Historia

Stanisław Ostrowski. "Jako prezydent pełnił funkcję symboliczną"

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2023 05:45
Prezydentem RP na uchodźstwie był od 1972 do 1979 roku. Okres jego urzędowania pozwolił zakończyć wcześniejsze spory wokół osoby prezydenta. Po ukończeniu siedmioletniej kadencji ustąpił ze stanowiska. - W 1979 roku był jedyną osobą stanowiącą żywy przykład łączności emigracji z czasami przeszłymi, ale z nikłymi wpływami politycznymi - mówił prof. Rafał Habielski.
W Sali Rycerskiej na Zamku Królewskim w Warszawie Prezydent RP Ignacy Mościcki (drugi z lewej) słucha przemówienia prezydenta Lwowa Stanisława Ostrowskiego (z prawej) przewodzącego delegacji miasta na audiencji. Obok prezydenta stoi premier Felicjan Sławoj Składkowski (w mundurze), Warszawa, 13 września 1936 r.
W Sali Rycerskiej na Zamku Królewskim w Warszawie Prezydent RP Ignacy Mościcki (drugi z lewej) słucha przemówienia prezydenta Lwowa Stanisława Ostrowskiego (z prawej) przewodzącego delegacji miasta na audiencji. Obok prezydenta stoi premier Felicjan Sławoj Składkowski (w mundurze), Warszawa, 13 września 1936 r.Foto: NAC

41 lat temu, 22 listopada 1982 roku, Stanisław Ostrowski zmarł w Londynie.

W służbie ojczyźnie

Stanisław Ostrowski urodził się w 1892 roku we Lwowie. Był synem powstańca styczniowego. Już w czasie studiów (z wykształcenia był lekarzem) zaangażował się w walkę o niepodległość Polski - służył w Legionach Polskich i wziął udział w wojnie z bolszewikami w latach 1919 -1920.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został posłem na Sejm RP, a od 1936 roku do wybuchu II wojny światowej, pełnił urząd prezydenta Lwowa.

Stanisław Ostrowski jako prezydent Lwowa odbiera z rąk Juliusza Rómmela honorową odznakę 38.Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich   Źr. Biblioteka Narodowa/DP Stanisław Ostrowski jako prezydent Lwowa odbiera z rąk gen. Juliusza Rómmela honorową odznakę 38. Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich. Fot. polona/pl 

Pozostał w mieście aż do kapitulacji, po której został aresztowany przez NKWD. Zwolniony na mocy amnestii po pakcie Sikorski-Majski. Dołączył do Armii Andersa, z którą wydostał się ze Związku Sowieckiego i przeszedł cały szlak bojowy.

Prezydentem RP na uchodźstwie był od 1972 do 1979 roku. Okres jego urzędowania pozwolił zakończyć wcześniejsze spory wokół osoby prezydenta. Po ukończeniu siedmioletniej kadencji ustąpił ze stanowiska.

Rada Trzech

Stanisław Ostrowski był współpracownikiem tzw. Rady Trzech, czyli grona kwestionującego legalność przedłużenia przez Augusta Zalewskiego okresu sprawowania funkcji prezydenta. Prezydent Zalewski pełnił urząd od 1947 roku do śmierci w 1972 roku.

Prof. Rafał Habielski, historyk, mówił w audycji Polskiego Radia, że na początku istnienia tzw. Rady Trzech, w jego skład weszli Władysław Anders, Tomasz Arciszewski i Edward Raczyński. W dniu 9 kwietnia 1972, dwa dni po śmierci prezydenta Augusta Zaleskiego, Stanisław Ostrowski objął urząd Prezydenta RP na uchodźstwie. Uznając jego wybór, Rada Trzech rozwiązała się.

- Rada Trzech to była kolegialna prezydentura - precyzował prof. Habielski. Historyk zaznaczał, że czas podziału emigracji w latach 1954-1972 przyniósł ogromne szkody społeczności polskiej na obczyźnie. Zwłaszcza, że od połowy lat 50. emigracja traciła znaczenie polityczne, czego symbolem był właśnie Stanisław Ostrowski.


Posłuchaj
49:04 białe plamy.mp3 Profesorowie Rafał Habielski i Andrzej Friszke o państwie polskim na obczyźnie w Wielkiej Brytanii w audycji Mirosława Biełaszki "Białe plamy" (PR3, 25.07.2018)

 

Funkcja symboliczna

- Był to polityk, który położył pewne zasługi w zakończeniu konfliktu i okresu dwuwładzy. Kiedy obejmował stanowisko prezydenta, miał 80 lat i było oczywiste, że pełni funkcję symbolicznie - wyjaśniał prof. Habielski.

Według prof. Habielskiego, zarówno od Stanisława Ostrowskiego, jak i od jego następców, nie można było oczekiwać, aby mieli możliwość wpływania na zmianę sytuacji w Polsce. Historyk przypomniał, że Ostrowski był ostatnim prezydentem Lwowa, którego bronił przed Niemcami i Sowietami, więc był osobą symbolizująca Polskę przedwrześniową, do której odwoływali się emigranci.

8 kwietnia 1979 roku, po upływie siedmioletniej kadencji, Ostrowski przekazał urząd Prezydenta RP następcy, Edwardowi Raczyńskiemu. Rafał Habielski zwraca uwagę na podobieństwo prezydentury Edwarda Raczyńskiego i Stanisława Ostrowskiego.

