Historia

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Córka Marszałka latała w RAF

Ostatnia aktualizacja: 16.11.2023 05:46
Córka Komendanta przypominała go z charakteru - mogła być księżniczką Polski, ciągnęło ją jednak bardziej do podniebnych wojaży. Poskramiała latające maszyny nad polskim i brytyjskim niebem. 
Jadwiga Piłsudska w szkole lotniczej 1937 rok
Jadwiga Piłsudska w szkole lotniczej 1937 rokFoto: Wikipedia/domena publiczna

Dziewięć lat temu, 16 listopada 2014 roku, w Warszawie zmarła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, córka marszałka Józefa Piłsudskiego.

Posłuchaj
14:47 córka marszałka_ jadwiga piłsudska-jaraczewska.mp3 Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska opowiada Hannie Marii Gizie o swoim radosnym, beztroskim dzieciństwie w audycji z cyklu "Kwadrans bez muzyki". Spotkaniu towarzyszył prof. Zbigniew Wójcik. (PR, 25.11.2014) 

Skromne progi najważniejszej rodziny w państwie

Gdy się rodziła 28 lutego 1920 roku, wojna polsko-bolszewicka trwała już nieco ponad rok. Choć Piłsudski był bezsprzecznie najważniejszą osobą w odradzającej się Polsce, nawet jeśli formalnie nie pełnił żadnej funkcji, to jego rodzina nie opływała w luksusy.

- Życie było bardzo skromne. Proste meble: komoda i łóżko. Jedynymi ozdobami było kilka obrazków, w tym dwa portrety: Wandy i mój - opisywała mieszkanie ojca w Belwederze Jadwiga Piłsudska w rozmowie z Jerzym Kaniewiczem w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.


Józef Piłsudski z córką Jadwigą

Na zdjęciu: Piłsudski z córką Jadwigą, źr. Wikimedia Commons/dp

PIŁSUDSKI - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA >>>>>>>>>>

Córki Piłsudskiego najlepiej wspominają jednak okres wycofania się ojca z życia politycznego i czas spędzony w Sulejówku, w dworku podarowanym Marszałkowi przez Legionistów. Dzięki staraniom Jadwigi i jej rodziny ma tam powstać Muzeum Józefa Piłsudskiego.

Jagódka, która układała pasjanse

Po zamachu majowym w 1926 roku Jadwiga (ojciec nazywał ją pieszczotliwie Jagódką) i Wanda zamieszkały ponownie wraz z matką w Belwederze. Z "Pamiętnika adiutanta Marszałka Piłsudskiego" autorstwa kpt. Mieczysława Lepeckiego wiemy, że Piłsudski rzadko widywał się w tym okresie z rodziną: niemal zamieszkał w siedzibie Głównego Inspektoratu Sił Zbrojnych. Zdaniem adiutanta wykorzystywał jednak każdą sposobność, żeby spotkać się z rodziną.

Posłuchaj
07:47 jadwiga pilsudska-jaraczewska majorka i nagrywanie glosu.mp3 Rozmowa z inż. Jadwigą Jaraczewską - młodszą córką Józefa Piłsudskiego - na temat wycieczki na Majorkę, nagrywania płyty z głosem Marszałka w Belwederze. (Radio Wolna Europa) 

- W Belwederze ojciec zwykle siedział w pokoju narożnym, tam układał często pasjanse. Jak miałam 12 lat, albo mniej, zaczęłam je z ojcem układać. Szalenie to lubiłam, siedziałam tam godzinami - wspominała młodsza córka Marszałka w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Kwadrans bez muzyki".

Marszałek-kinoman

Do tradycji domu Piłsudskich należało też urządzanie seansów filmowych. - Myśmy w Belwederze mieli filmy co niedziela, ojciec bardzo lubił kino i szalenie uwielbiał ówczesnych Flipa i Flapa - mówiła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska. Lepecki dodaje w swojej książce, że Piłsudski szczególną sympatią darzył także… kreskówki Disneya.

