"Imagine" śpiewał Lennon w 1971 roku – utwór, który jest dla wielu swoistym hymnem pacyfistycznym, śpiewanym na wielu wiecach "wolnościowych". W utworze tym śpiewał w drugiej zwrotce: "Nie ma powodu, by zabijać lub za cokolwiek umierać" (ang. Nothing to kill or die for).

Niestety, 40 lat temu, 8 grudnia 1980 roku dwudziestopięcioletni szaleniec zastrzelił Johna Lennona, w bramie jego domu The Dakota, na Manhattanie w Nowym Jorku. Był wieczór, tuż przed jedenastą (22:49). Dosięgły go cztery z pięciu wystrzelonych kul. W ciężkim stanie został przewieziony do szpitala, gdzie o 23:07 wydano komunikat o jego śmierci. Z powodu ran stracił bardzo dużo krwi i nie dało się go już uratować.

Świat zamarł w niedowierzaniu, a w wielu rozgłośniach radiowych, w programach telewizyjnych zaczęto przypominać jego największe przeboje, właśnie z "Imagine" na czele.

Kim był John Lennon, nie trzeba chyba nikomu wyjaśniać. Co znaczył dla światowej muzyki drugiej połowy XX wieku, co znaczy jeszcze dziś, jest aż nader oczywiste. Jeden z założycieli legendarnej grupy The Beatles – właściwie to do niego dołączali kolejno Paul McCourtney, George Harrison i w końcu Ringo Starr. W tym składzie działali do 1970 roku. Po rozstaniu każdy z nich prowadził własną karierę muzyczną. Największe sukcesy odniósł i najbardziej znany był jednak John Lennon, choć i McCourtney nie dawał o sobie zapomnieć.

Lennon, wraz z drugą żoną, znaną artystką Yoko Ono, zaczął nagrywać własne płyty, których wymowa skupiała się na nowych ideach, wspólnie pielęgnowanych przez oboje małżonków. Były to zazwyczaj ruchy wolnościowe, działania proekologiczne, walka z uciskiem, "ukrytym" niewolnictwem, poniżaniem kobiet.

Jeszcze bardziej zaczął fascynować się kulturą i religiami Wschodu. Większego wyrazu nabrała też jego sympatia do działań awangardowych, a Yoko Ono była swoistym katalizatorem tych przemian. Wiele nowych utworów, także wspólne etiudy filmowe, nie znajdowały powszechnego zrozumienia. Jednak wśród nich zawsze wybijały się takie perełki, jak "Imagine" czy uwielbiany przez pacyfistów "Give Peace a Chance".

Depresyjny i chimeryczny Lennon, dla spokoju ducha, zaczął coraz bardziej zatapiać się w "domowym życiu". Wycofanie się z życia publicznego związane było także z obietnicą daną żonie, że po narodzeniu syna poświęci jego wychowaniu cały swój czas, aż do osiągnięcia wieku szkolnego. W ostatnich pięciu latach bardzo mało nagrywał. Okres depresji i poświęcenia zakończył w 1980 roku nagraniem pięknego albumu "Double Fantasy", będącego swoistym lirycznym dialogiem z żoną.

To właśnie ten album zakupił feralnego dnia Mark David Chapman, jego zabójca. Zaraz po zakupie spotkał Lennona, uścisnął mu rękę i poprosił o autograf na okładce albumu. Lennon spełnił jego prośbę i się pożegnali. Po tym zdarzeniu Chapman czekał cały dzień pod domem artysty na jego powrót. W kieszeni miał swoją ukochaną książkę "Buszujący w zbożu" J.D. Salingera, czując się niejako Holdenem Caulfieldem, jej bohaterem.

Tak oto doczekał godziny 22:49, kiedy ponownie spotkał Johna. Cztery z pięciu strzałów odebrały światu jednego z największych artystów XX wieku. Smutek i żal...

PP

Decyzja była przypieczętowaniem długotrwałego kryzysu w zespole. Niespełna miesiąc później odbyła się premiera ostatniego albumu grupy, zatytułowanego "Let It Be".

Historia The Beatles jest nie tylko fascynującą opowieścią o czterech młodych chłopakach z Liverpoolu, ale także świadectwem przemian zachodzących w latach 60. za sprawą ich rówieśników.

