Historia

"Dziwna wojna" - zabrakło zdecydowania i charakteru

Ostatnia aktualizacja: 03.09.2023 06:00
W roku 1939 świat nie zdołał uniknąć katastrofy jedynie dlatego, że 110 dywizji, jakie posiadali Francuzi i Anglicy, pozostało całkowicie bezczynnymi wobec 23 dywizji niemieckich. Jakie byłyby losy Polski i Niemiec, gdyby sojusznicy dotrzymali słowa i wypowiedzieli wojnę Hitlerowi?
Manifestacja pod ambasadą brytyjską w Warszawie 3 września 1939 roku.
Manifestacja pod ambasadą brytyjską w Warszawie 3 września 1939 roku. Foto: Wikipedia/domena publiczna

Po ataku Niemiec na Polskę 1 września 1939 wojsko polskie prowadziło wojnę obronną. Zwycięstwo nad siłami agresora nie było możliwe. Naszym zadaniem, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, było przetrwanie i utrzymanie frontu do czasu, aż alianci zadadzą Niemcom decydujące ciosy na froncie zachodnim.


Posłuchaj
11:05 tu polskie radio warszawa - 3 wrzesnia 1939 - niedziela odc___pr iii 75428.mp3 3 września 1939 roku - archiwalne nagrania Polskiego Radia. Przemówienie ministra spraw zagranicznych Józefa Becka na temat przystąpienia Anglii i Francji do II wojny światowej.

 

3 września 1939 roku rząd niemiecki odrzucił przedstawione mu przez Francję i Wielką Brytanię ultimatum z żądaniem natychmiastowego wycofania Wehrmachtu z terytorium Polski i Wolnego Miasta Gdańska. W konsekwencji wykonania zobowiązań sojuszniczych wobec Polski oba zachodnie mocarstwa wypowiedziały Niemcom wojnę. Belgia, Holandia i Luksemburg pozostawały neutralne.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Mimo dotkliwych skutków pierwszych bombardowań, 3 września był dla Polaków dniem radości i triumfu. Po wystąpieniu radiowym Józefa Becka, w którym informował Polaków o zbliżającej się pomocy aliantów, tego samego dnia na ulice wyszła ludność Warszawy. Rozpoczęły się radosne manifestacje przed ambasadami Francji i Anglii, tłum skandował: "Niech żyje nasz sojusznik!".


Posłuchaj
04:19 postacie i wydarzenia ii wojny światowej (odc_ 7)___21_05_iv.mp3 Dziwna wojna - komentarz historyka, prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 2004)

 

Dziwna wojna

Hitler nie musiał się obawiać. Francuzi i Anglicy tylko wypowiedzieli wojnę, działań zbrojnych praktycznie nie podjęli. Okres ten historycy nazywają "dziwną wojną".

12 września 1939 odbyła się tajna konferencja w Abbeville. Protokoły z jej obrad do dzisiaj nie zostały w całości ujawnione. Znamy tylko ich wyjątki, z których wynika, że Najwyższa Rada Wojenna Wielkiej Brytanii i Francji zdecydowała, że nie zostaną podjęte obiecane Polakom działania zbrojne na froncie zachodnim. W obecności premierów Chamberlaina i Daladiera podjęto decyzję o rezygnacji z przeprowadzenia działań powietrznych przez siły Wielkiej Brytanii.

"Można było wejść jak w masło w pozycje niemieckie, można było rozstrzygnąć wojnę w 1939 roku. Trochę zdecydowania i charakteru" - pisał w swoich pamiętnikach jeden z najwybitniejszych dowódców alianckich, francuski marszałek Alphonse Juin.

Pod granicą stała potężna zmobilizowana i gotowa do działań armia francuska. Obietnice francuskie mówiły o ofensywie w 14 dniu po wypowiedzeniu wojny, było to zatem 17 września. Polacy zdawali sobie sprawę, że naturalne jest, że zostaną srodze poturbowani do czasu ruszenia ofensywy francuskiej. Zakładano, że trzeba przeczekać.

Polacy byli przygotowani na tę francuską ofensywę. Jak mówi historyk, prof. Janusz Osica:

- Mało kto wie, że przygotowaliśmy znacznym kosztem wyrzeczeń całą sieć lotnisk m.in. na terenie Wielkopolski, gdzie wahadłowo miały lądować bombowce francuskie, bombardujące Niemcy i lądujące w Polsce. Miały one zaopatrywać się u nas w benzynę i zabierać pewien ładunek bomb.  


