Historia

Południk zerowy wyznaczono w głosowaniu

Ostatnia aktualizacja: 13.10.2022 05:30
138 lat temu, 13 października 1884 roku, ustanowiono w drodze głosowania południk zerowy przebiegający przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich.
Królewskie obserwatorium w Greenwich
Królewskie obserwatorium w GreenwichFoto: Aerial-motion/Shutterstock

Obserwatorium to zostało zbudowane w 1675 roku przez króla Karola I i miało służyć pomiarom astrometrycznym niezbędnym w nawigacji w żegludze dalekomorskiej. Jak ustalono, od tego południka liczy się długość geograficzną i tak określa się kierunek w ramach 180 stopni na wschód bądź zachód od południka "zero" jako długość wschodnią lub zachodnią. Jednak by tak się stało, międzynarodowe gremia musiały zgodzić się na takie rozwiązanie. Właściwe głosowanie odbyło się 13 października 1884 roku na specjalnej Międzynarodowej Konferencji Meridian w Waszyngtonie.

Konferencję zwołał prezydent USA Chester A. Arthur. Zebrano 41 delegatów z 25 krajów by mogli oni dojść do porozumienia odnośnie przebiegu tego południka. Trzeba wiedzieć, że wcześniejsze traktowanie tej "zerowej" wartości w różnych krajach było traktowane i umieszczane na narodowych mapach "lokalnie", bo każdy chciał mieć "swój własny południk zerowy".

22 października 1884 roku przyjęto właściwą uchwałę. Opóźnienie spowodowała Francja, która wstrzymała się od głosu uważając tzw. "południk paryski" za zerowy. Jej przedstawicie, w drodze negocjacji, zgodzili się jednak na używanie południka Greenwich alternatywnie dla preferowanych przez siebie wartości. Czynili tak jeszcze przez kilka dziesięcioleci. Warto też wiedzieć, że oficjalnie stwierdzono w końcowych dokumentach, że południk Greenwich został wybrany prawie jednogłośnie ze względu na swoją popularność, co było istotne kartografów, bo większość map już wcześniej stosowało właśnie ten punkt odniesienia.

Dalsze działania związane z południkiem "zero" skupiały się na utworzeniu specjalnych 24 stref czasowych dla kuli ziemskiej. Z każdym stopniem długości geograficznej czas zmienia się o 4 minuty - innymi słowy: słońce góruje nad kolejnymi południkami w odstępach czterech minut, więc co południk należałoby zmieniać ustawienie zegarka. Dla ułatwienia wprowadzono strefy czasowe, w których operuje się czasem umownym. W ten sposób doszło do podziału kuli ziemskiej na obejmujące 15 południków strefy, w obrębie których czas został ujednolicony. 

Czas obowiązujący w Polsce to jeden z czterech dla Europy i obejmuje czas zimowy + 1 godzina w stosunku do czasu UMT, który jest tzw. czasem uniwersalnym. Ten czas Greenwich wyznacza czas zachodnioeuropejski, my leżymy w strefie czasu środkowoeuropejskiego. Są jeszcze dwie strefy: wschodnioeuropejska (tu w Polsce jest to czas letni) i moskiewska. Łatwo się więc zorientować, że miejscowości położone na wschód od południka "zero" mają czas miejscowy późniejszy (większy), a miejscowości położone na zachód mają czas wcześniejszy. 

PP

Zobacz więcej na temat: HISTORIA geografia czas