– Beatlesi trafili na znakomity czas. Lata 60. to okres, kiedy cały świat został postawiony na głowie. Mówi się w dużym uproszczeniu, że gdyby nie oni i ta epoka to dziś nie chodzilibyśmy do biura w dżinsach, tylko w garniturach – mówił Piotr Metz, dziennikarz muzyczny Programu III Polskiego Radia w 2012 roku w audycji Romana Czejarka z cyklu "Cztery pory roku".

John Lennon. Koty, piosenki i pokój na świecie

Czwórka z Liverpoolu

Początki Beatlesów sięgają 1957 roku, kiedy trzech młodych ludzi z Liverpoolu założyło zespół The Quarrymen. Byli to John Lennon, Paul McCartney oraz George Harrison. W 1960 roku zespół zmienił nazwę na The Beatles, pod którą już niedługo miał zdobyć światową sławę. Trójka gitarzystów stanowiła trzon zespołu, który stawiał pierwsze kroki na występach w klubach muzycznych w rodzinnym mieście oraz w Hamburgu. Wraz nimi grał jeszcze perkusista Peter Best.

W 1962 roku młodych muzyków pod swoje skrzydła wziął menedżer Brian Epstein, dzięki któremu dostali zaproszenie na profesjonalną sesję nagraniową w studio na ulicy Abbey Road w Londynie. Odbyła się pod okiem producenta muzycznego George’a Martina, który w późniejszych latach współpracował z zespołem i wywarł wpływ na jego muzykę. Był on na tyle duży, że nazywano go "piątym Beatlesem".

Martin postawił jeden warunek zanim zaoferował zespołowi kontrakt. Zażądał wymiany perkusisty. Beatlesi postanowili zatrudnić Ringo Starra, z którym chcieli grać już od dłuższego czasu. Tak grupa uzyskała ostateczny kształt. 11 lutego 1963 roku The Beatles w jeden dzień nagrali debiutancki album "Please Please Me", który ukazał się miesiąc później i wyniósł zespół na szczyty list przebojów.

Droga do sławy

The Beatles szli za ciosem i wydawali następne albumy oraz grali niezliczone koncerty. Czterech młodych muzyków z Liverpoolu zyskało miano "Fab Four" (z ang. fantastyczna czwórka).

Beatlesi stali się symbolem popkultury i kontrkultury lat 60. Byli pierwszym zespołem, który stał się fenomenem na skalę światową. Do 1966 roku wydali sześć albumów, które rozeszły się w milionowych nakładach. Na ich koncerty przychodziły tłumy, przede wszystkim młodzieży zafascynowanej szybką i rytmiczną muzyką.

Po podboju Wielkiej Brytanii i Europy w lutym 1964 roku rozpoczęli pierwszą trasę koncertową w Stanach Zjednoczonych. Tym samym dali początek tzw. brytyjskiej inwazji, czyli ogromnej popularności brytyjskich rockandrollowych zespołów w Ameryce, która wpłynęła na rozwój tego gatunku muzycznego i młodzieżowych ruchów kontrkulturowych, które po kilku latach zmieniły społeczeństwo Stanów Zjednoczonych i Europy.

Niebywały sukces i popularność zyskał nawet własny przydomek "beatlemanii". Z czasem "beatlemania" zaczęła być przekleństwem dla muzycznych ambicji czwórki z Liverpoolu.

Fenomen socjologiczny

Już od 29 sierpnia 1966 roku zespół nie występował na publicznych koncertach. Beatlesi zagrali wtedy ostatni koncert na wypełnionym po brzegi stadionie Candlestick Park w San Francisco. Kilkadziesiąt tysięcy młodych fanów nie mogło powstrzymać emocji towarzyszących występowi idoli. Okrzyki i piski skutecznie zagłuszały muzykę.

– Ich koncerty były bardziej doświadczeniem emocjonalnym niż muzycznym. Popularność Beatlesów dość szybko spowodowała, że nie mieścili się w zamkniętych salach i na przykład w Stanach Zjednoczonych jako pierwszy zespół na świecie zaczęli grać na stadionach – mówił Piotr Metz w audycji Niny Karczmarewicz z cyklu "Ściąga z popkultury". – Problemem była technika, która nie nadążała za popularnością zespołu. Kiedy kilkadziesiąt tysięcy dziewcząt zaczynało piszczeć, to Beatlesi nie słyszeli siebie nawzajem i grali instynktownie.

