Historia

Polska Agencja Prasowa - informacje mają swoją wymierną wartość

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2020 05:30
26 października 1945 roku została powołana Polska Agencja Prasowa. Podstawą dla jej działania był dekret Rady Ministrów opublikowany 75 lat temu. Nie był to jednak początek działania takiej agencji na ziemiach Polski.
Kazimierz Karasiewicz, wojenny korespondent Polskiej Agencji Telegraficznej, zamienionej po II wojnie  światowej na Polską Agencję Prasową.
Kazimierz Karasiewicz, wojenny korespondent Polskiej Agencji Telegraficznej, zamienionej po II wojnie światowej na Polską Agencję Prasową.Foto: NAC

Fakt nadany tej dacie stwierdzał bardziej konkret organizacyjny agencji i jej stała nazwę. Bezpośrednio po wojnie Agencja funkcjonowała pod inną nazwą i w ramach Związku Patriotów Polskich i pod kierownictwem dowództwa wojskowego Ludowego Wojska Polskiego. Dopiero od wprowadzonego dekretu, PAP rozpoczęła samodzielne funkcjonowanie jako niezależne przedsiębiorstwo państwowe.

Zmonopolizowanie informacji

Istotą powstawania tego typu przedsiębiorstw było zmonopolizowanie gromadzenia i dostarczania pakietów informacyjnych gazetom, radiu, telewizji. Szczególnie w krajach komunistycznych dochodziła jeszcze jedna cecha i była nią odpowiednia propaganda, a co za tym idzie także cenzura przekazywanych wiadomości. Agencje prasowa charakteryzowały się też organizacyjną strukturą opartą na krajowych i zagranicznych korespondentach, z których duża część to byli dziennikarze.

Pozwalało to na tworzenie jak najbardziej bogatych, pojemnych serwisów informacyjnych, a gazetom, rozgłośniom radiowym i telewizyjnym pozwalało na ograniczenie kosztów związanych z liczbą własnych korespondentów. Często też spływające "suche" informacje opatrywane były specjalnym opisem dziennikarskim wytwarzanym przez pracowników - dziennikarzy centrali.

Wiele państw świata posiada przynajmniej jedną agencję w strukturach informacji publicznej - mimo tego, że są one samodzielnymi, często prywatnymi, przedsiębiorstwami, istotą ich działania są jak najbardziej obszerne, dokładne i jak najświeższe informacje. Wiele instytucji bazuje na tych informacjach, których wartość ma swój finansowy wymiar - stąd muszą być one najwyższej jakości.

W wielu agencjach, oprócz serwisów ogólnotematycznych, znajdujemy serwisy poświęcone różnym dziedzinom życia - polityce, gospodarce, wydarzeniom świata kultury i innym wydarzeniom społecznym.

Spółka skarbu państwa

Polska Agencja Prasowa jest spółką akcyjną i jako taka jest jedyną państwową agencją informacyjną w Polsce. Statut spółki stanowi, że do jej zadań należy uzyskiwanie i przekazywanie odbiorcom rzetelnych, obiektywnych i wszechstronnych informacji z kraju i z zagranicy. Ważnym zadaniem jest też obowiązek informacyjny związany z wydarzeniami i informacjami płynącymi z Sejmu, Senatu, a także dotyczących działań Prezydenta RP i Rady Ministrów. Taki obowiązek, obejmujący także inne ważne instytucje państwowe, jest naturalnym elementem działania Agencji jako jednoosobowej spółki skarbu państwa. Taką właśnie podstawę prawną działa PAP stanowi ustawa z 31 lipca 1997 roku.

Polska Agencja Prasowa posiada także własny portal internetowy pod adresem "pap.pl". Na ich stronach poświęconych działaniu agencji informacyjnych w Polsce możemy przeczytać:

"Polska Agencja Prasowa kontynuuje działalność utworzonej w 1918 Polskiej Agencji Telegraficznej. Wówczas to grupa polskich dziennikarzy przejęła oddziały Wiedeńskiego Biura Korespondencyjnego w Krakowie i we Lwowie. W oparciu o te skromne zasoby materialne i kadrowe 5 grudnia 1918 r. nadano pierwszej polskiej agencji formy instytucjonalne. Historia Polskiej Agencji Prasowej i jej poprzedniczki - Polskiej Agencji Telegraficznej - ściśle łączy się z historią Polski ostatnich stu lat. Każde wielkie wydarzenie w dziejach narodu widać jak w zwierciadle w losach Agencji – i tych dobrych, i tych złych. PAT stała się urzędową agencją prasowo-informacyjną Rzeczypospolitej Polskiej, podporządkowaną Prezydium Rady Ministrów RP".

W okresie międzywojennym PAT rozwijała się i coraz bardziej monopolizowała rynek informacyjny w Polsce, włącznie z działaniami propagującymi działanie rządu i agencji rządowych. Do swoich niewątpliwych osiągnięć może zaliczyć także prowadzenie filmowej informacyjnej kroniki PAT oraz prowadzenie publikacji monitorów rządowych i wyroków Trybunału Sprawiedliwości.

