Historia

Ignacy Łukasiewicz. Twórca przemysłu naftowego

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 05:46
142 lata temu, 7 stycznia 1882 roku zmarł Ignacy Łukasiewicz - farmaceuta, pionier przemysłu naftowego w Europie i wynalazca lampy naftowej.
Ignacy Łukasiewicz, portret pędzla Andrzeja Grabowskiego (1884)
Ignacy Łukasiewicz, portret pędzla Andrzeja Grabowskiego (1884)Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Ignacy Łukasiewicz przyszedł na świat 8 marca 1822 roku. Ku chemii pchnęła trudna sytuacja w domu. - Na początku lat 30. Łukasiewicz uczył się w gimnazjum w Rzeszowie. Po śmierci ojca przerwał naukę w szkole i rozpoczął praktykę jako uczeń w jednej z aptek w Łańcucie - mówił prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

Posłuchaj
06:15 ignacy łukasiewicz - twórca lampy naftowej___2523_02_iv_tr_0-0_103378831cd0fedd[00].mp3 Sylwetkę Ignacego Łukasiewicza w audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego przedstawia prof. Andrzej Notkowski. (PR, 21.08.2002)

We Lwowie czy Gorlicach?

W roku 1852 wraz z Janem Zehem otrzymał naftę oczyszczoną. - Była to pierwsza przeprowadzona metodami naukowymi destylacja ropy na świecie - wyjaśniał historyk.

30 marca 1853 w oknie wystawowym apteki Pod Złotą Gwiazdą we Lwowie zapłonęła pierwsza lampa naftowa. Niektórzy uważają, że wynalazek został upubliczniony najpierw w Gorlicach, a nie we Lwowie. - W latach 1853-1856 Łukasiewicz, jako stały mieszkaniec i prowizor aptekarski, w swojej aptece w Gorlicach destylował ropę naftową, konstruował lampy naftowe. W Gorlicach zatem, a nie we Lwowie zabłysła pierwsza lampa naftowa na świecie - słyszymy w audycji "Fakty i ciekawostki z życia Ignacego Łukasiewicza".

Znaczenie wynalazku uświadomić można sobie, gdy wspomni się, że od 31 lipca 1853 lampami naftowymi oświetlono szpital we Lwowie. Jeszcze tej samej nocy została przeprowadzona pierwsza nocna operacja przy tym oświetleniu. Jedna lampa dawała światło o sile równej temu, jakie zapewniało 10-15 świec.

Dobry pracodawca

W 1854 roku Łukasiewicz rozpoczął prace górnicze w Bóbrce. Dwa lata później rezolutny aptekarz-konstruktor założył pierwszą na świecie rafinerię w Ulaszowicach pod Jasłem. Część dochodów przekazywał na cele charytatywne i modernizację regionu. Przy swojej kopalni i rafinerii otworzył prototyp ubezpieczalni pracowniczej.

Społecznik i polityk

Twórca przemysłu naftowego nie ograniczał swojej działalności do spraw biznesowych. Był też społecznikiem. Już w młodości Łukasiewicz związał się z organizacjami niepodległościowymi. Jako dojrzały człowiek, pod koniec życia został wybrany do Sejmu Galicyjskiego.

- Dzięki działalności Łukasiewicza na forum parlamentarnym, Sejm Galicyjski przyznał pierwsze poważne dotacje państwowe na wiercenia poszukiwawcze w rejonie Gorlic i Grybowa oraz na opracowanie map geologicznych Galicji - wyjaśniał prof. Andrzej Notkowski.  

Wynalazek Łukasiewicza wyparła, opatentowana w 1879 roku, żarówka elektryczna Edisona. Jednak na prekursorskich dokonaniach Łukasiewicza opiera się niemal całkowicie historia rozwoju w XX wieku.


Posłuchaj
09:39 fakty i ciekawostki z życia ignacego łukasiewicza___7942_tr_5-5_101696611ccf2f6c[00].mp3 "Fakty i ciekawostki z życia Ignacego Łukasiewicza". (PR, 28.12.1957)

 

Posłuchaj audycji o Ignacym Łukasiewiczu.

bm

Czytaj także

Odkrycie polonu zmieniło świat. Maria Skłodowska-Curie prekursorką radioterapii

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2023 05:55
- Wszystko, czym dysponowali w tym laboratorium było naprawdę nędzne, a jednak to tu robione były badania, które doprowadziły do odkrycia i wydzielenia polonu i radu - powiedział prof. Marcel Guillot, współpracownik Marii Skłodowskiej-Curie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Piotr Curie. Specjalnie dla niego stworzono Katedrę Fizyki na Sorbonie

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2022 05:40
Piotr Curie może uchodzić za archetyp naukowca. W pełni poświęcony badaniom, niedbający o zaszczyty, którego jedynym marzeniem było wyposażone laboratorium. Niespodziewana śmierć przerwała jego wybitną karierę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Thomas Alva Edison – człowiek, który opatentował współczesność

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2021 05:50
Ten tytuł może wielu osobom wydawać się dziwny... ale wyobraźmy sobie samouka, z małej wsi w stanie Ohio (USA), który w samych Stanach Zjednoczonych posiadał 1093 patenty, a poza Stanami jeszcze więcej – 1239 (w sporej części pokrywających się). Nie ma dnia byśmy nie używali choćby jednego z jego wynalazków. Niektórzy uważają wręcz, że cała obecna nowoczesność jest jego dziełem – oczywiście rozwijanym przez wielu innych światłych naukowców, wynalazców, innowatorów. Fundamenty natomiast są Edisona.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Bożek. Konstruktor prototypu samochodu

Ostatnia aktualizacja: 28.02.2024 05:50
Był jednym z największych wynalazców w Europie na początku XIX wieku. Budował spektakularne maszyny napędzane energią pary, między innymi pojazd kołowy oraz łódź.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rozmowa z prędkością światła. Aleksander Bell i fototelefon

Ostatnia aktualizacja: 03.06.2023 05:45
3 czerwca 1880 roku Aleksander Graham Bell przeprowadził pierwszą transmisję telefoniczną bez użycia kabla. Zaledwie cztery lata po opatentowaniu telefonu powstało urządzenie, które przesyłało dźwięk za pośrednictwem wiązki światła. Wynaleziona przez Bella technologia do dziś jest w użyciu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Zeh. Zapomniany pionier przemysłu naftowego

Ostatnia aktualizacja: 02.12.2023 05:50
2 grudnia 1853 roku Jan Zeh otrzymał patent na destylację ropy naftowej. Dokonał tego odkrycia wspólnie z Ignacym Łukasiewiczem, jednak wyłącznie ten drugi zapisał się w zbiorowej świadomości. Dlaczego?
rozwiń zwiń