Członkowie zespołu, którzy właściwie od początku kariery występowali w akompaniamencie wrzasków publiczności, postanowili rozpocząć nowy etap działalności. Zaprzestali koncertowania i postanowili skupić się na nagrywaniu muzyki w studiu. Muzyki, która jednocześnie nabrała progresywnego i eksperymentalnego charakteru.

– To, co robili w studio na Abbey Road w 1966 roku było o lata świetlne przed tym, co mogli pokazać na koncertach. Chcieli się skoncentrować na tym, co było dla nich fascynujące, czyli tworzeniu muzyki techniką, która do tej pory nie była stosowana – powiedział Piotr Metz w audycji z 2013 roku.

Eksperymenty studyjne

Zapowiedź zmiany stylu była widoczna już na albumie "Revolver" z 1966 roku. Prawdziwy przełom miał jednak nadejść wraz z jego następcą, wydanym 26 maja 1967 "Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band".

Czas poświęcony na pracę zaowocował albumem, który jest uznawany za jeden z najważniejszych w historii muzyki. Okazał się rewolucyjny dla twórczości zespołu i całej współczesnej muzyki. Był pierwszym albumem koncepcyjnym, który układał się logiczną całość.

Został entuzjastycznie przyjęty przez młodzież zmierzającą w stronę kontrkulturowego buntu, który ostatecznie przyniesie obyczajową rewolucję 1968 roku. Znakomita warstwa muzyczna zapewniła także uznanie krytyków muzycznych ze względów na dopracowane brzmienie, które łączyło ze sobą rock, muzykę poważną czy odniesienia do angielskiej i hinduskiej muzyki ludowej.

Muzyka Beatlesów ostatecznie odeszła od prostego rock and rolla w stronę psychodelicznego progresywnego rocka. Wpłynęło na to zafascynowanie kulturą Wschodu (widoczne szczególnie u George’a Harrisona) oraz eksperymenty z narkotykami i zmiany obyczajowe zachodzące w końcu lat 60. Zespół dużo eksperymentował i tworzył skomplikowane kompozycje, które czerpały pełnymi garściami z innych gatunków muzycznych.

Zmianie uległ także wizerunek muzyków, którzy porzucili styl grzecznych chłopaków z Liverpoolu na rzecz hipisowskiego wyglądu i fantazyjnych kolorowych strojów. Po koniec 1967 roku wydali album "Magical Mystery Tour", który zawierał muzykę wykorzystaną w filmie pod tym samym tytułem.

– Paul McCartney wpadł na pomysł nakręcenia filmu, który będzie podróżą magiczną grupy ludzi, zaproszonych do autobusu przez Beatlesów. Po drodze spotykały ich improwizowane sytuacje, które miały być zabawne. Film okazał się po prostu kiepski, a broniło go tylko to, że w obrazie znalazły się nie tylko nowo napisane piosenki, ale też parę nieśmiertelnych przebojów stworzonych bezpośrednio po "sierżancie Pieprzu" – mówił dziennikarz muzyczny Jan Skarżyński w audycji Polskiego Radia z 2013 roku.

Zmierzch beatlemanii

Kłopoty Beatlesów zaczęły się wraz ze śmiercią ich menedżera, Briana Epsteina. Zespół znajdował się wówczas u szczytu popularności i stracił osobę, która potrafiła wyciszyć konflikty pomiędzy wielkimi indywidualnościami.

Pozostali członkowie zespołu krytykowali Johna Lennona za przyprowadzanie do studia nagraniowego swojej nowej partnerki Yoko Ono, która miała przeszkadzać w tworzeniu muzyki. Ponadto George Harrison i Ringo Starr uważali, że ich wkład w The Beatles jest niedoceniany.

– To był typowy przykład zespołu, w którym każdy element był bardzo ważny. Tam wszystko zagrało, a najbardziej niesamowite jest to, że ich kariera trwała zaledwie osiem lat, podczas których zmienili muzykę nie do poznania – powiedział Piotr Metz w audycji Romana Czejarka z cyklu "Cztery pory roku".

Zespół wciąż odnosił sukcesy za sprawą albumów "The Beatles" z 1968 roku oraz "Yellow Submarine" i "Abbey Road" wydanych rok później. Niestety coraz bardziej pogarszające się stosunki pomiędzy muzykami nieuchronnie prowadziły do rozpadu, który dokonał się na przełomie 1969 i 1970 roku.

