Historia

Tadeusz Kasprzycki. Dowódca I Kompanii Kadrowej

Ostatnia aktualizacja: 04.12.2023 05:36
4 grudnia 1978 roku zmarł Tadeusz Kasprzycki, generał, polityk, minister spraw wojskowych i dowódca I Kompanii Kadrowej.
Ostatnia defilada Pierwszej Kadrowej na Błoniach krakowskich 6 sierpnia 1939r.Naczele: Tadeusz Kasprzycki, a na prawym skrzydle Bolesław Wieniawa-Długoszowski. fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Ostatnia defilada Pierwszej Kadrowej na Błoniach krakowskich 6 sierpnia 1939r. Naczele: Tadeusz Kasprzycki, a na prawym skrzydle Bolesław Wieniawa-Długoszowski. fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

Działalność na rzecz państwa zaczął już w gimnazjum, kiedy to brał udział w strajku szkolnym w Chełmnie. Po ukończeniu studiów na wydziale nauk ścisłych na paryskiej Sorbonie oraz prawa międzynarodowego na uniwersytecie w Genewie w 1911 roku, zaczął działać w Związku Walki Czynnej.

"Wkrótce dostaję polecenie zaczęcia roboty organizacyjnej w Paryżu. Wysuwam swój brak doświadczenia oraz umiejętności fachowych i organizacyjnych. Naciski, rozkaz i staję się komendantem lokalnego oddziału w Paryżu" – pisał w swoich wspomnieniach.


Posłuchaj
02:59 dziennik.mp3 Dziennik gen. Tadeusza Kasprzyckiego. Archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa

 

Z czasem Tadeusz Kasprzycki awansował na dowódcę obwodu południowa Francja i Szwajcaria. Wreszcie w 1914 roku, po ukończeniu szkoły oficerskiej stanął na czele I Kompanii Kadrowej Legionów Polskich.

6 sierpnia 1914 legioniści wyruszyli z Krakowa w kierunku granicy Królestwa Polskiego. W 1915 roku Tadeusz Kasprzycki objął komendę nad Polską Organizacją Wojskową w Warszawie. Po aresztowaniu Józefa Piłsudskiego i osadzeniu go w twierdzy w Magdeburgu był współodpowiedzialny za tworzenie konspiracyjnej "organizacji A", w skład której wchodzili wierni ludzie Komendanta.

Po odzyskaniu niepodległości Kasprzycki zajmował kolejno stanowiska szefa Wydziału Planów, Biura Ścisłej Rady Wojennej i operacyjnego Oddziału III Sztabu Generalnego. Był też dowódcą wileńskiej 19. Dywizji Piechoty.

Wiele czasu poświęcał na misje dyplomatyczno-wojskowe w trudnych czasach funkcjonowania odrodzonej Rzeczpospolitej między dwoma rosnącymi w siłę potęgami. Pełnił funkcję delegata rządu RP na konferencję rozbrojeniową i komisję wojskową przy Lidze Narodów.

Po śmierci Józefa Piłsudskiego w 1935 roku objął stanowisko ministra spraw wojskowych. Starał się zabezpieczyć Polskę przed zagrożeniem niemieckim, podpisując układ sojuszniczy z Francją. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Rumunii, gdzie został internowany. Przedostał się do Wielkiej Brytanii. Kompletnie odciął się od polityki i wszelkich funkcji publicznych. Zmarł 4 grudnia 1978 w Kanadzie.

Posłuchaj fragmentów dziennika gen. Tadeusza Kasprzyckiego w audycji Radia Wolna Europa.