelną, osłanianą z urzędu przez papieża i cesarza. Uderzenie na Krzyżaków przysporzyłoby mu wrogości całej zachodniej Europy.

Nieprawdą jest także, jakoby za czasów Władysława Jagiełły Polska rozpoczęła marsz na wschód, tracąc tym samym Pomorze i Śląsk. Król ten właśnie powstrzymał ów marsz, a ziemie pomorskie odzyskał, a nie stracił. Zarówno Śląsk, jak i Pomorze utraciła dynastia Piastów.

Bitwa
Bitwa pod Grunwaldem - obraz Jana Matejki. Fot. Wikipedia/domena publiczna

Triumfator w polityce, poległy w życiu osobistym

Prywatne oblicze polsko-litewskiego monarchy jest nam zupełnie nieznane. Wiadomo, że, o ile w polityce zagranicznej odnosił sukcesy, o tyle życie rodzinne stało się dla niego pasmem nieszczęść.

Ubierał się przeważnie na szaro lub czarno, bo stale przeżywał żałobę po kimś. Pochował trzy żony, dwie córki i jednego z trzech synów. Ponadto przeżył dziesięciu braci, z których dwaj zostali otruci. Gdy umierał, nie było już przy nim nikogo z tych, których kochał.


Posłuchaj
19:15 Król Władysław Jagiełło.mp3 Audycja Elizy Bojarskiej z cyklu "Królowie polscy" poświęcona Władysławie Jagielle. (PR, 28.07.1979)

 

Najdłuższe rządy w dziejach Polski

Władysław Jagiełło urodził się prawdopodobnie w roku 1362. W latach 1377-1381, zgodnie z wolą ojca, Olgierda, panował jako wielki książę Litwy. Pragnął chrystianizacji swego kraju, bo zdawał sobie sprawę, że krok ten wytrąci broń z ręki Krzyżakom, utrzymującym, że siedzą na terenach nadbałtyckich po to, by nawracać Litwinów na wiarę chrześcijańską. Formalnie wybrano Jagiełłę na króla Polski już w roku 1386, wtedy też został ochrzczony.

Po zawarciu (w tym samym roku) unii z Polską przyjął chrzest ponownie, a trzy dni później poślubił zasiadającą na polskim tronie Jadwigę Andegaweńską. Również w roku 1386, w katedrze wawelskiej, odbyła się koronacja Jagiełły. Był jednym z najdłużej panującym z władców Europy – okres jego rządów wynosił 48 lat.

im

Czytaj także

Grunwald 1410. Bitwa krwawa i ryzykowna

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2023 06:00
- Wino spływało na trupy poległych, których na miejscu obozu było wiele i widziano, jak zmieszane z krwią zabitych ludzi i koni płynęło czerwonym strumieniem aż na łąki wsi Stębarka - pisał o zwycięstwie Jan Długosz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław III Warneńczyk. Został królem jako 10-latek

Ostatnia aktualizacja: 25.07.2022 05:35
587 lat temu został koronowany na króla Polski Władysław Warneńczyk. Władca zginął w bitwie z Turkami pod Warną. Ale czy na pewno? 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Unia w Krewie. Początek dziejów polsko-litewskich

Ostatnia aktualizacja: 14.08.2023 05:30
14 sierpnia 1385 roku w Krewie na Litwie doszło do podpisania aktu unii polsko-litewskiej. Dokument regulował stosunek Korony Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jadwiga Andegaweńska. "Wzór dla ówczesnych kobiet"

Ostatnia aktualizacja: 17.07.2023 05:40
- Jadwiga odchodziła w opinii świętości. Nie pozostawiła po sobie spektakularnych cudów, niemniej stanowiła wzór do naśladowania dla ówczesnych kobiet chrześcijańskiego świata – podsumował prof. Jerzy Besala. 624 lata temu w wieku 25 lat, zmarła Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski. 
rozwiń zwiń