– Beatlesi nie zeszli się ponownie, ponieważ byli zbyt mocno pokłóceni. Wierzę też w to, że z tyłu głowy mieli zdrowy rozsądek – mówił Piotr Metz w audycji Polskiego Radia z 2012 roku. - To, co udało im się osiągnąć przez osiem było absolutnie nie do pobicia. Szczególnie, że muzyka posunęła się do przodu.

Do końca lat 60. byli w awangardzie muzyki rockowej, ale kiedy przestali grać to na scenie był już Hendrix, Led Zeppelin i cała masa zespołów zapatrzonych w The Beatles.

Szymon Antosik

"Let It Be" - pol. "niech będzie" - zwrot ten to dokładnie powszechne "Amen" - to "amen" mówione na koniec wypowiedzi, na koniec modlitwy, na koniec opisu zdarzenia, czy w końcu jako potwierdzenie przyjęcia rozkazu.

Był to ostatni studyjny album zespołu, ostatni z listy oficjalnych. Na słynnej liście 500 najlepszych albumów wszech czasów czasopisma "The Rolling Stone", tej z grudnia 2003 roku, krążek Beatlesów znalazł się na 86. miejscu... tuż za "Born in the U.S.A." Bruce'a Springsteena i tuż przed "The Wall" Pink Floyd.

The Beatles zaczęli nagrywać tę płytę rok wcześniej, już w styczniu 1969. Wszyscy w grupie i wokół niej zdawali sobie sprawę, że zespół ulega rozpadowi, że każdy z wielkich muzyków za chwilę ruszy w swoją stronę. Za początek końca uważane są narastające niesnaski przy tworzeniu 9. albumu, zatytułowanego "The Beatles", nazywanego przez wszystkich "białym albumem", z racji koloru okładki, na której znalazła się jedynie nazwa grupy "The BEATLES", pisana niewielką czcionką i nieco poniżej środka, a w prawym dolnym rogu niepowtarzalny numer seryjny. Całość zaprojektował znany artysta pop-artu Richard Hamilton i jak sam twierdził, ten numer seryjny "miał spowodować ironiczną sytuację ponumerowanego wydania czegoś w liczbie pięciu milionów kopii". Ten z numerem "0000001" stał się własnością Ringo Starra.

Album ten był w wersji dwupłytowej i wśród utworów można zauważyć wyraźne podziały twórcze, kompozytorskie. Przez wielu krytyków określany był "zlepkiem" osobistych utworów i frustracji poszczególnych członków grupy.

Następnym albumem, dziesiątym, była "Yellow Submarine" ("Żółta łódź podwodna"), stworzona na potrzeby animowanego filmu o tym samym tytule. Jedenastym albumem miał być "Get Back", co tłumaczone było jako cofanie się, odzyskiwanie czegoś, co było wcześniej lub jako powrót – powrót do domu, do korzeni, do początków zespołu. Kłótniom jednak nie było końca. Nie mogli zdecydować się na kolejność utworów, na ich wybór i na wykonanie. Podczas nagrań, w styczniu 1969 roku, wszystko zwiastowało koniec współpracy. Nagrania pozostawiono w wersjach dość nieuporządkowanych i odłożono na lepsze czasy.

Wszyscy jednak oczekiwali, że kłótnie skończą się i zespół wróci do dawnej świetności, tej wspólnej, tej, której byli "marką". Podjęli próbę nagrania wspólnego albumu, jedenastego w kolejności. Po różnych perturbacjach album powstał i ostatecznie otrzymał nazwę "Abbey Road", nazwę ulicy, przy której znajdowały się studia nagraniowe.

Okładka tej płyty – Beatlesi kolejno idą po pasach – stała się przyczynkiem do różnych profetycznych tłumaczeń. Dostrzegano, że Paul McCartney, trzeci w kolejności, idzie innym krokiem niż pozostali koledzy z zespołu i jako jedyny idzie na bosaka – pozostali idą w butach. Ważna dla "domorosłych proroków" była także tablica rejestracyjna Volkswagena "Garbusa" - "281F", oznaczała ona "28 IF" - czyli według nich: "28 lat, gdyby żył". McCartney też jako jedyny z Beatlesów trzymał zapalonego papierosa... Jednym słowem – "spalił się". Obwieszczono wszem i wobec, że "Paul McCartney nie żyje!", bo "wszystko" na to wskazywało.