- W 1979 roku był jedyną osobą stanowiącą żywy przykład łączności emigracji z czasami przeszłymi, ale z nikłymi wpływami politycznymi - mówił historyk.

Posłuchaj
14:28 poczet prezydentów.mp3 Profesor Rafał Habielski ocenia prezydentury Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego i Edwarda Raczyńskiego w audycji "Poczet prezydentów" autorstwa Marii Ballod (PR, 27.10.1995)

21 listopada 1982 roku w Londynie uczestniczył w uroczystym wieczorze, upamiętniającym 64. rocznicę zwycięskiej obrony Lwowa. Po jego zakończeniu zasłabł w samochodzie i następnego dnia zmarł w szpitalu - 22 listopada 1982, dokładnie w rocznicę oswobodzenia Lwowa przez Polaków. Został pochowany 4 grudnia 1982 roku na Cmentarzu Lotników i Spadochroniarzy Polskich w Newark.

12 listopada 2022 roku w nowo powstałym Mauzoleum w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie złożone zostały szczątki trzech prezydentów RP na uchodźstwie. Do kraju powróciły prochy Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego i Władysława Raczkiewicza, który w 1939 roku przejął funkcję prezydenta z rąk internowanego Ignacego Mościckiego.

im

Czytaj także

Ignacy Mościcki - prezydent Piłsudskiego

Ostatnia aktualizacja: 02.10.2022 05:44
2 października 1946 roku w Versoix koło Genewy zmarł Ignacy Mościcki, prezydent RP w latach 1926-1939. - Był zawsze wierny swoim wcześniejszym pasjom. Pozostał uczonym, który interesuje się sprawami nauki. Ale był też praktykiem, co go popychało do zajmowania się życiem gospodarczym - mówił o nim w Polskim Radiu prof. Andrzej Chojnowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

17 września 1939. Polskie władze uciekają do Rumunii

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2023 05:50
17 września 1939 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki, Naczelny Wódz Edward Śmigły-Rydz i premier RP Felicjan Sławoj Składkowski wraz z rządem przekroczyli w późnych godzinach wieczornych granicę z Rumunią, gdzie zostali internowani.
rozwiń zwiń
Czytaj także

August Zaleski. Ćwierć wieku w prezydenckim fotelu

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2023 05:46
Był najdłużej sprawującym urząd prezydenta Polakiem. Funkcję na uchodźstwie pełnił od czerwca 1947 roku do śmierci 7 kwietnia 1972 roku. Choć stanowisko piastował przez 25 lat i był doświadczonym dyplomatą, jego prezydenturę trudno nazwać udaną.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bolesław Wieniawa-Długoszowski – pierwszy ułan II RP

Ostatnia aktualizacja: 01.07.2023 05:55
"Żarty się skończyły, zaczęły się schody" - miał powiedzieć Wieniawa, stając na swym koniu przed schodami restauracji Adria. Wcześniej założył się, że konno wjedzie na pierwsze piętro. Wygrał. To tylko jedna z anegdot pokazujących fantazję jednej z najciekawszych postaci polskiego dwudziestolecia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Sikorski. Symbol walczącej Polski

Ostatnia aktualizacja: 17.09.2023 05:40
17 września 1993 roku z Wielkiej Brytanii przeniesiono na Wawel prochy Naczelnego Wodza i premiera rządu RP na uchodźstwie gen. Władysława Sikorskiego. Tego dnia prochy generała pochowano w krypcie na Wawelu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ostatnia odyseja marszałka. Jak Rydz-Śmigły wracał do okupowanego kraju

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:55
Po ponad roku internowania w Rumunii były Wódz Naczelny Wojska Polskiego uciekł z niewoli. Przedarł się na Węgry i tam planował powrót nad Wisłę. Wojna trwała obok niego przez dwa lata, gdy przekraczał - dokładnie 82 lata temu - granicę okupowanej ojczyzny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski - prezydenci Polski poza Polską

Ostatnia aktualizacja: 27.09.2022 20:00
Wybuch II wojny światowej i wydarzenia z tym związane spowodowały utworzenie niezawisłego aparatu państwowego II RP poza granicami kraju. Została zachowana ciągłość władzy państwowej na mocy konstytucji kwietniowej z 1935 roku, także wtedy, kiedy Polska znalazła się w strefie wpływów sowieckich po 1945 roku. Trzej prezydenci RP na uchodźstwie: Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski działali i zmarli na emigracji. Prochy właśnie tych trzech Prezydentów wkrótce będą sprowadzone do Polski z Wielkiej Brytanii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

W brytyjskim Newark pożegnano trzech prezydentów RP na uchodźstwie

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2022 20:40
W Newark-on-Trent w Anglii z udziałem przedstawicieli polskich i angielskich władz pożegnano trzech polskich prezydentów, którzy pełnili swoją funkcję na emigracji.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Raczkiewicz. Pierwszy prezydent na uchodźstwie

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2024 05:51
Był prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1947. Przez prawie 8 lat sprawował najwyższy urząd w państwie, będąc z dala od ojczyzny. Przed objęciem prezydentury był jednym z prominentnych polityków II Rzeczpospolitej – trzykrotnie zajmował stanowisko ministra spraw wewnętrznych, był wojewodą i marszałkiem senatu. Przyszedł na świat 139 lat temu.
rozwiń zwiń