Historia

W którym kraju rozpoczęła się czarna śmierć? Oto ustalenia naukowców

Ostatnia aktualizacja: 22.06.2022 05:40
Najnowsze badania dowiodły, że epidemia dżumy, która zdziesiątkowała ludność Europy w XIV wieku, rozpoczęła się na terenie Kirgistanu. Potwierdziła to analiza DNA szczątków ofiar zarazy. 
XIV-wieczne malowidło Pierarta dou Tielta, przedstawiające chowanie ofiar czarnej śmierci
XIV-wieczne malowidło Pierarta dou Tielta, przedstawiające chowanie ofiar czarnej śmierciFoto: Wikimedia Commons

W połowie XIV wieku czarna śmierć rozprzestrzeniała się w Europie, Azji i północnej Afryce. Ta najbardziej śmiercionośna epidemia w dziejach pochłonęła życie co najmniej kilkudziesięciu milionów osób.

Badacze podejrzewają, że czarna śmierć rozprzestrzeniała się drogami handlowymi, ale dotychczas nie było wiadomo, w którym miejscu się rozpoczęła.

- Ustaliliśmy dokładne źródło epidemii, co jest naprawdę ważne – powiedział w rozmowie z brytyjskim dziennikiem "The Guardian" prof. Johannes Krause z Instytutu Maxa Plancka w Lipsku w Niemczech. – Odnaleźliśmy protoplastę nie tylko czarnej śmierci, ale też większości szczepów dżumy, które krążą dziś po świecie.

Międzynarodowy zespół badaczy postanowił zająć się zagadką pochodzenia czarnej śmierci, gdy dr Philip Slavin dokonał interesującego odkrycia w Kirgistanie. Ostatnie badania historyka z szkockiego Uniwersytetu w Stirling wykazały nagły wzrost liczby zgonów w latach 30. XIV wieku wśród osób pochowanych na dwóch cmentarzach niedaleko jeziora Issyk-kul. Pośród 467 grobów datowanych na lata 1248-1345 118 pochodziło z roku 1338 lub 1339. Na niektórych nagrobkach znajduje się informacja, że przyczyną śmierci była "mawtānā", co w języku syryjskim oznacza "zaraza".

Czytaj także:

Zaraza Justyniana. Czy epidemia zniszczyła antyczną cywilizację?

"Od powietrza, głodu, ognia i wojny..." - epidemie w Polsce na przestrzeni wieków

Następnie śledztwo przejęli specjaliści od DNA, między innymi prof. Krause i dr Maria Spyrou z Uniwersytetu w Tübingen w Niemczech. Wyodrębnili oni materiał genetyczny z zębów siedmiu różnych osób, które zostały pochowane na wspomnianych cmentarzach. W zębach trzech osób znajdowało się DNA Yersinia pestis, bakterii, która powoduje dżumę.

Pełna analiza genomu bakterii wykazała, że był to bezpośredni protoplasta szczepu dżumy, który osiem lat później dotarł do Europy i doprowadził do śmierci - w ciągu następnej dekady - prawdopodobnie ponad połowę populacji kontynentu.

W ostatnim czasie naukowcy odkryli kolejny szczep dżumy, w tym samym regionie, wśród gryzoni. Jest on bardzo podobny do tego, który przyniósł czarną śmierć.

Dżuma istnieje w dalszym ciągu i, tak jak dawniej, jest bardzo niebezpieczna. Jednak poprawa higieny i, co za tym idzie, unikanie niebezpiecznych szczurzych pcheł zapobiega kolejnym śmiertelnym plagom tej choroby. 

"The Guardian"/th

Czytaj także

57 lat temu Wrocław zatakowała czarna ospa

Ostatnia aktualizacja: 19.09.2020 05:45
Miasto zostało na kilka tygodni odcięte od reszty kraju. Blokada Wrocławia trwała 95 dni. Została odwołana 19 września 1963 roku. Był to ostatni przypadek czarnej ospy, jaki odnotowano w Polsce. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najstarszy mężczyzna świata: "hiszpanka" była gorsza od koronawirusa

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2020 17:36
Niemal 112-letni Brytyjczyk Bob Weighton, który od 16 dni jest najstarszym mężczyzną świata, przyznał, że jest zaniepokojony epidemią koronawirusa. Dodał jednocześnie, że epidemia grypy z lat 1918-1919 była gorsza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Historia chorób zakaźnych. Najtragiczniejsza była dżuma, czyli "czarna śmierć"

Ostatnia aktualizacja: 17.03.2020 06:00
Historia epidemii zna wiele przypadków, w których możliwe byłoby ograniczenie liczby ofiar. Przykład grypy "hiszpanki" sprzed stu lat pokazuje, że gdyby ludzie solidarnie stosowali się do zaleceń i unikali dużych skupisk, możliwe byłoby zmniejszenie ofiar pandemii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Czarna śmierć". Stosowaliśmy zasadę #zostańwdomu już w średniowieczu. Dlaczego Polska ucierpiała mniej od innych państw Europy?

Ostatnia aktualizacja: 01.04.2020 14:00
Na mapie czternastowiecznej Europy opanowanej przez epidemię Królestwo Polskie było najprawdopodobniej zieloną wyspą, a Jan Długosz konfabulował, pisząc o zarazie. Potwierdzają to najnowsze badania polskich naukowców.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najsłynniejsza ofiara średniowiecznej epidemii? Naukowcy przypuszczają, że "czarna śmierć" zabiła Czyngis-chana.

Ostatnia aktualizacja: 15.02.2021 05:50
Zespół badaczy, którego członkiem jest polski antropolog, stawia tezę, że jednego z największych zdobywców w historii zabiła dżuma.
rozwiń zwiń