Podziemna działalność w czasie II wojny

Okres wojny okazał się dość ważnym elementem jej działania - głównie na obczyźnie. Agencja szczególny nacisk kładła na informowaniu m.in. o zbrodniach obu okupantów. Na stronach PASP czytamy:

"Wybuch II wojny światowej przerwał rozwój Agencji. W 1939 roku w ślad za ewakuowanym rządem RP Polska Agencja Telegraficzna opuściła kraj i wznowiła pracę najpierw w Paryżu, a następnie w Londynie - przy rządzie polskim na uchodźstwie. Ważnym etapem istnienia PAT była jej podziemna działalność w okupowanym kraju. W ramach Departamentu Informacji i Prasy Delegatury Rządu funkcjonowała specjalna komórka agencji, gromadząca - niezależnie od innych organizacji konspiracyjnych - informacje dotyczące życia społeczeństwa pod okupacją. Podczas Powstania Warszawskiego PAT wydawała codziennie (często dwa razy dziennie) komunikaty informujące o sytuacji w mieście, a także o wydarzeniach na frontach wojny. Działali też fotoreporterzy, którzy wykonali ponad tysiąc zdjęć. Po upadku powstania pracownicy Agencji opuścili miasto i przenieśli swą działalność m.in. do Krakowa, gdzie ponownie podjęli pracę".

Tuba komunistycznej władzy

Okres powojenny, a właściwiej okres końca wojny, wiązał się z zawłaszczeniem działania agencji informacyjnej dla celów propagandowych komunistycznych władz - na wzór biura informacji komunistycznej partii Związku Radzieckiego. Co ważne PAT działał nadal na obczyźnie: "Po zakończeniu wojny PAT, działająca przy polskim rządzie w Wielkiej Brytanii, mimo bardzo trudnej sytuacji finansowej publikowała biuletyny dla Polonii o działalności polskich władz na emigracji i na temat sytuacji w kraju. Ostatnią depeszę nadała 8 stycznia 1991 roku".

W Polsce natomiast powstał nowy twór będący swoistą tubą partii: "Jeszcze trwała wojna, gdy komunistyczne władze utworzyły Polską Agencję Prasową "Polpress", która od sierpnia 1944 roku działała w Lublinie, a od następnego roku w Łodzi i w Warszawie. Nazwa "Polpress" nie przetrwała długo. Jak opowiadał red. Marian Podkowiński – polski sprawozdawca z procesu zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze – już wtedy zrezygnował z opatrywania swych korespondencji sygnaturą "Polpress" pozostawiając tylko trzy litery – PAP. I tak zostało".

Historia powojenna nie we wszystkim była jedynie propagandowa. PAP zwraca uwagę na bardzo wysoki poziom dziennikarski, a nawet literacki, nadawanych korespondencji. Niezależnie od propagandowego charakteru Agencji jej powojenna historia jest ważnym elementem tej szacownej instytucji.

Na jej stronach czytamy: "26 października 1945 r. przewodniczący Krajowej Rady Narodowej powołał Polską Agencję Prasową jako przedsiębiorstwo państwowe. Rok później PAP wprowadziła się na ponad 10 lat do pospiesznie zaadaptowanej kamienicy przy ul. Foksal 9. W 1951 roku w Warszawie powstała Centralna Agencja Fotograficzna utworzona w ramach RSW "Prasa-Książka-Ruch" z siedzibą przy ul. Foksal 16.

W 1957 roku Polska Agencja Prasowa przeniosła się do gmachu w Alejach Jerozolimskich 7. Z tą siedzibą PAP była związany przez 40 lat. Stamtąd odbiorcy otrzymywali korespondencje Ryszarda Kapuścińskiego, które stały się kanonem najlepszego dziennikarstwa agencyjnego. Obok Herodota w dżinsach, jak mówiono o Kapuścińskim, w historii PAP tamtego okresu zapisali się tacy dziennikarze jak np. korespondent z Panamy i Nikaragui, a potem Indii – Krzysztof Mroziewicz. W PAP zaczynali swe kariery Leopold Unger, Ryszard Piekarowicz, Marek Ostrowski, wspomniany już Marian Podkowiński, Ludwik Jerzy Kern, Edmund Osmańczyk, Leszek Mazan czy Leonid Teliga".

O najnowszej historii PAP - tej z okresu od ponownego odzyskania niepodległości - możemy przeczytać na stronach Agencji, a także w portalu "Dzieje.pl" i innych serwisach informacyjnych. Warto, bo prawdziwa i pełna informacja jest jednym z fundamentów "ludzi dobrze poinformowanych" i ma swoją niezaprzeczalną wartość.

PP

Zobacz więcej na temat: PAP dziennikarstwo
Czytaj także

95 lat Polskiej Agencji Prasowej

Ostatnia aktualizacja: 04.12.2013 23:00
W "Notatniku Dwójki" porozmawiamy o tym, jakie znaczenie miała Polska Agencja Prasowa dla przedwojennej i powojennej Polski, jak wyglądała jej historia, oraz jak się zmieniała.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ruszył anglojęzyczny portal PAP "The First News"

Ostatnia aktualizacja: 03.05.2018 15:47
Anglojęzyczny portal The First News będzie pokazywał świat z polskiej perspektywy. W skład zespołu nowego serwisu internetowego uruchomionego przez PAP, dostępnego pod adresem thefirstnews.com, wchodzą dziennikarze z całego świata, między innymi Wielkiej Brytanii, Australii, Izraela i z Polski. Mówił o tym w Polskim Radiu 24 prezes PAP Wojciech Surmacz.
rozwiń zwiń