Posłuchaj
04:14 tym zyl swiat.mp3 Anglia i Francja przystępują do wojny - audycja "Tym żył świat"

 

Polskie dowództwo było przekonane, że lada moment nastąpi francuska ofensywa. 15 i 16 września uważano, że wojna zaczyna zbliżać się do korzystnego przełomu, że istnieje coraz więcej szans na powstrzymanie Niemców.

"Co za hańba, co za wstyd, co za głupota zarazem. To idealna sytuacja, wręcz modelowa, w której można było pobić przeciwnika wychodząc na jego odsłonięte tyły. Przy tym zdrada wiernego przyjaciela" - pisał francuski marszałek Alphonse Juin.

mk

Czytaj także

A więc wojna...

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2018 11:50
1 września 1939 hitlerowskie Niemcy napadły na Polskę. Rozpoczęła się II wojna światowa - największy w historii konflikt zbrojny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Winston Churchill. Polityk, strateg, wybitny mówca

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:35
59 lat temu, 24 stycznia 1965 roku zmarł Winston Churchill, polityk i strateg, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, wybitny mówca, a także pisarz nagrodzony w 1953 roku literacką Nagrodą Nobla. W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

1 września 1939. Przytłaczający atak. Dlaczego przegraliśmy wojnę 1939 roku?

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2023 03:50
Przewaga technologiczna i liczebna wroga, lepsza strategia armii niemieckiej, opieszałość ze strony sojuszników z Zachodu, wreszcie – cios w plecy zadany przez Armię Czerwoną. Bohaterstwo żołnierzy wojny 1939 roku nie mogło równoważyć wszystkich tych przyczyn klęski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"A więc wojna!". Komunikat Polskiego Radia z 1 września 1939 roku

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2023 04:00
Nad ranem hitlerowskie Niemcy napadły na Polskę. Rozpoczęła się II wojna światowa - największy w historii konflikt zbrojny.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Niech żyje nasz sojusznik". Relacja Polskiego Radia z 3 września 1939 roku

Ostatnia aktualizacja: 03.09.2023 06:00
Mieszkańcy Warszawy na wieść o przystąpieniu do wojny przez Wielką Brytanię i Francję w euforii wyszli na ulice stolicy. Te chwile – jak się okazało – złudnej nadziei zostały uwiecznione w relacji dziennikarzy Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ograbieni z przyszłości. Jak wyglądałaby Polska, gdyby nie II wojna światowa?

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2023 05:50
II wojna światowa musiała wybuchnąć. Dążyły do tego oba zbrodnicze totalitaryzmy – niemiecki nazizm i sowiecki komunizm. W wyniku konfliktu wśród licznych strat, które ponieśli Polacy, wliczyć trzeba jeszcze jedną – ograbienie z przyszłości, na którą pracowała II RP, a która nigdy się nie wydarzyła.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kresy Wschodnie. Przez II wojnę światową Polską straciła niemal pół terytorium

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 00:01
- W ujęciu propagandowym Polska wyszła zwycięsko z II wojny światowej. Ale jakiż to za zwycięzca, którego terytorium było o 20 procent mniejsze niż przed ową zwycięską wojną? Jakiż to zwycięzca, który stracił kilka milionów swoich obywateli? – pytał historyk prof. Jerzy Eisler w radiowej audycji "Kronika polska". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Puste miejsca w powietrzu". Opowieści o zniszczonych w czasie okupacji księgozbiorach

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 00:01
Od pierwszych dniach września 1939 roku niemieckie pociski burzyły nie tylko wielkie biblioteki i czytelnie, przyczyniając się do niepowetowanych, liczonych w milionach woluminów strat. Obok tych wymiernych – opisanych po wojnie przez badaczy – zniszczeń toczyła się podobnie destrukcyjna, dotykająca jednak osoby prywatne historia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ziemie Odzyskane. "W 1945 roku Polska przejęła pustynię"

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 00:01
- Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej to niewątpliwie zasługa Stalina. Tylko pytanie brzmi: czy walczył o ziemie dla Polski, czy o poszerzenie swojej strefy wpływów? Skoro Polska była w jego rękach, to niewątpliwie były to sowieckie rubieże zachodnie - stwierdził historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Polskiego Radia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Historia tego Niemcom nie wybaczy". Polskie Radio ograbione ze skarbów

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2022 03:43
Niemiecka okupacja charakteryzowała się grabieżą na niespotykaną dotąd skalę. Do dziś nie udało się odzyskać niezliczonych przedmiotów wywiezionych z Polski, wliczając w to bezcenne dzieła sztuki. Grabież nie ominęła też zasobów Polskiego Radia. 
rozwiń zwiń