Wzniesiony na południowym zboczu góry Lee w Kalifornii napis zna prawie każdy. Widoczny jest nawet z satelity.

Pomysłowy deweloper

13 lipca 1923 roku na wzgórzach Hollywood umieszczono napis HOLLYWOODLAND. Miał on promować nazwę nowych terenów mieszkalnych nieopodal Los Angeles. Napis zaprojektował Thomas FiskGoff. Trzynaście liter podświetlane było czterema tysiącami dwudziestowatowych żarówek. Do ich wymiany zatrudniono człowieka, który zamieszkał w domu za pierwszą literą L.

Symbol amerykańskiej kultury

Mający zachęcać do kupna działek w tej części Los Angeles napis początkowo miał stać jedynie 1,5 roku. Jednak z czasem, wraz ze wzrostem popularności amerykańskiego kina - złotym wiekiem Hollywood, tak mocno wrósł w pejzaż miasta i świadomość mieszkańców, że postanowiono go zostawić. Napis stał się rozpoznawalnym na całym świecie symbolem Hollywood.

Znak był wykonany z drewna i po latach litery zaczęły niszczeć i straszyć turystów odłażącą farbą oraz rdzą. Podczas renowacji, przeprowadzonej w 1949 roku usunięto cztery ostatnie litery i zostało HOLLYWOOD.

W 1978 roku drewniane litery zostały zastąpione stalowymi, które pozostają na wzgórzu do dziś. Każda z nich miała swojego fundatora i tak np. za "H” zapłacił TerrenceDonnelly – wydawca "Hollywood Independent Newspaper", a drugie "O” –  sponsorowała amerykańska wytwórnia płytowa Warner Bros. Cały napis ma 14 metrów wysokości i 110 metrów długości.

W 2010 roku chciano zburzyć ten najbardziej rozpoznawalny znak Los Angeles i sprzedać teren, na którym on się znajduje pod budowę luksusowych osiedli mieszkalnych. Temu przedsięwzięciu sprzeciwiło się wiele gwiazd (m.in. Tom Hanks, Arnold Schwarzenegger oraz Steven Spielberg), które zebrały 12,5 miliona na wykup terenu.

mk

Z życiem Poli Negri wiąże się wiele legend. W biografii aktorki kwestią sporną była nawet data jej urodzenia. Na jej nagrobku widnieje 31 grudnia 1899 roku, w innych źródłach pojawiały się kolejne sprzeczne daty. Ostatecznie do metryki aktorki z datą 22 grudnia 1896/3 stycznia 1897 roku (w Królestwie Polskim obowiązywało podwójne datowanie) dotarła Wiesława Czapińska.

Droga do fabryki snów

Kiedy Pola była jeszcze małą dziewczynką jej ojca zesłano na Sybir. W 1902 roku wraz z matką przeniosła się do Warszawy. Tam dziewczynka chodziła do szkoły baletowej i uczęszczała na lekcje aktorstwa. Szybko zauważono jej talent. Pseudonim przybrała od modnej wtedy włoskiej poetki Ady Negri. Na deskach teatru pierwszy raz wystąpiła 1 września 1912. Zagrała wtedy Klarę w "Ślubach panieńskich" w Teatrze Małym w Warszawie. Z kolei jej debiut filmowy miał miejsce w 1914 roku w "Niewolnicy zmysłów".

Kilka lat później wyjechała do Berlina. Najbardziej wartościowe artystycznie filmy z jej udziałem to te z okresu niemieckiego, m.in.: "Oczy mumii Mia", "Carmen", "Madame du Barry", "Sumurun". Z Berlina w wieku 25 lat wyruszyła na podbój Hollywood.

– Pola Negri wniosła do Hollywood powiew czegoś nowego, czegoś innego – słyszymy w audycji Anny Arwaniti z cyklu "Biografia dźwiękowa" w 1997 roku. – Ona nie dała się do końca zmienić. Pozostała dziewczyną z charakterem.

Okres lat 20. XX wieku był czasem rozkwitu jej kariery. Wówczas nagrała aż 20 filmów zarabiając milion dolarów rocznie. – Potrafiła być i zabawna i tragiczna – słyszymy w audycji. – Ernst Lubitsch, jej długoletni reżyser, nie pracowałby z byle kim.

