Historia

Święta Jadwiga Śląska. Księżna bez butów

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2022 05:40
Posiadanie butów było w średniowieczu ważnym sygnałem przynależności do określonej warstwy społecznej. Oczekiwano od księżnej zatem, że będzie chodzić w butach. Nawet spowiednik Jadwigi namawiał ją do tego. Ona teoretycznie się nawet zgodziła...
Średniowieczna grafika przedstawiająca św. Jadwigę Śląską
Średniowieczna grafika przedstawiająca św. Jadwigę ŚląskąFoto: The J. Paul Getty Museum/domena publiczna

Posłuchaj

47:26 Dwojka Kryzys wieku sredniego 4.10.2015.mp3 Święta Jadwiga Śląska. Opowieści o księżnej bez butów (Kryzys wieku średniego/Dwójka)

 

shutterstock_Czersk.jpg
Kim był Magnus z trzymetrowej trumny w Czersku?

Teoretycznie, gdyż w praktyce owo "noszenie butów" potraktowała dosłownie i… nosiła swoje buty pod pachą albo, jak pokazuje to ikonografia, przewieszone przez ramię.

Ubogie władczynie

Święta Jadwiga Śląska jest z jednej strony postrzegana jako powinowata europejskiej elity przełomu XII i XIII wieku, z drugiej zaś jako silna indywidualność - pierwsza wielka dama, która na rozkwitający dwór Piastów śląskich wprowadziła zupełnie nowy typ pobożności.

- Święte, do którego kręgu należała Jadwiga Śląska, w dużym stopniu przyswoiły sobie nową duchowość związaną z franciszkanami czy w ogóle z zakonami żebraczymi - przywoływał kulturowy kontekst owego problemu "księżnej bez butów" dr Grzegorz Pac z Instytutu Historycznego UW. Jak tłumaczył gość Dwójki, wcześniejsze arystokratki, które próbowały praktykować życie ubogie, były przede wszystkim władczyniami i musiały to pokazać: strojem, sposobem bycia. Tego od nich oczekiwano.

W życiorysie świętej Jadwigi też to widzimy, przekonywał gość audycji, że otoczenie oczekuje od niej pewnych rzeczy, które są stosowne dla księżnej (jak choćby owo chodzenie w butach). Jadwiga zaś ostentacyjnie mówiła: nie.

***

Czytaj także:

***

W poniedziałki i soboty same leguminy

Opowieści o Jadwidze Śląskiej są oczywiście mocno ugruntowane w średniowiecznej tradycji hagiograficznej. Dowiadujemy się z nich zatem - jak opowiadano w audycji - że księżna potrafiła dostrzec ukrytego w habicie jednej z trzebnickich zakonnic… jeża. Innymi słowy, wyczuwała Złego, gdyż jeż w tej historii jest symbolem mocy ciemności.

A jeśli o demonach mowa. - Kiedy Jadwiga zamieszkiwała okolice trzebnickiego klasztoru, przybyły do niej, według legendy, demony w ludzkiej postaci. Zaczęły Jadwigę biczować, wrzeszcząc, dlaczego jest taka święta i tyle się modli - przywoływał jedną z hagiograficznych opowieści Łukasz Modelski.

Prowadzący audycję przytoczył również jeden z jadłospisów Jadwigi. - W niedzielę, wtorek i czwartek jadła ryby i potrawy z nabiałem, w poniedziałek i w sobotę zasilała się samymi leguminami, czyli warzywami, w środę i piątek jadła chleb suchy i popijała wodą.

Modlitwa i działanie

Warto również zaznaczyć, że to w dużej mierze dzięki Jadwidze kultura średniowiecznego Śląska rozwijała się znacznie szybciej niż w pozostałych księstwach piastowskich. Poza działalnością dobroczynną i ascezą była inicjatorką wielkich fundacji jej małżonka, Henryka Brodatego, z których najwspanialszym przykładem jest klasztor w Trzebnicy.

Zmarła w październiku 1243 roku. Jej grób znajduje się w trzebnickim sanktuarium – kaplica, w której mieści się barokowy sarkofag św. Jadwigi, jest pierwszym w Polsce budynkiem zbudowanym w całości w stylu gotyckim.


Czytaj także

Chrzest Polski - początek naszych dziejów

Ostatnia aktualizacja: 14.04.2021 06:00
- Bez tego aktu na pewno Polski by nie było, absolutnie nie dałoby się jej utrzymać. Sądzę, że nie przyjąć chrztu, to zostawić lukę polityczną, w którą wszystko może wejść - mówił historyk prof. Jacek Banaszkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Spór o Henryka Brodatego i zniemczenie Śląska

Ostatnia aktualizacja: 29.10.2016 17:55
Henryk I Brodaty, dzierżący tron krakowski w burzliwych czasach rozbicia dzielnicowego, do dziś budzi spory wśród historyków. - Chodzi o sprawę zniemczenia i odłączenia się Śląska, a także o to, czy książę mógł zjednoczyć państwo 100 lat przed Łokietkiem - mówi prof. Andrzej Nowak.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kim był Magnus z trzymetrowej trumny w Czersku?

Ostatnia aktualizacja: 28.07.2020 05:40
W 1966 roku w Czersku odnaleziono grób, prawdopodobnie z XII wieku, który zawierał zwłoki dość rosłego mężczyzny. Wokół tej postaci powstało wiele elektryzujących teorii..
rozwiń zwiń