Historia

Spór o inwestyturę – o przywództwo w chrześcijańskiej Europie

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2018 06:08
Spór między cesarzem a papieżem nazwano sporem o inwestyturę, czyli o obsadzanie stanowisk kościelnych. W istocie dotyczył jednak przywództwa w chrześcijańskiej Europie.
Audio
  • Canossa - fragment audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 24.03.2000)
Spór o inwestyturę, fot. Wikimedia Commonsdomena publiczna
Spór o inwestyturę, fot. Wikimedia Commons/domena publiczna

28 stycznia 1077 papież Grzegorz VII zdjął w Cannosie klątwę z cesarza niemieckiego Henryka IV Salickiego.

Spór między cesarzem a papieżem nazwano sporem o inwestyturę, czyli o obsadzanie stanowisk kościelnych. W istocie dotyczył jednak przywództwa w chrześcijańskiej Europie.

Grzegorz VII miał duże ambicje, streszczone w dokumencie nazywanym "Dictatus papae". Z dwudziestu siedmiu postulatów dwa najważniejsze mówiły o najwyższej w świecie chrześcijańskim władzy papieża i podległości cesarza. Doszło do konfliktu papieża z Henrykiem IV, który dążył do zwierzchnictwa nad papiestwem i wpływu na wybór głowy Kościoła.

Na synodzie w Wormacji w 1076 roku Henryk IV doprowadził do destytucji, czyli usunięcia Grzegorza VII. Wkrótce potem na synodzie w Rzymie papież odpowiedział ekskomuniką niepokornego cesarza.

Przebiegły Henryk IV znalazł rozwiązanie upokarzające, acz skuteczne. Udał się do Canossy, zamku w Toskanii, gdzie przebywał wówczas Grzegorz VII. Przez trzy dni stał boso na mrozie. W worku pokutnym i z mieczem zawieszonym na szyi prosił o wybaczenie.

Głowa kościoła z racji ewangelicznego obowiązku wybaczania musiała spełnić tę prośbę. W liście do biskupów niemieckich Grzegorz VII pisał: "Przez trzy dni stojąc u bramy zamku zdjąwszy szaty królewskie, boso, we włosiennicy, nie pierwej przestał błagać z wielkim płaczem zmiłowania apostolskiego i przebaczenia aż u wszystkich, którzy tam przybyli wzbudził taką litość i takie współczucie, że wstawiając się za nim, wszyscy dziwili się niezwykłej zatwardziałości mego serca".

Przywrócony do łask Henryk IV natychmiast wznowił walkę z papieżem. Nakłonił biskupów niemieckich i włoskich do wybrania antypapieża Klemensa III. Nie obawiając się już kolejnej klątwy, przystąpił do zbrojnego podporządkowania Rzymu.

Posłuchaj audycji z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci".


Czytaj także

Fryderyk Barbarossa. "Chciał być wielkim władcą i wielkim rycerzem"

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2023 05:35
- Był ostatnim cesarzem uniwersalnego Cesarstwa Rzymskiego w starym typie - mówił o Barbarossie prof. Wojciech Fałkowski w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Fryderyk II - pokojowa krucjata wyklętego cesarza

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2023 05:35
28 czerwca 1228 roku cesarz Fryderyk II Hohenstauf wyruszył na wyprawę krzyżową. Jego misja różniła się znacząco od dotychczasowych ekspedycji do Ziemi Świętej: nie była zbrojną kampanią europejskiego rycerstwa, a raczej delikatną misją dyplomatyczną.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pieniądze i dyplomacja. Kulisy starań Władysława Łokietka o koronę

Ostatnia aktualizacja: 20.01.2024 05:48
704 lata temu Władysław Łokietek został koronowany na króla Polski. Uroczystość poprzedzały cztery lata wypełnione akcją polskiej dyplomacji na niespotykaną dotąd skalę. Polscy biskupi krążyli między księciem i papieżem, wożąc ze sobą kolejne listy i… pieniądze.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pójść do Canossy, czyli co różni Europę od Rosji

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2024 05:55
Konflikt władzy świeckiej, uosabianej przez niemieckiego króla i późniejszego cesarza, z kościelną w osobie papieża nie znalazł jednoznacznego rozstrzygnięcia. - Ta dynamika stworzyła współczesną cywilizację europejską - oceniał prof. Henryk Samsonowicz na antenie Polskiego Radia.  
rozwiń zwiń