Marszałkówna na brytyjskim niebie

Jadwiga Piłsudska w szkole lotniczej 1937 rok
Jadwiga Piłsudska w szkole szybowcowej Sokola Góra (1937), źr.XV Lecie L.O.P.P., Wikimedia Commons/dp

Dwa lata po śmierci ojca, w 1937 roku, Jadwiga zaczęła latać na szybowcach. Lotnictwo pasjonowało ją od młodości - swój pierwszy model złożyła w wieku 12 lat. W 1939 r., jako najmłodsza w Polsce posiadaczka licencji szybowcowej kategorii D, Jadwiga Piłsudska pokonała na szybowcu Delfin 270 km z Bieszczad na Podlasie.

Posłuchaj
15:57 sulejowek i pogrzeb.mp3 Wywiad Tadeusza Mieleszki (Jerzego Kaniewicza) z Wandą Piłsudską i Jadwigą Jaraczewską - córkami Józefa Piłsudskiego. Wywiad poprzedzony prezentacją sylwetek córek marszałka. Wspomnienia o Kasztance, Sulejówku i pogrzebie Marszałka. (RWE, 11.05.1985) 

Po inwazji ZSRR 17 września 1939 wraz z matką i siostrą została ewakuowana z Wilna do Wielkiej Brytanii. Tam wstąpiła do Air Transport Auxiliary - służby pomocniczej RAF - jako trzecia Polka. Zajmowała się transportem maszyn z fabryk na lotniska Królewskich Sił Powietrznych. Ze służby odeszła na znak protestu przeciw postanowieniom podjętym na spotkaniu Wielkiej Trójki w Teheranie.

Posłuchaj
19:36 jadwiga i wanda _album.mp3 Wywiad Tadeusza Mieleszki z Wandą Piłsudską i Jadwigą Jaraczewską - córkami Józefa Piłsudskiego. Wywiad poprzedzony prezentacją sylwetek córek marszałka. Wspólne przeglądanie rodzinnego albumu. (RWE, 11.05.1985) 

Emigracja i powrót do kraju

W 1943 poznała przyszłego męża, Andrzeja Jaraczewskiego. Para pobrała się pod koniec roku 1944. Po wojnie oboje pozostali na emigracji. Jadwiga Piłsudska nie przyjęła brytyjskiego obywatelstwa. Początkowo pracowała jako architekt, później, wraz z mężem, otworzyła niewielką firmę produkującą lampy i meble. Angażowała się w pomoc polskim emigrantom w ramach działalności w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Londynie.

Do Polski wróciła dopiero w 1990 roku. Tu założyła z siostrą Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego. 

Posłuchaj wspomnień z dzieciństwa sióstr Piłsudskich.

bm/kor

Czytaj także

Najwyższa władza w rękach Piłsudskiego

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2015 06:02
– On miał bardzo wielu przyjaciół i wielu nieprzyjaciół, jak każda wybitna indywidualność – mówił prof. Tomasz Nałęcz. – Ale jak patrzy się, zwłaszcza dzisiaj, na to targowisko, gdzie się przepychają między sobą najczęściej szakale, to się pojawia nuta tęsknoty za człowiekiem wielkiego formatu, którym Piłsudski był.
rozwiń zwiń
Czytaj także

14 lutego 1919. Wybuch wojny polsko-bolszewickiej

Ostatnia aktualizacja: 14.02.2024 06:00
Podpisanie rozejmu w Compiegne po I wojnie światowej nie oznaczało pokoju w Europie. Niebawem Stary Kontynent mogła zalać fala bolszewizmu, która jednak opór znalazła już w Polsce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

90 lat Polskiego Radia. Relacje z najważniejszych wydarzeń

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2015 10:32
Niemal od samego początku Polskie Radio towarzyszyło w ważnych dla Polski wydarzeniach i przekazywało relacje z miejsc, w których działo się coś istotnego.
rozwiń zwiń