Prawda była jednak inna – w chwili wydania albumu McCartney miał 27 lat, a zdjęcie zrobiono w przypadkowym tle – tablica rejestracyjna nie miała innego znaczenia poza tym, które nadawał je rejestr samochodów.

Utwory na płycie miały być inaczej podzielone – na jednej stronie te autorstwa Lennona, a na drugiej McCartneya, niezależnie od strony... tak, tak, winyle miały dwie strony i można było dokonać wyraźnego podziału – tego podziału zespołu, który był widoczny gołym okiem już prawie od roku. Jednak pomysł Lennona został wspólnie zmieniony na samodzielne utwory pierwszej strony, na drugiej zaś umieszczając słynny "medley" - składanka kilku utworów traktowana często jako jeden utwór. Tu taką składanką były utwory od 3. do 7. - cała płyta natomiast kończy się dość znaczącymi tytułami "The End" i "Her Majesty".

Tak, to był koniec wspólnych nagrań i wspólnego zespołu. "Let It Be" było jedynie powrotem do wcześniejszych nagrań i ułożenie ich na nowo, w trochę innym wyborze i innej kolejności. Nie było już "Powrotu" ("Get back").

Na okładce każdy z Beatlesów miał swój portret i każdy oddzielnie, obok siebie, ale z różnymi wyrazami twarzy. Lennon śpiewał już dla siebie zapatrzony w przyszłość, McCartney też, choć w przeciwieństwie do Lennona patrzył nam prosto w twarz, Ringo Starr zamyślony, jakby smutny i obawiający się artystycznego "niebytu", jedynie George Harrison uśmiechnięty, a wyraz twarzy zdawał się mówić o radości z odzyskanej wolności. Wspaniali muzycy przez tych kilka wspólnych lat stali się zakładnikami własnej wielkości, własnej muzyki i własnych fanów liczonych w setkach milionów.

Co ciekawe, już podczas nagrywania tej płyty każdy z muzyków miał materiał na własny krążek. Każdy był wybitnym artystą i każdy szukał czegoś więcej i jak to zazwyczaj bywa – każdy chciał zarabiać już tylko własne pieniądze i pracować na własny artystyczny rachunek.

Tym dwunastym krążkiem The Beatles powiedziało sobie i światu sakramentalne "Amen" - "Let It Be' - niech tak będzie... i stało się – Beatlesi przestali istnieć jako zespół – teraz każdy był już "sobie samemu" - nawiązując do ostatnich słów "Get Back", ostatniego utworu płyty:"I'd like to say thank you on behalf of the group and ourselves And I hope we passed the audition".

PP

40 lat temu zabójstwo Johna Lennona zmroziło cały świat

John Lennon urodził się 9 października 1940 roku w Liverpoolu. To właśnie dziewiątka została jego ulubioną liczbą i towarzyszyła muzykowi przez całe życie – 9 lutego 1961 roku z grupą The Beatles Lennon zagrał swój pierwszy koncert, a dokładnie dziewięć miesięcy później – 9 listopada – przyszła Wielka Czwórka została zauważona przez Briana Epsteina. 

Wszystko, co stało się później, należy już do historii rock and rolla. Do najsłynniejszych albumów Lennona, tworzonych często z Paulem McCartneyem, należą m.in. "Imagine", "Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band" i "Abbey Road". Szczególną popularność zdobyły piosenki "Yesterday", "Imagine” czy "Give Peace a Chance".

Imagine - John Lennon & The Plastic Ono Band (w The Flux Fiddlers) (Ultimate Mix 2018) - 4K REMASTER/johnlennon

– W latach sześćdziesiątych i wczesnych siedemdziesiątych John Lennon był światową ikoną, muzykiem znanym na wszystkich kontynentach z lirycznych tekstów, błyskotliwego dowcipu, zawadiackiego uroku i charakterystycznych okularów przeciwsłonecznych typu teashade. Był jednocześnie figlarnym dowcipnisiem i głaszczącym się po brodzie filozofem – wspominał w portalu NBC News pisarz, producent i autor wywiadów z beatlesem Daniel Arkin.

Fakt, że 9 grudnia 1980 okazał się dniem, w którym cały świat opłakiwał śmierć Johna Lennona, wydaje się okrutnym żartem ze strony losu. To właśnie wtedy artysta został śmiertelnie postrzelony przez człowieka, któremu kilka godzin wcześniej złożył swój autograf – Marka Davida Chapmana, przed tzw. Dakotą, czyli mieszkaniem Lennona na nowojorskim Manhattanie. Chapman za swój czyn został skazany na dożywocie i odsiaduje swój wyrok do dziś.

