24 czerwca 1976 w przemówieniu radiowo-telewizyjnym premier Piotr Jaroszewicz ogłosił wprowadzenie nowych cen na niektóre artykuły spożywcze.

>>>>>>>>WIĘCEJ W SPECJALNYM SERWISIE POLSKIEGO RADIA>>>>>>>>

Miały zdrożeć między innymi o prawie 70 procent mięso i cukier. Następnego dnia w Radomiu, Ursusie i Płocku rozpoczęły się strajki robotnicze. Protesty na mniejszą skalę miały miejsce w Łodzi, Starachowicach, Grudziądzu i Nowym Targu. Rząd PRL ukrył przed opinią publiczną fakt wybuchu zamieszek, nazywając je "drobnymi, chuligańskimi wybrykami".

Mimo to, szybko wycofał się z zapowiadanych podwyżek, w obawie przed rozszerzeniem się protestów na cały kraj i zaproponował rozpoczęcie "szerokich konsultacji społecznych na temat podwyżek cen i trudnościach w zaopatrzeniu". Równolegle przeprowadzono szybką, brutalną pacyfikację strajków, nadal utrzymując, że były to tylko chuligańskie wybryki.

"Studencki Komitet Solidarności jest akcją wszystkich ludzi dobrej woli ze środowiska akademickiego, którzy gotowi są zadeklarować swą pomoc dla osób dotkniętych represjami ze strony władz za odwagę manifestowania własnych, niezależnych przekonań" – czytamy w deklaracji ideowej.

Śmierć Stanisława Pyjasa

7 maja 1977 roku zginął śmiercią tragiczną w niewyjaśnionych okolicznościach, student filologii polskiej oraz filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego Stanisław Pyjas. Jego śmierć wstrząsnęła społecznością studencką nie tylko w Krakowie, ale i w całym kraju. Pyjas w ostatnim okresie przed śmiercią współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Jego przyjaciele nie mieli wątpliwości, że śmierć kolegi nie była przypadkowa, nie wierzyli w wersję prokuratury, że chłopak był pijany i spadł ze schodów.

Posłuchaj, co o śmierci swojego przyjaciela mówił Bronisław Wildstein:

Bojkot juwenaliów

W odpowiedzi na wstrząsający fakt zabójstwa Pyjasa zrodziła się wśród studentów krakowskich spontaniczna inicjatywa zbojkotowania imprez juwenaliowych. Żałoba studentów i mieszkańców Krakowa była wielokrotnie naruszana przez funkcjonariuszy SB i Socjalistycznego Związku Studentów Polskich. Uznano, że SZSP straciło moralne prawo do reprezentowania środowiska studenckiego.

Utworzenie SKS-u

15 maja 1977 roku po żałobnej manifestacji nazwanej "czarnym marszem", u stóp Wawelu studenci utworzyli pierwszy Studencki Komitet Solidarności.

"Powołaliśmy Studencki Komitet Solidarności dla zainicjowania prac nad utworzeniem autentycznej i niezależnej organizacji studenckiej" – napisali w deklaracji ideowej.

Studencki Komitet Solidarności - zobacz serwis historyczny

Podczas drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w czerwcu 1983 roku Andrzej Mietkowski, jeden z działaczy SKS, na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, przypomniał mało znane fakty związane z działalnością komitetu.  

– Przyjaciele zamordowanego Staszka Pyjasa, założyciele SKS-u byli działaczami duszpasterstwa akademickiego w Krakowie i często kontaktowali się z kardynałem Wojtyłą – powiedział. – Po powstaniu SKS, w czasie procesji Bożego Ciała w roku 1977 ówczesny kardynał Wojtyła, późniejszy Jan Paweł II wielokrotnie zwracał uwagę na to, co robią studenci, podkreślał konieczność takiej walki o pryncypia i z ogromną sympatią odnosił się do tych wszystkich poczynań.

SKS na rzecz Jana Pawła II

W czasie pierwszej wizyty Ojca św. w Krakowie w 1979 roku członkowie SKS wpadli na pomysł powołania biura prasowego dla zagranicznych dziennikarzy.

- Pomysł zorganizowania biura prasowego wpadł nam do głowy tuż przed przyjazdem Jana Pawła II do Polski - mówił Mietkowski w rozmowie z Józefem Ptaczkiem. - Wydaliśmy ulotkę w języku angielskim, francuskim, którą rozkolportowaliśmy za pośrednictwem naszych znajomych w środowisku dziennikarzy zachodnich, akredytowanych przy wizycie i tam był podany adres biura prasowego w prywatnym mieszkaniu Bogusława Sonika, wówczas działacza SKS, a później wiceprzewodniczący Regionu Małopolska Solidarności.

Jeszcze przed przyjazdem Jana Pawła II do Krakowa biuro odwiedzili funkcjonariusze SB. Bogusław Sonik został zatrzymany. - Szybko go wypuszczono, ponieważ natychmiast zareagowały zachodnie rozgłośnie radiowe i wieczorem podczas lądowania Jana Pawła II na krakowskich Błoniach biuro nasze już funkcjonowało - słyszymy w audycji Józefa Ptaczka. 

bs/im

6 czerwca 1962 roku w Warszawie otwarto pierwszy w Polsce sklep samoobsługowy – Supersam. Stanął on przy placu Unii Lubelskiej (ul. Puławska 2).

Jak opowiada Małgorzata Szejnert szefem tego nowoczesnego sklepu był człowiek, który miał za sobą praktykę w sklepie kolonialnym, niczym ten Wokulskiego, znał też na pamięć "Pana Tadeusza”, a mówiąc o sprzedawanej kawie, cytował fragment z Mickiewicza o kawiarce.

Projekt budynku był jak na ówczesne czasy niezwykle nowatorski, szczególnie wiszący dach, podtrzymywany za pomocą dźwigarów i stalowych lin. W tym celu autorzy budynku wykorzystali, po raz pierwszy w Polsce, tzw. układ tensegrity. Projekt zrealizowali trzej architekci: prof. Jerzy Hryniewiecki, Maciej Krasiński i Maciej Gintowt. Autorzy konstrukcji to prof. Wacław Zalewski, prof. Stanisław Kusia oraz Andrzej Żórawski.

Nazwa Supersam szybko stała się popularna. W ten sposób zaczęto określać inne duże sklepy samoobsługowe w kraju.

W grudniu 2006 roku Supersam został rozebrany. Nie pomogły liczne protesty oraz kampania na rzecz uratowania przed zniszczeniem cennego zabytku PRL. Argumentem za jego wyburzeniem był zły stan techniczny budynku. Jak mówił fotoreporter Filip Springer - przedstawiona ekspertyza wskazywała, że obiekt grozi zawaleniem. Jednak jeden z autorów konstrukcji twierdził, że usterki dałoby się usunąć w dwa tygodnie, a budynek mógłby służyć, jeszcze kolejne 40 lat. Przy ul. Puławskiej 2 powstaje obecnie biurowiec połączony z galerią handlową.

W 2009 roku otwarty został Supersam w nowej lokalizacji, na rogu ulic Domaniewskiej i Puławskiej. Sklep prowadzony jest przez Spółdzielnię Supersam, tę samą, która obsługiwała wcześniej budynek z 1962 roku.

mk