"Kobieta bezwstydna" (ang. "A Woman of the World") – amerykański film niemy z 1925 roku, Pola Negri w roli głównej

Gwiazda światowego formatu

Pierwszego męża poznała, gdy jechała z Warszawy do Berlina w 1919 roku. Wówczas została zatrzymana przez komendanta Straży Granicznej, podporucznika Eugeniusza Dąmbskiego, który zarekwirował kopię jej pierwszego filmu "Niewolnica zmysłów”. Jeszcze w listopadzie tego samego roku para pobrała się. Jednak ten związek  rozpadł się już w 1922 roku. Pola Negri bez wątpienia była kochliwą kobietą. W swoich pamiętnikach sama wspomina o ponad czterdziestu kochankach, w tym o Charlie Chaplinie i Rudolfie Valentino. Jednak wszystkie jej związki prędzej, czy później się rozpadały.

– Życie prywatne Poli Negri, acz pozornie atrakcyjne, było życiem kobiety bardzo nieszczęśliwej – słyszymy w audycji Anny Arwaniti. – Ona nigdy nie osiągnęła tego, co nazywa się szczęściem.

Jak przystało na prawdziwą gwiazdę Pola Negri nie stroniła od ekstrawagancji. Stworzyła swój niepowtarzalny styl: malowała paznokcie, narzucała trendy w makijażu, a także nosiła oryginalne jak na tamte czasy buty.

Odeszła w samotności

Pola Negri była królową filmów niemych. Kiedy te zostały udźwiękowione, aktorka musiała ustąpić miejsca młodszemu pokoleniu. Wówczas wróciła do Niemiec. Kiedy do władzy doszli naziści, zakazano angażowania jej do filmów w związku z jej rzekomym żydowskim pochodzeniem. Podobno w jej sprawie osobiście interweniował sam Adolf Hitler. Wówczas zagrała jeszcze w kilku dobrych filach: w "Mazurce", czy "Tangu Notturno".

Ostatni raz na ekranie pojawiła się w 1965 roku. W 1970 roku opublikowała jeszcze swoje wspomnienia o wiele mówiącym tytule: "Pamiętniki gwiazdy". Pola Negri żyła 90 lat – zmarła 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio w USA. Od 2007 roku Lipnowskie Towarzystwo Kulturalne organizuje festiwal "Pola i inni", w czasie którego przyznaje nagrody "Politki".

– Kiedy przeglądam gwiazdozbiór ludzi, których podziwiam i wielbię to Pola Negri znajduje się w czołówce – mówił o aktorce Bogusław Kaczyński. – Może dlatego, że była dziewczyną, która urodziła się w bardzo ubogiej rodzinie i która dzięki własnemu zapałowi, dzięki rzuceniu wszystkiego na szalę światowej kariery, tę światową karierę osiągnęła.

Posłuchaj wspomnień o panience z Lipna na Kujawach, która zawojowała Hollywood

mb

6 maja 1915 roku urodził się Orson Welles – aktor, reżyser, twórca słuchowisk radiowych, który dzięki "Obywatelowi Kane’owi" wszedł na zawsze do historii kina.

Atak Marsjan na Ziemię

Lotny umysł Orsona Wellesa szybko objawił się światu. Jako 16-latek grał już główne role w przedstawieniach dublińskiego Gate Theatre. W 1937 wraz z Johnem Housemanem otworzył w Nowym Jorku słynny Mercury Theatre.

30 października 1938 Orson Welles wpędził w panikę prawie całą Amerykę. Nadał słynne słuchowisko według powieści Herberta Georga Wellsa "Wojna światów". Ludzie byli przekonani, że słuchają nadawanych przez spikera rzeczywistych komunikatów z ataku Marsjan na Ziemię. Panika była tak ogromna, że kilka osób zmarło nawet na zawał serca.

– Wtedy ten 23-latek uwierzył chyba w to, że jest naprawdę genialnym człowiekiem – podkreślał krytyk filmowy Waldemar Chołodowski w aud. Ireny Eichler z 1997 roku.

"Obywatel Kane"

Geniusz Wellesa ukazał się w filmach, które później przez wiele lat realizował. Najsłynniejszy - "Obywatel Kane" – do dziś uznawany jest za jeden z najlepszych filmów w historii kina. – To był przełom w dziejach kina – zaznaczała krytyk filmowa Maria Oleksiewicz w aud. Ireny Eichler. – Ekscytujący film. Nigdy przedtem czegoś takiego nie było.