Inspiracja historią życia i śmierci Johna Lennona znalazła swoje odzwierciedlenie w niezliczonych książkach, filmach i piosenkach – w 1996 roku zespół The Cranberries na albumie "To the Faithful Departed" umieścił utwór "I Just Shot John Lennon". Postać Lennona pojawiła się ponadto w ukazującym nastoletnie lata artysty filmie biograficznym "Nowhere Boy" Sam Taylor-Johnson oraz w "Million Dollar Hotel", gdzie pojawia się postać o imieniu Dixie (w tej roli Peter Stormare), silnie nawiązująca do Lennona. 

I Just Shot John Lennon/TheCranberriesTV

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Piotr Łodej
Autor materiału reporterskiego: Jakub Jamrozek
Data emisji: 08.12.2020
Godzina emisji: 12.15

IAR/kr

Wczorajsza jajecznica

Pewnego poranka McCartney obudził się w mieszkaniu swojej dziewczyny Jane przy Wimpole Street w Liverpoolu z gotową melodią w głowie. Od razu usiadł do pianina, aby ją zagrać i nie dopuścić, by uleciała w niebyt. Była zbyt dobra, na tyle dobra, że Paul przez kilka tygodni grał ją swoim znajomym, pytając, czy już ją gdzieś wcześniej słyszeli – obawiał się bowiem, że popełnił nieświadomy plagiat.

Gdy upewnił się, że jest to jego oryginalne dzieło, dopisał tekst piosenki. Pierwotnie nosiła ona tytuł "Scrambled Eggs" i rozpoczynała się od słów: "och, skarbie, jak ja kocham twoje nogi – choć nie tak, jak kocham jajecznicę". Na szczęście sam McCartney czuł, że stać go na coś lepszego. Po dokonanych poprawkach w tekście powstał utwór, który dziś cały świat zna jako "Yesterday". Co ciekawe, Paul jako jedyny z Beatlesów uczestniczył w nagraniu, w którym towarzyszył mu kwartet smyczkowy.

źródło: YouTube / The Beatles

Mamine mądrości

W przypadku "Let It Be" senna inspiracja dotyczyła tekstu piosenki, a dostarczyła jej matka McCartneya, która miała na imię Mary. Kobieta zmarła na raka, gdy przyszły gwiazdor miał 14 lat, natomiast sen wydarzył się 12 lat później. "Kiedy kłopoty zwalają mi się na głowę, matka Mary przychodzi do mnie i wypowiada mądre słowa: niech tak będzie" – śpiewa Paul w utworze, który śmiało można polecić jako lek na nadmiar stresu.

Tym razem w studiu nagraniowym Beatlesi stawili się w komplecie, w chórkach zaśpiewała też żona McCartneya Linda, z którą niedługo później założył nowy zespół Wings. Utwór "Let It Be" trafił na wydany w 1970 roku album o takim samym tytule, który okazał się łabędzim śpiewem Wielkiej Czwórki.

źródło: YouTube / The Beatles

***

Te i inne ciekawe historie związane z życiem zawodowym i osobistym Paula McCartneya można znaleźć w serwisie specjalnym, jaki portal polskieradio.pl przygotował z okazji 80. urodzin artysty.

"Paul McCartney" serwis specjalny znajdziesz <<< TUTAJ >>>

kc

Paul McCartney zainteresował się muzyką już w dzieciństwie, za sprawą ojca Jamesa, który był pianistą w zespole jazzowym. Ojciec zapewne chciał, aby syn poszedł w jego ślady, skoro na 14. urodziny podarował mu trąbkę. Ten jednak był już wówczas zauroczony rock and rollem, więc przehandlował prezent w zamian za gitarę akustyczną. Korzystał też ze stojącego w domu pianina, na którym już w wieku 14 lat skomponował piosenkę, która później miała stać się przebojem The Beatles – "When I'm Sixty Four".

Długowieczny i kreatywny

"Kiedy się zestarzeję i wypadną mi włosy, wiele lat od dziś, czy wciąż będziesz wysyłać mi walentynki i urodzinowe życzenia wraz z butelką wina?" – pytał McCartney w piosence, która trafiła ostatecznie na album Beatlesów "Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band" z 1967 roku. Wokalista fantazjował w niej o odległych czasach, kiedy stukną mu 64 lata. Dziś ma ich już 80, a na jego głowie wciąż rośnie sporo włosów, choć są one już mocno przyprószone siwizną.

