Historia

Jubileusz Instytutu Piłsudskiego w Ameryce i film o Sybiraku Julianie Stańczaku

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2023 05:40
Nowojorski Instytut Piłsudskiego obchodzi w 2023 roku 80. rocznicę powstania. Jubileusz placówki został zainaugurowany 1 lutego br. pokazem filmu Tomasza Magierskiego o Sybiraku i zarazem cenionym w Stanach Zjednoczonych malarzu - Julianie Stańczaku.
Portret Józefa Piłsudskiego, 1. poł. XX w.
Portret Józefa Piłsudskiego, 1. poł. XX w. Foto: Polona

Powstały 4 lipca 1943 roku Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce zajmuje się gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem materiałów archiwalnych dotyczących Polski i Polonii. Jego założycielami byli przyjaciele Marszałka oraz działacze polonijni.

Kultura polska w Ameryce

"Przez ostatnie 80 lat Instytut skompletował oprócz miliona dokumentów, bibliotekę rzadkich książek liczącą 18 tysięcy tomów, kolekcje fotograficzną, map i odznaczeń. Całości dopełnia galeria malarstwa takich mistrzów, jak Wyspiański, Wyczółkowski, Gierymski, Mehoffer i Kossak", opowiadała w rozmowie z Polską Agencją Prasową prezes Instytutu dr Iwona Korga.

Instytut zaprasza też Polaków i Amerykanów na spotkania z historykami, pisarzami czy przedstawicielami świata kultury i sztuki.

W ramach tej działalności na rozpoczęcie jubileuszu 80-lecia Instytut przedstawił najnowszy film mieszkającego w Nowym Jorku reżysera Tomasza Magierskiego "Stańczak – złapać światło" o Sybiraku, a zarazem artyście Julianie Stańczaku (1928-2017).


Posłuchaj
30:02 rozmowy.mp3 O twórczości malarza Juliana Stańczaka mówi prof. Marta Smolińska. Audycja Aleksandry Łapkiewicz z cyklu "Rozmowy po zmroku" (PR, 23.10.2018)

 

Między gehenną a powrotem do życia

"Film jest drugą częścią współfinansowanego przez TVP dyptyku przemyskiego. Pierwsza, Przemyśl - złamane marzenia poświęcona była losom dwóch utalentowanych sióstr żydowskiego pochodzenia. Druga prezentuje dzieje polskiego zesłańca na Syberię, malarza Juliana Stańczaka" – wyjaśnił PAP reżyser filmu.

Jak dodał, przy obydwu filmach korzystał z archiwów fotograficznych Instytutu Piłsudskiego. W jego zbiorach znalazł niepublikowane wcześniej fotografie wzbogacające dokumentalną wartości filmu.

"Stańczak - złapać światło" miał we wrześniu ubiegłego roku światową premierę w Cinematheque, w Cleveland Institute of Art. Otrzymał pierwszą nagrodę za dokument na XVII Festiwalu Polonijnym "Losy Polaków 2022".

"Film ukazuje sylwetkę Polaka, który jako młody chłopak przeżył piekło wywiezienia na Sybir przez Sowietów w trakcie II wojny światowej, a następnie jego tułaczkę po wydostaniu się ze Związku Sowieckiego, zakończoną znalezieniem nowej ojczyzny w Stanach Zjednoczonych" – uzasadniało m.in. nagrodę jury festiwalu.

"Robię filmy o ludziach, którzy przeszli gehennę. Odzyskali jednak na nowo swoje życie i z pasją poświęcają się innym sprawom, na przykład twórczości artystycznej", tłumaczył Tomasz Magierski.

***

Czytaj także:

***

Julian Stańczak był wieloletnim wykładowcą Cleveland Institute of Art. Od jego wystawy "Julian Stańczak: obrazy optyczne" w Galerii Marty Jackson na Manhattanie w 1964 roku wziął nazwę kierunek w sztuce zwany Op-art.

PAP/jp


Czytaj także

"Kaplica Sykstyńska Pompejów" otwarta ponownie. Dom, który "budzi zachwyt"

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2023 05:45
We włoskim parku archeologicznym, utworzonym na terenie zniszczonych przez wybuch Wezuwiusza w 79 roku Pompejów, otwarto po 20 latach prac konserwacyjnych Dom Wettiuszów. Ze względu na bogactwo malowideł ściennych budynek ten jest zwany "Kaplicą Sykstyńską Pompejów".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odkrycia z przeszłości na Starym Rynku w Łodzi. "Dawna studnia", "średniowieczna droga"

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2023 05:40
Pozostałości średniowiecznej drogi, dawnej studni publicznej, okopu z II wojny światowej oraz wiele zabytków ruchomych będących świadectwem historii Łodzi odnaleźli archeolodzy z Uniwersytetu Łódzkiego podczas prac poprzedzających generalny remont Starego Rynku w Łodzi.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jak naprawdę brzmiał język polski sto lat temu? Kazimierz Nitsch i jego odkrycia

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2024 05:47
– Na przełomie XIX i XX wieku około 30 procent Polaków, a może i mniej, używało języka ogólnego. Reszta mówiła gwarą. To między innymi skłoniło Kazimierza Nitscha do badań – podkreślał w Polskim Radiu językoznawca prof. Władysław Lubaś. Dziś wspominamy 150. rocznicę urodzin Kazimierza Nitscha, twórcy polskiej dialektologii.
rozwiń zwiń