Kiedy miał 25 lat, wytwórnia RKO udostępniła mu swoje studia i podpisała z nim niewyobrażalny, jak na tamte czasy, kontrakt opiewający na 150 tys. dolarów.

– Orson Welles, kiedy wszedł do wytwórni i zobaczył, co go czeka: że ma ekipę, kamery, powiedział, że kino jest najpiękniejszą zabawką elektryczną, jaką kiedykolwiek ofiarowano małemu chłopcu – mówiła Oleksiewicz. – Kino było dla niego wspaniałą zabawą.

Co ciekawe, "Obywatel Kane" nie był wcale sukcesem kasowym, a Welles tym samym wystawił na próbę zaufanie wytwórni. Reżyser podjął się też prób, bardzo udanych, ekranizacji klasycznych dzieł: "Makbeta" i "Otella" według Szekspira czy "Procesu" Kafki.

Odcinając kupony od sukcesu

Sukcesy w życiu zawodowym nie przełożyły się na powodzenie w życiu prywatnym. Aktor miał trzy żony i czworo dzieci. – Spalające go ambicje powodowały, że okropne było jego życie prywatne – mówił Waldemar Chołodowski.

Sława, na którą zapracował sobie w bardzo młodym wieku Orson Welles, nie opuszczała go do końca życia. Niestety, kolejne jego dzieła nie charakteryzowały się takim kunsztem, jak te z początku kariery. Słynny Welles był angażowany później do charakterystycznych ról w filmach niskiej klasy artystycznej. – Jego ekstrawagancja byłaby również nie do przyjęcia dla dzisiejszego świata filmowego – oceniał Waldemar Chołodowski.

– Welles mając 40 lat osiągnął 170 kilogramów wagi – mówiła Anna Semkowicz w swojej audycji w 1985 roku. – Kochał, jadł, wszystko nad miarę. W wieku 50 lat jego dzienną porcję stanowiło: 20 cygar, butelka koniaku, butelka czerwonego wina, kilka kieliszków kweresu i parę szklanek tequili. Kochał żyć i to też stanowi część jego legendy.

Za wkład w kinematografię światową otrzymał w 1966 roku nagrodę na Festiwalu Filmowym w Cannes, a 4 lata później został nagrodzony Oskarem za całokształt twórczości. W 1982 roku wyróżniono go nagrodą specjalną Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Zmarł 10 października 1985 w Hollywood.

mb

1 czerwca 1926 urodziła się Marilyn Monroe, amerykańska aktorka filmowa, modelka i piosenkarka. Najpopularniejsza gwiazda Hollywood w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku. W komediach i melodramatach kreowała typ prostolinijnej i bezbronnej kobiety-dziecka uosabiającej seks, a zarazem poszukującej wielkiego uczucia.

Postać Marilyn Monroe została zawłaszczona przez popkulturę. Wielbiona jako wzór urody, w życiu prywatnym od wczesnego dzieciństwa zmagała z trudnym losem. Nie miała domu, wychowywała się w rodzinie zastępczej. Matka była schizofreniczką, nie wiadomo do końca, kto był jej ojcem. Przeżyła wiele nieudanych związków. Nie potrafiła odnaleźć się w rodzinie ani w społeczeństwie. Wielkie marzenie o karierze aktorskiej zrealizowała, ale słono za nie zapłaciła. Samotność osoby poszukującej akceptacji wpędziła Marilyn w rozmaite schorzenia nerwowe. Pod koniec kariery sprawiała ogromne problemy na planie filmowym.

Nie dane jej było, jak przepowiadał Andy Warhol, 15 minut sławy dla każdego. Marilyn Monroe dano ponad pięćdziesiąt lat życia po śmierci, a z pewnością przetrwa znacznie dłużej. – Jest kilka twarzy, które na zawsze zostaną w historii kina. Jedną z nich będzie Marilyn Monroe – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Żyła krótko, umarła w wieku 36 lat, a wokół jej śmierci narosło wiele legend i nieporozumień. – To typowa postać dla środowiska rządzącego Stanami Zjednoczonymi za prezydentury Kennedy’ego. Tam było wszystko: mafia, narkotyki, ogromne przekręty finansowe – stwierdził Marek Urbański w audycji z cyklu "Piękny i bestia".

Marilyn Monroe z nizin społecznych weszła na sam szczyt, ale na skutek niekorzystnych okoliczności i złego świata skończyła fatalnie - to narracja, którą masowa publiczność, szczególnie amerykańska, wręcz uwielbia.

mjm