McCartney jest jednym z dwójki Beatlesów (oprócz starszego o dwa lata Ringo Starra), którym udało się dożyć osiemdziesiątki. Jego artystyczny "brat bliźniak" John Lennon zginął z ręki zamachowca, mając zaledwie 40 lat, zaś najmłodszy z całej czwórki George Harrison zmarł na raka jeszcze przed 59. urodzinami. Paul, nie dość, że jest długowieczny, to na dodatek wciąż nie opuszcza go artystyczna wena, czego dowodem jest wydany w grudniu 2020 roku 18. studyjny album solowy pod przewrotnym tytułem "McCartney III".

Wzloty, upadki i powrót do Glastonbury

W 80-letnim życiu McCartneya bywały lepsze i gorsze chwile. Do tych ostatnich z pewnością należał rozpad zespołu The Beatles, który niemal przez całe lata 60. był dla niego ważniejszy niż rodzina. Na szczęście była przy nim już wtedy jego żona Linda, która pomogła mu uwierzyć, że i bez pomocy byłych kolegów jest w stanie osiągać sukcesy. Niestety, ją też musiał pożegnać przedwcześnie – zmarła na raka po 29 latach wyjątkowo zgodnego małżeństwa z Paulem.

McCartneyowi zawdzięczamy takie ponadczasowe przeboje Beatlesów, jak "Yesterday", "Hey, Jude" czy "Let It Be", a także słynny bondowski utwór "Live and Let Die", nagrany wraz z grupą Wings. Jutrzejszy jubilat ma w dorobku 18 nagród Grammy i rekord Guinnessa w liczbie piosenek notowanych na brytyjskiej liście przebojów.

Nic nie wskazuje na to, aby Paul miał zamiar przechodzić na emeryturę – jeszcze w czerwcu czeka go koncert na festiwalu Glastonbury, na którym ostatnio wystąpił w 2004 roku. "Ogrom tego tłumu i te wszystkie trzymane przez ludzi transparenty i flagi przypominały bitwę pod Agincourt" – tak artysta wspominał widok ze sceny podczas koncertu sprzed 18 lat. Zapewne nie gorsze widoki czekają go i tym razem podczas jednego z największych muzycznych festiwali na świecie.

Więcej na temat barwnego życia i kariery Paula McCartneya znajdziesz w serwisie specjalnym Polskiego Radia, przygotowanym specjalnie z okazji 80. urodzin tego wyjątkowego artysty. 

Również Program 1 Polskiego Radia będzie świętował 80. urodziny Paula McCartneya. W sobotę (18.06) usłyszymy jego utwory na naszej antenie o godz. 6.50, 7.50, 8.50, 9.50, 10.50, 11.50, 13.50, 14.50, 16.50 i 17.50.

kc 

20 listopada 1971 roku McCartney udzielił wywiadu magazynowi "Melody Maker", w którym żalił się, że Lennon utrudnia negocjacje w sprawie podziału spadku po zespole The Beatles, rozwiązanym oficjalnie rok wcześniej. Pozwolił sobie przy okazji na krytykę piosenki "Imagine" byłego kolegi, a dodatkowo wbił szpilkę jego żonie Yoko Ono.

Ta rozmowa zadziałała na Lennona jak płachta na byka. Kilka dni później wysłał on do redakcji czasopisma list otwarty, w którym w emocjonalny i dość chaotyczny sposób odniósł się do zarzutów McCartneya. "Jeśli nie jesteś agresorem (jak utrzymujesz), kto u diabła zaciągnął nas do sądu i s**ł na nas w mediach? Kto kupował akcje Northern Songs za moimi plecami? (…) Kto był tym gościem, który groził, że 'wykończy' Ringo i Maureen i ostrzegał także mnie przez telefon dwa tygodnie temu? Kto mówił, że 'załatwi nas' bez względu na koszty?" – pytał John w liście, który zajął trzy strony maszynopisu.

