Historia

"Brakujące ogniwo" w dziejach alfabetu odnalezione? Niezwykłe odkrycie w Izraelu

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2021 05:40
Zdaniem naukowców licząca ok. 3450 lat inskrypcja na fragmencie słoja odnalezionego w ruinach miasta Lakisz jest najstarszym zabytkiem pisma alfabetycznego na terenach południowego Lewantu i może świadczyć o przeniesieniu wynalazku alfabetu z Egiptu do Azji Mniejszej.
Skorupy odnalezione w Lakisz.
Skorupy odnalezione w Lakisz. Foto: Antiquity/ J. Dye, Austrian Academy of Sciences/CC 4.0

Najwcześniejsze dowody pisma, które wykorzystuje system liter do reprezentowania dźwięków, czyli alfabetu, znaleziono w Egipcie. Datuje się je na czasy XII dynastii (około 1981 p.n.e. do 1802 p.n.e.), ale pismo alfabetyczne rozprzestrzeniło się na dobre od około 1300 p.n.e na terenie Lewantu – wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego. System alfabetyczny został później przejęty przez Greków, a następnie Rzymian.  

- Niedawno odkryta inskrypcja, datowana na około 1450 r. p.n.e., może być nazywana "brakującym ogniwem", ponieważ wypełnia lukę pomiędzy wczesnymi przykładami pisma alfabetycznego z Egiptu a późniejszymi przykładami znalezionymi w Lewancie – czytamy w artykule odkrywców znaleziska – badaczy pod kierownictwem doktora Feliksa Höflmayera – opublikowanym w czasopiśmie "Antiquity".

Alfabet zaadaptowany przez najeźdźców

Teorię o „brakującym ogniwie” opiera się na fakcie, że autor inskrypcji używał symboli hieroglificznych do reprezentowania niektórych liter - na przykład litera „ajin” była przedstawiona przez niego jako symbol hieroglificzny, który wygląda jak oko.

Zdaniem zespołu Höflmayera, pismo alfabetyczne mogło przedostać się na tereny Lewantu za pośrednictwem Hyksosów. Ta niejednolita etnicznie grupa ludów pochodzenia małoazjatyckiego zawładnęła północnym Egiptem na przełomie XVII i XVI w.p.n.e. Hyksosi kontrolowali również terytorium Lewantu. Najeźdźcy mogli przejąć wynalazek alfabetu i przenieść go na tereny Azji Mniejszej. 


Sekenenre 1200 Wiki.png
Brutalna śmierć faraona. Zagadka rozwiązana po 3500 latach

Co zawiera najstarsza inskrypcja Lewantu?

Poza literą "ajin" na inskrypcji widnieją też litery "taw", "nun" i "pe", używane powszechnie w alfabetach semickich (m.in. w alfabecie hebrajskim). Litery w pierwszym słowie inskrypcji układają się w słowo "niewolnik", jednak badacze zaznaczają, że taki układ liter występował również w innych słowach oraz że ze względu na to, że zachowały się tylko fragmenty inskrypcji, nie można z całą pewnością stwierdzić, że chodziło o to słowo.

Skorupa, na której widnieje napis, została odnaleziona w Lakisz w 2018 roku. Jej wiek oszacowano na podstawie datowania radiowęglowego znajdujących się przy niej ziaren pszenicy, które były najprawdopodobniej przechowywane w naczyniu.

Antiquity/Livescience.com/bm

Czytaj także

Archeolodzy twierdzą, że odnaleźli miejsce, w którym Salome poprosiła o głowę Jana Chrzciciela

Ostatnia aktualizacja: 08.01.2021 05:40
Zdaniem węgierskiego uczonego dr Gyozo Vörösa, nisza tronowa w ruinach siedziby Heroda Antypasa jest miejscem słynnego tańca pasierbicy władcy. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Browar sprzed 5000 lat odkryty w Egipcie. Mógł wytwarzać tysiące litrów piwa

Ostatnia aktualizacja: 16.02.2021 05:45
Egipskie ministerstwo do spraw starożytności poinformowało, że może to być najstarszy na świecie browar o dużej produkcji. Jego pozostałości zostały odkryte przez egipskich i amerykańskich archeologów w Abydos, ponad 450 kilometrów na południe od Kairu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Brutalna śmierć faraona. Zagadka rozwiązana po 3500 latach

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2021 05:55
Przyczyną zgonu Sekenenre Tao, starożytnego władcy Egiptu, nie były, jak dotąd sądzono, rany zadane w bitwie, ale egzekucja. Do takich wniosków prowadzą wyniki skanów tomograficznych wykonanych przez egipskich archeologów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajemnica mechanizmu z Antykithiry bliżej rozwiązania. Naukowcy stworzyli model "starożytnego komputera"

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2021 05:40
Brytyjscy badacze opracowali symulację 3D urządzenia sprzed 2000 lat. Tajemnicza maszyna służyła do przewidywania ruchów ciał niebieskich. Nowa rekonstrukcja odsłania poziom zaawansowania urządzenia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Niezwykłe odkrycie w Małopolsce. Odnaleziono największe w Polsce centrum produkcji garncarskiej sprzed ponad 1,5 tys. lat

Ostatnia aktualizacja: 27.03.2021 05:40
Olbrzymie centrum produkcji garncarskiej z okresu wpływów rzymskich odkryli archeolodzy we Wrzępi (woj. małopolskie). Zdaniem odkrywców jest to największe w Polsce i jedno z największych w Europie stanowisk archeologicznych tego typu. Składa się na nie ok. 130 pieców.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Egipt. Archeolodzy odnaleźli zaginione "Złote Miasto” sprzed 3000 lat

Ostatnia aktualizacja: 12.04.2021 05:50
- To największe odkrycie od czasu zbadania grobowca Tutanchamona w 1922 roku – ocenia prof. Betsy Brian, egiptolożka z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Baltimore.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Neolityczne pochówki w jednym z najstarszych miast świata. Nowe badania polskich archeologów

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2021 05:40
Jak wynika z badań, w których uczestniczyli polscy archeolodzy, w neolitycznym mieście Çatalhöyük chowano wspólnie niespokrewnione osoby. Dowodzi to istnienia organizacji społecznej, która łączyła pojedyncze osoby i grono osób zamieszkujących poszczególne domostwa.
rozwiń zwiń