JOHNANDYOKO proponuję ugodę

Cały dokument utrzymany jest w podobnym, konfrontacyjnym i mało przyjaznym tonie. Łagodniej brzmi jedynie ostatni akapit, w którym John namawia Paula do zakopania wojennego topora i umówienia się na rozmowę, która wyjaśni wszelkie niesnaski. Ale już w post scriptum apeluje do byłego przyjaciela, aby wybił sobie z głowy ich spotkanie w cztery oczy, bez udziału żon (co sugerował w wywiadzie McCartney), pisząc: "Myślałem, że do tej pory zdążyłeś już zrozumieć, że jestem JOHNANDYOKO".

Napisany na maszynie list zawiera odręczne dopiski, adresowane do wydawcy "Melody Makera". Jest to zapewne kluczowy element, który sprawia, że organizatorzy aukcji, która potrwa jeszcze dwa tygodnie, spodziewają się dostać za niego co najmniej 30 tysięcy dolarów.

Zobacz też:

• Lipcowe święto The Beatles
• Paul McCartney kończy 80 lat! Serwis specjalny Polskiego Radia

kc

Symbol wolności

Drogę tę nazywa się też "Blues Highway" i pojawia się ona nie tylko w licznych utworach muzycznych, ale też w filmie, literaturze, malarstwie i innych sztukach. Droga ta, podobnie jak płyty Boba Dylana, stała się w kulturze amerykańskiej symbolem wolności, podróżowania, niezależności i szansy na wyrwanie się z zaściankowego życia. Dylan w młodości podróżował tą drogą, a jej reminiscencje zawarł na wydanym albumie.

Trzeba dodać, że poszczególne utwory tego albumu w swoisty sposób nawiązują do idei buntu. Takim właśnie buntem była w całości i przeciwko amerykańskiej stabilizacji, kultury konsumpcyjnej, ale też przeciwko fanom artysty, którzy zarzucali mu skierowanie się w stronę muzyki bardziej popularnej, bo elektronicznej. Tak, ta płyta jest pierwszą taką płytą w dorobku artysty. Jednak każdy utwór doczekał się wielu różnych wersji, by znaleźć się w tym zestawieniu.

Dylan nie był zbyt zadowolony z osiąganego brzmienia. Jednak efekt końcowy doczekał się światowego uznania, wielu pozytywnych recenzji i miejsca na światowych listach przebojów. Dość powiedzieć, że notowania poczytnego amerykańskiego magazynu "Rolling Stone" umieściły ją w 2003 roku na 4. miejscu wszech czasów, kiedy brytyjski "Mojo" w 1995 roku sklasyfikował go na 5. miejscu.

"Like a Rolling Stone"

Na płycie, po obu stronach, znajdziemy kapitalne utwory sięgające stylistyką do nowych brytyjskich brzmień The Rolling Stones, The Yardbirds, a także The Animals, natomiast tekstami do tak bardzo zakorzenionej w Stanach Zjednoczonych tradycji "kultury drogi". Longplay otwiera słynny utwór "Like a Rolling Stone", który przez jednych odczytywany jest właśnie "jak toczący się kamień" po drodze życia, a przez innych jako metafora życia, które z dobrobytu rzuca bohaterkę utworu w nieuporządkowany świat narkotyków, w staczanie się przepaść niebytu. Niektórzy widzieli w utworze tym bardzo konkretne nawiązania do znanych osób, m.in. do Endy Warhola. Warto dodać, że wg wspomnianego wcześniej pisma "Rolling Stone" w 2004 roku została piosenka ta sklasyfikowana na 1. miejscu listy 500 najwspanialszych utworów wszech czasów.

Płyta w całości ma charakter bluesowy i nawiązuje do tematów drogi. Trzeba dodać, że większość utworów ma dość ponury charakter, a nawet surrealistyczne odniesienia. Świat muzyki jednak przyjął ten krążek niezwykle pochlebnie. Zachwycali się nim Paul McCartney i John Lennon mówiąc: "Było piękne. Pokazał nam wszystkim, że można pójść jeszcze dalej". Młodziutki wtedy Bruce Springsteen, jak to później opisywał: "Poczułem się jakby ktoś wykopem otworzył drzwi do mojego umysłu". Natomiast znany już wtedy Frank Zappa stwierdził: "Chciałem rzucić granie, bo poczułem, że po tym utworze nie można już nagrać nic więcej".

Warto odszukać w wielu miejscach w Internecie i całą płytę i pojedyncze utwory, z "Like a Rolling Stone" na czele i odsłuchać je jeszcze raz - może niektórym oczy ponownie otworzą się na muzykę lat 60.

PP